Ba thách thức lớn của ngân hàng quốc doanh
Tạo lập văn hóa kinh doanh hướng tới khách hàng, xây dựng con người phù hợp trong tình hình mới và quan tâm nghiêm túc đến vấn đề rủi ro công nghệ là ba thách thức lớn cho các ngân hàng quốc doanh...
Tạo lập văn hóa kinh doanh hướng tới khách hàng, xây dựng con người phù hợp trong tình hình mới và quan tâm nghiêm túc đến vấn đề rủi ro công nghệ là ba thách thức lớn cho các ngân hàng quốc doanh.
Từ một chuyện “bực mình”...
Vừa gặp, anh bạn tôi đã trút ngay nỗi bực dọc “ấp ủ” suốt mấy hôm của mình. Chuyện là hôm thứ Sáu tuần rồi anh có đến một ngân hàng quốc doanh mở tài khoản công ty. Sau khi hoàn thành thủ tục tại quầy mở tài khoản, anh phải sang một quầy khác để làm thủ tục lấy phiếu rồi mới tới một quầy khác thuộc phòng quỹ để nộp tiền.
Và do không được hướng dẫn cụ thể, anh cứ nghĩ là sẽ được nộp tiền ngay tại quầy lập phiếu nên lần chần đợi ở đó và đã có mặt chậm vài phút so với giờ đóng cửa quy định trước quầy thu tiền thuộc phòng quỹ kia.
Cô nhân viên thu tiền của phòng quỹ nhất định không “linh động” thu giúp anh hơn 1 triệu đồng tiền nộp số dư tối thiểu vào tài khoản dù biết rằng ngày mai là cuối tuần. Thậm chí cô còn có thái độ làm anh rất khó chịu.
nh phàn nàn: “Ở mấy ngân hàng cổ phần và nước ngoài chắc tôi không bị bực mình như vậy đâu. Chỉ có mấy “bố” quốc doanh là làm hết giờ thôi. Người ta thì làm hết việc đấy”...
Báo chí lâu nay vẫn hay nói khi hội nhập và mở cửa lĩnh vực tài chính - ngân hàng, các ngân hàng Việt
Tuy nhiên, đó chỉ là bề nổi. Các vấn đề này hoàn toàn có thể giải quyết khi chúng ta có những bước đi nhanh hơn nữa trong cổ phần hóa các ngân hàng quốc doanh. Vấn đề vốn sẽ được giải quyết trong tầm tay khi cổ phiếu các ngân hàng này được niêm yết, có vốn tất có công nghệ và từ công nghệ hiện đại thì mới có thể phát triển, đa dạng hóa dịch vụ.
Song, cốt lõi của vấn đề trong cạnh tranh nằm ở những điểm mấu chốt khác mà không thể một sớm một chiều tạo dựng được.
Để có được sự thành công chí ít như các ngân hàng cổ phần đang làm được bây giờ, các ngân hàng quốc doanh cần nhanh chóng nhìn nhận và có một thái độ nghiêm túc với ba thách thức sau đây trong cạnh tranh: Tạo lập văn hóa kinh doanh hướng tới khách hàng; xây dựng con người phù hợp trong tình hình mới và quan tâm nghiêm túc đến vấn đề rủi ro công nghệ.
Thử rọi qua các vấn đề
Những năm gần đây, cung cách làm việc của nhiều ngân hàng có thay đổi. Song đây chỉ là những thay đổi theo hướng làm đến đâu thì hay đến đấy chứ chưa phải là những thay đổi triệt để hướng tới khách hàng nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Vì vậy vẫn tồn tại thái độ làm việc “hết giờ” nên mới có việc khách hàng phải chạy ba cửa để làm thủ tục chứ không thể là ít hơn, như trường hợp của anh bạn tôi.
Khách hàng không cần biết là phải qua hai tay hay ba tay để kiểm soát tốt các bộ phận trong ngân hàng. Đây là vấn đề của nội bộ ngân hàng. Như ngân hàng mà bạn tôi tới giao dịch kia cần làm sao để bộ phận lập phiếu phải tự sắp xếp với quỹ để khách hàng có thể nộp tiền được ngay.
Thái độ và cung cách làm việc thiếu chuyên nghiệp tất yếu sẽ mang tới hiệu quả không cao, và hậu quả cuối cùng chính ngân hàng phải gánh. Phong cách làm việc đang ngày càng giữ vai trò quan trọng đối với hiệu quả kinh doanh, nhất là đối với những hoạt động dịch vụ. Xây dựng phong cách làm việc chuyên nghiệp đòi hỏi thời gian và một quyết tâm rất lớn .
Về chính sách con người, hiện đang tồn tại khá nhiều nghịch lý. Một chi nhánh ngân hàng quốc doanh ở Tp.HCM trong một năm mất tới hơn 20 cán bộ, kể cả những cán bộ chủ chốt. Họ bỏ việc để sang làm cho những ngân hàng khác (cổ phần, liên doanh, nước ngoài) hoặc những công việc khác có thu nhập cao hơn.
Các ngân hàng quốc doanh đang phải đối mặt với nạn “chảy máu chất xám” do nghịch lý: mặt bằng thu nhập thấp hơn so với các ngân hàng cổ phần, liên doanh và nước ngoài nhưng không thể tăng thu nhập cho người lao động một cách tương ứng cho dù có làm ra lợi nhuận cao bởi họ chỉ được phép xoay xở trong giới hạn quỹ tiền lương mà liên bộ đã duyệt.
Nghịch lý này làm cho người điều hành ngân hàng thiếu công cụ tài chính và khó chủ động trong việc thực hiện chính sách nhân sự; nhân viên thiếu động lực làm việc nên không phát huy sáng tạo. Tất cả những điều này làm cho thái độ làm việc “hết giờ” có đất và có cớ để tiếp tục tồn tại.
Trước đây, sự “ổn định” đã bù đắp được sự chênh lệch về thu nhập giúp các ngân hàng quốc doanh trở thành nơi làm việc mà nhiều người mơ ước. Nhưng bây giờ thì đã khác, có chăng đây chỉ còn là những “điểm đến tạm thời” trong thời gian chờ để bay đi nơi khác hay tìm một suất học bổng du học.
Hậu quả là ngân hàng phải chịu những tổn thất vô hình: xáo trộn tổ chức, rò rỉ thông tin, chi phí tuyển dụng bị đội lên... và khi sức ép cạnh tranh ngày càng tăng lên thì các ngân hàng trong nước càng có nhiều nguy cơ “chảy máu chất xám” do chính sách “săn đầu người” mà các ngân hàng nước ngoài chắc chắn sẽ sử dụng.
Đừng bao giờ quên rằng dù vốn lớn đến mấy, công nghệ tiên tiến đến đâu thì con người vẫn là yếu tố quyết định. Họ chính là người triển khai những chiến lược kinh doanh và vận hành công nghệ.
Cuối cùng, kinh doanh ngân hàng là hình thức kinh doanh “rủi ro”. Khác với “ngân hàng ghi sổ” truyền thống, hoạt động ngân hàng ngày nay dựa trên nền tảng công nghệ, vì thế cũng nhanh chóng và chính xác hơn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn.
Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có một sự quan tâm đúng mức về vấn đề rủi ro công nghệ. Chưa có ngân hàng nào có được một trung tâm dữ liệu dự phòng ngoài một trung tâm dữ liệu chính. Nếu có sự cố xảy ra thì sự tê liệt hoạt động là không tránh khỏi.
Sự cố đường truyền kết nối ATM của Techcombank mới đây, rồi việc một chi nhánh ngân hàng tại Tp.HCM đã phải ngừng giao dịch trong gần một tiếng mà nguyên nhân cũng vì sự cố dữ liệu là những lời cảnh báo cho các ngân hàng.
Các thách thức trên đòi hỏi cần sớm có giải pháp.
TBKTSG
