Bộ Công Thương phản hồi kiến nghị về quy định ủy thác xuất khẩu gạo
Một số doanh nghiệp nhỏ, như công ty của bà Hồ Thị Huyền tại TPHCM, đang đứng trước nguy cơ phải dừng hoạt động xuất khẩu gạo theo hình thức ủy thác, sau khi Nghị định số 01/2025/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực từ tháng 3/2025. Bộ Công Thương khẳng định quy định này là cần thiết để kiểm soát chất lượng, bảo vệ thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Công ty của bà Hồ Thị Huyền (TPHCM) là một doanh nghiệp nhỏ, hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu gạo thơm chất lượng cao thông qua hình thức nhận ủy thác từ các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Đây là mô hình phổ biến giúp các doanh nghiệp không có đủ điều kiện trực tiếp tham gia vào thị trường xuất khẩu vẫn có thể đóng góp vào chuỗi cung ứng, tạo công ăn việc làm và mang lại ngoại tệ cho đất nước.
Tuy nhiên, kể từ ngày 01/03/2025, theo quy định tại Nghị định số 01/2025/NĐ-CP của Chính phủ, việc ủy thác chỉ được phép thực hiện giữa các thương nhân cùng có Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Quy định này đồng nghĩa với việc công ty bà Huyền, hiện không có giấy chứng nhận, sẽ không thể tiếp tục nhận ủy thác xuất khẩu, dẫn tới nguy cơ ngừng hoạt động và ảnh hưởng đến việc làm của người lao động.
Từ thực tế đó, bà Huyền đề nghị cơ quan chức năng xem xét lại hoặc có hướng dẫn cởi mở hơn để các doanh nghiệp nhỏ tiếp tục tham gia chuỗi xuất khẩu gạo.
Bộ Công Thương: Quy định là cần thiết để bảo vệ thị trường
Trước kiến nghị trên, Bộ Công Thương cho biết quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị định số 01/2025/NĐ-CP là một phần trong nỗ lực siết chặt điều kiện hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu gạo. Theo đó, chỉ những thương nhân đã được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện mới được phép nhận hoặc giao ủy thác xuất khẩu gạo cho nhau.
Bộ lý giải rằng quy định này được đưa ra nhằm đáp ứng yêu cầu tăng cường quản lý nhà nước trong bối cảnh thị trường gạo quốc tế ngày càng khắt khe về truy xuất nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, an toàn thực phẩm và kiểm soát chuỗi cung ứng. Việc chỉ cho phép các đơn vị đã được thẩm định về năng lực xuất khẩu thực hiện việc ủy thác sẽ bảo đảm đồng bộ tiêu chuẩn từ khâu lưu kho, xay xát đến vận chuyển và xuất khẩu, theo đúng các quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP.
Đồng thời, quy định mới còn nhằm ngăn ngừa tình trạng lợi dụng cơ chế ủy thác để lách điều kiện kinh doanh, gây rủi ro cho việc kiểm soát chất lượng và xuất xứ gạo xuất khẩu. Đây cũng là giải pháp bảo vệ thương hiệu gạo Việt Nam trước các thị trường cao cấp, tăng cường tính cạnh tranh và ổn định thị phần xuất khẩu.
Ngoài ra, việc siết điều kiện ủy thác còn được cho là góp phần bảo đảm công bằng giữa các doanh nghiệp đã đầu tư bài bản hệ thống kho bãi, xay xát, và được cấp chứng nhận, với các doanh nghiệp chưa đủ điều kiện nhưng vẫn có thể len lỏi tham gia thị trường thông qua cơ chế ủy thác.
Bộ Công Thương khẳng định đã thực hiện đầy đủ quy trình xây dựng Nghị định số 01/2025/NĐ-CP theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong quá trình đó, Bộ đã lấy ý kiến bằng văn bản của các bộ, ngành, địa phương và hiệp hội ngành hàng, đồng thời công khai toàn văn dự thảo nghị định trên các cổng thông tin điện tử để lấy ý kiến rộng rãi.
Theo tổng hợp từ Bộ, không có phản hồi phản đối nội dung quy định tại khoản 1 Điều 1 của Nghị định liên quan đến vấn đề ủy thác xuất khẩu.
Vì vậy, Bộ cho rằng việc duy trì quy định này là cần thiết và phù hợp với bối cảnh hiện nay.
Tùng Phong
