CEO TopCV: Gen Z dẫn đầu tỷ lệ nghỉ việc, doanh nghiệp chuyển trọng tâm sang nhân tài số

Trong bối cảnh kinh tế gặp nhiều thách thức và tuyển dụng chững lại, doanh nghiệp đang siết tiêu chuẩn và tuyển chọn nhân sự có giá trị cao hơn. Dữ liệu TopCV cho thấy cạnh tranh việc làm tăng mạnh, thời gian tìm việc kéo dài, đặc biệt ở nhóm ngành công nghệ và AI.

Thị trường tuyển dụng ngày càng khốc liệt

Mở đầu phần trình bày tại sự kiện TopCV Insight #35 ngày 05/12, ông Trần Trung Hiếu - Sáng lập, Tổng Giám đốc Điều hành CTCP TopCV Việt Nam dẫn chứng dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu của IMF cho năm 2025 khoảng 3.2%, sang năm 2026 vẫn chỉ ở mức khiêm tốn trước nhiều bất ổn, rủi ro từ căng thẳng thương mại và bất ổn tài chính vẫn hiện hữu. Trong bối cảnh đó, động lực mới đang đến từ đầu tư công nghệ, đặc biệt là Trí tuệ Nhân tạo (AI), nhưng dần tạo ra hiện tượng bong bóng ngành.

Tình hình tuyển dụng lao động không đứng ngoài các xu thế đó. Thực tế chỉ ra rằng, trạng thái “đóng băng” tuyển dụng đang diễn ra, nhiều công ty cắt giảm nhân sự hoặc điều chỉnh lại chiến lược tuyển dụng so với giai đoạn hậu Covid-19, thời điểm tuyển dụng rất nhiều để thúc đẩy kinh doanh. Tình trạng này ngày càng phổ biến do những thay đổi địa chính trị, kinh tế và sự trỗi dậy của AI, qua đó tái định hình cách thức làm việc và tuyển dụng.

Tại Việt Nam, dữ liệu từ báo cáo của TopCV cho thấy bức tranh tương tự thế giới. Cơ hội việc làm tăng cao ở các ngành tạo ra giá trị lớn như AI, công nghệ thông tin, kinh doanh - bán hàng, chiến lược, trong khi những ngành có khả năng tự động hóa cao chứng kiến nhu cầu tuyển dụng giảm.

Đáng chú ý, hơn 57.7% người lao động cần tới 12 tháng để tìm được công việc mới, trong khi trước đây chỉ mất 3 - 6 tháng. Áp lực không phải vì ít việc mà vì doanh nghiệp yêu cầu chất lượng cao hơn.

Trong phần chia sẻ về 10 xu hướng và số liệu đáng chú ý trên thị trường lao động năm 2026 theo khảo sát của TopCV, ông Hiếu nêu ra nhiều con số đáng chú ý, nổi bật là việc Gen Z sẽ tiếp tục dẫn đầu về tỷ lệ nghỉ việc chủ động (35.7%), với lý do không phù hợp, muốn nâng cấp bản thân, học thêm… ; người lao động bị cắt giảm chọn tạm nghỉ để trau dồi chuyên môn thay vì tìm việc ngay, đạt tỷ lệ 15.5%.

Thị trường cạnh tranh cao (32.9%) cùng với yêu cầu tuyển dụng nâng cao và nhiều tiêu chuẩn hơn (25.3%) là các yếu tố hàng đầu cản trở các ứng viên trong quá trình tìm việc mới. Về khâu tuyển dụng, doanh nghiệp kỳ vọng đầu tư vào nhân tài số để tăng năng suất (được 75.5% doanh nghiệp đặt ra), tăng doanh thu và lợi nhuận là kỳ vọng lớn thứ hai (47.9%).

Dữ liệu chỉ ra 5 nhóm ngành có nhu cầu tuyển dụng cao nhất, gồm kinh doanh - bán hàng (47.5%), IT - phần mềm (8.6%), marketing/ truyền thông/ quảng cáo (8.2%), dịch vụ khách hàng (6%) và nghiên cứu phát triển sản phẩm (4%).

Xu hướng đáng chú ý khác là 53% lao động khối tư nhân quan tâm khu vực công và 73.6% cho rằng sự ổn định, an toàn là yếu tố hấp dẫn nhất.

Ông Trần Trung Hiếu (TopCV) chia sẻ về 10 xu hướng và số liệu đáng chú ý về thị trường lao động - Ảnh: Huy Khải

Dự báo xu hướng tuyển dụng năm 2026, theo lãnh đạo TopCV, phần lớn doanh nghiệp chọn giữ nguyên quy mô, còn lại một bộ phận chọn mở rộng. Điều này cho thấy doanh nghiệp tuyển dụng có chọn lọc, ưu tiên nhóm tạo ra doanh thu và lợi nhuận.

Về tối ưu hóa bằng AI, 59.1% doanh nghiệp ưu tiên đào tạo kỹ năng sử dụng AI cho nhân sự. Tuy nhiên, thực tế cho thấy thế hệ nhân lực hiện nay đã tiếp cận AI tự nhiên và nhanh chóng, nên việc đào tạo chỉ mang tính đồng hành chứ chưa phải bắt buộc.

Liên quan đến nguồn nhân lực chất lượng tại các mảng công nghệ và AI, ông Hiếu cho rằng tại Việt Nam đang rất thiếu. Khoảng cách giữa tiêu chí tuyển dụng và năng lực ứng viên ngày càng lớn. Chi phí nhân lực cũng là thách thức khi tiếp tục tăng.

Tuyển dụng "đứng từ tương lai" là hướng đi thiết thực

Để cải thiện hiệu quả tuyển dụng cho doanh nghiệp, ông David Brown - Giám đốc Khu vực Châu Á Thái Bình Dương, Vanto Group nhấn mạnh góc tiếp cận "đứng từ tương lai", tập trung vào việc xác định tương lai mà vị trí đó sẽ hoàn thành và loại kết quả sẽ tạo ra, sử dụng điều này làm kim chỉ nam để thiết kế toàn bộ quy trình từ thông báo tuyển dụng đến phỏng vấn, qua đó thu hút những ứng viên chất lượng cao.

Ông David Brown nhấn mạnh rằng, tương lai của doanh nghiệp luôn là con người và tuyển dụng chính là bước đầu tiên. Tuy nhiên, sau khi tuyển được người, doanh nghiệp còn phải đào tạo, phát triển và giữ chân họ.

Ông David Brown (Vanto Group) chia sẻ góc tiếp cận tuyển dụng "đứng từ tương lai" - Ảnh: Huy Khải

Cũng tại sự kiện, ông Phạm Duy Hiếu - Chủ tịch Startup Vietnam Foundation (SVF) chia sẻ về ba bài học cốt lõi trong kinh doanh và tuyển dụng, tập trung vào việc thay đổi tư duy để vượt qua khủng hoảng và đạt được thành công đột phá.

Bài học thứ nhất nhấn mạnh tư duy hai chiều, giúp nhận diện cơ hội trong mọi biến cố tiêu cực, qua đó có thể mỉm cười bất kể thời cuộc. Bài học thứ hai khẳng định tầm quan trọng của sự gắn kết, cống hiến và tình yêu tổ chức. Cuối cùng, bài học thứ ba đề xuất tư duy “x10”, khuyến khích đặt mục tiêu cao, để buộc phải đoạn tuyệt với những suy nghĩ cũ kỹ và sẵn sàng dấn thân có thể tạo ra những kết quả đột phá chưa từng có.