Châu Á chấm dứt kỷ nguyên “tiền rẻ”
Sự hồi phục kinh tế cao và chắc chắn hơn đã khiến các ngân hàng trung ương ở châu Á sớm kết thúc chương trình tiền tệ nới lỏng của mình, trong khi các nước phát triển vẫn đang loay hoay tìm lối ra.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dường như đang chuẩn bị cho một sự thoái lui đối với các chương trình kích thích kinh tế khẩn cấp khổng lồ chưa từng có của nước Mỹ, nhưng quá trình này đã được tiến hành từ nhiều tháng trước ở châu Á - Thái Bình Dương.
Các nước từ Australia cho tới Trung Quốc đang đi đầu trên thế giới về việc kết thúc các chính sách hỗ trợ kinh tế của mình, nhờ vào nền kinh tế các nước này đang hồi phục mạnh mẽ. Trong khi đó, châu Âu và Mỹ vẫn đang loay hoay tìm lối thoát ra khỏi thời kỳ tiền rẻ thế nào cho hợp lý.
“Sự chuyển dịch mang tính lịch sử của sự phát triển kinh tế tới khu vực châu Á vẫn đang tiếp tục. Và những điểm sáng vẫn là sự hành động khác biệt trong cuộc khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế toàn cầu vừa qua và những sự hồi phục đầu tiên”, Glenn Stevens, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Australia phát biểu trước quốc hội nước này tại Thủ đô Canberra mới đây.
Tháng 10/2009, Australia là nền kinh tế lớn đầu tiên trên thế giới bắt đầu nâng lãi suất. Khi đó, việc tăng lãi suất cho vay vẫn là một câu hỏi xa xỉ không được nghĩ tới ở Mỹ và châu Âu.
Tính tới nay, Ngân hàng Trung ương Australia đã nâng lãi suất 3 lần, tất cả 0,75%, lên mức 3,75%. Gần đây, Thống đốc Stevens cũng đã để ngỏ khả năng là lãi suất sẽ tiếp tục được nâng lên.
Tại Trung Quốc, khi mà kinh tế tiếp tục tăng trưởng nhanh một cách ấn tượng và lạm phát đang là mối đe dọa thì chính phủ nước này bắt đầu sử dụng một công cụ khác nhằm “hạ nhiệt” nền kinh tế, mà nhiều người cho là có thể nó đã “bong bóng”. Thay vì nâng lãi suất lên ngay lập tức, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã yêu cầu các ngân hàng thương mại tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, một động thái giới hạn số lượng tiền mà các ngân hàng có thể cho doanh nghiệp và người tiêu dùng vay. Bắt đầu nâng tỷ lệ dự trữ từ giữa tháng 1/2010, một tháng sau, tỷ lệ dự trữ tại các ngân hàng lớn là 16,5% so với mức 15,5% của đầu năm 2010.
Tương tự, Ấn Độ yêu cầu các ngân hàng nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc và đưa ra những yêu cầu khắt khe hơn đối với các ngân hàng từ cuối tháng 1/2010. Việt Nam cũng bắt đầu nâng lãi suất từ tháng 12/2009 khi tăng lãi suất cơ bản từ 7% lên 8%.
Nhiều nước khác trong khu vực châu Á cũng đang được kỳ vọng sẽ bắt đầu nâng chi phí vay trong vài tháng tới, mặc dù những lo lắng trên thế giới về khả năng của Hy Lạp xử lý vấn đề nợ chính phủ là vẫn còn.
“Ấn tượng của tôi chính là các ngân hàng trung ương muốn thắt chặt tiền tệ sớm hơn, trong khi vẫn còn những sức ép chính trị muốn duy trì tiền tệ nới lỏng thêm. Và vấn đề nợ của Hy Lạp càng khiến người ta muốn trì hoãn thêm”, Fred Neumann, nhà kinh tế của HSBC tại Hồng Kông nói.
Những lo lắng về Hy Lạp và một số quốc gia châu Âu đang sử dụng đồng tiền chung châu Âu đã khiến đồng euro tiếp tục mất giá trong vài tuần gần đây và tác động tiêu cực tới các TTCK trên thế giới.
“Có một sự thận trọng lớn. Các nhà hoạch định chính sách đang quan sát những diễn biến ở châu Âu rất kỹ lưỡng”, Wai Ho Leong, nhà kinh tế của Barclays Capital ở Singapore nhận định.
Các ngân hàng trung ương tiếp theo được cho là sẽ thắt chặt chính sách tiền tệ là Hàn Quốc, nền kinh tế vốn duy trì lãi suất chuẩn 2% trong suốt 12 tháng qua, và Đài Loan.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc, ông Lee Seong-Tae, tuần qua nói rằng, việc tăng lãi suất là có thể không còn xa. Các nhà phân tích cho rằng, khả năng này nghĩa là vào quý II/2010, hay trong 6 tháng đầu năm, nhưng điều này thì vẫn còn sớm hơn khả năng thắt chặt tiền tệ tại Mỹ và châu Âu.
Ngoại trừ Nhật Bản, các nước châu Á đều có các yếu tố kinh tế cơ bản tốt với thặng dư thương mại và không nợ nhiều, điều này hoàn toàn ngược lại với Hy Lạp, Mỹ và một vài nền kinh tế chủ chốt ở châu Âu.
“Yếu tố kinh tế cơ bản ở châu Á là tốt và các ngân hàng trung ương cần thiết phải hành động trước khi kinh tế tăng tốc. Rủi ro chính là họ sẽ phải hành động gấp gáp hơn nếu họ trì hoãn quá lâu. Các ngân hàng trung ương ở châu Á cần phải từng bước thoát ra khỏi các bóng của FED”, Neumann nói.
Trong khi đó, Nhật Bản lại là một ngoại lệ ở châu Á. Không như các nền kinh tế mới nổi khác, nước này vẫn còn gặp khó khăn về kinh tế (năm 2009 giảm phát), nhiều khả năng sẽ phải duy trì lãi suất thấp dài dài. Nhật Bản hiện duy trì lãi suất chuẩn là 0,1%.
Tại Mỹ, FED gần đây đã tăng lãi suất chiết khấu (lãi suất FED cho các ngân hàng vay) từ 0,5% lên 0,75%, nhưng cho biết, điều này không có nghĩa là bước đầu tiên của chính sách tiền tệ thắt chặt.
“Tăng trưởng kinh tế Mỹ khá mong manh, vẫn cần sự trợ giúp của chính sách tiền tệ nới lỏng và điều này sẽ không thể thay đổi sớm”, Chủ tịch FED, ông Ben Bernanke nói.
Nguyên Hưng
ĐẦU TƯ
