Chủ động hơn trong việc sử dụng ODA

Chủ động hơn trong việc sử dụng ODA

Việt Nam sẽ có quyền chủ động hơn trong việc sử dụng ODA nhưng cũng sẽ thể hiện trách nhiệm cao hơn về những kết quả trong việc sử dụng chúng, Phó thủ tướng Phạm Gia Khiêm cho biết...

Việt Nam sẽ có quyền chủ động hơn trong việc sử dụng ODA nhưng cũng sẽ thể hiện trách nhiệm cao hơn về những kết quả trong việc sử dụng chúng, Phó thủ tướng Phạm Gia Khiêm cho biết.

Trong cuộc họp giữa kỳ lần này, rất nhiều nhà tài trợ đưa ra các ý kiến đề xuất chống tham nhũng trong ODA. Phó thủ tướng đánh giá như thế nào về những ý kiến này?

Tôi thực sự rất hài lòng về những ý kiến đóng góp của các nhà tài trợ rất thẳng thắn trong đó có 19 trên tổng số 100 ý kiến liên quan đến phòng chống tham nhũng trong sử dụng nguồn vốn ODA.

Tham nhũng là vấn đề lớn không chỉ các nhà tài trợ quan tâm mà rất nhiều người dân Việt Nam đều chú ý. Tham nhũng trong ODA không chỉ nằm trong chương trình nghị sự của CG mà đại sứ các nước còn đưa nó vào làm “thực đơn” thứ bảy trong bữa ăn trưa của chúng tôi.

Trong các ý kiến đề xuất, tôi cho rằng cần công khai và minh bạch hóa trong thực hiện dự án ODA là phù hợp với Việt Nam. Đây là vấn đề cần được đẩy mạnh thực hiện nếu muốn sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA cũng như chống tham nhũng. Minh bạch hóa trong tài chính công, xây dựng cơ bản, đất đai và cả đào tạo cán bộ... hình thức minh bạch hóa cũng phải công khai trên các phương tiện nếu cần thiết.

Ngoài ra, cũng có ý kiến từ các nhà tài trợ đối với việc sử dụng nguồn vốn ODA. Đó là thủ tục, kiểm tra và giám sát việc thực hiện ODA còn rất kém. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc cũng đã thừa nhận chuyện này. Đúng là Việt Nam kêu gọi đầu tư nước ngoài cũng như viện trợ ODA rất tốt, xây dựng dự án cũng rất tốt nhưng việc thanh tra và kiểm tra rất kém. Đó là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến những vụ việc vừa qua.

Từ ý kiến này, chúng tôi cho rằng cần tăng cường việc thanh tra kiểm tra để việc sử dụng ODA tốt hơn.

Từ những đề xuất nói trên Phó thủ tướng cho biết Chính phủ sẽ có chương trình hành động gì để chống tham nhũng trong thực hiện dự án ODA?

Chống tham nhũng không chỉ là mệnh lệnh mà còn là nhiệm vụ của Chính phủ. Chương trình này không có vùng cấm và không loại trừ bất cứ một ai. Chính phủ sẽ lên chương trình hành động chống tham nhũng với những biện pháp từ kiềm chế đến đẩy lùi tệ nạn tham nhũng, từ đó tạo kết quả rõ rệt để tạo lòng tin nơi người dân. Chống tham nhũng không chỉ là công việc của chính phủ mà là trách nhiệm của cả người dân. Chương trình hành động sử dụng các biện pháp đồng bộ từ chính trị, kinh tế, hành chính đến giáo dục và đào tạo...

Chính phủ Việt Nam rất quyết tâm trong việc chống tham nhũng và kế hoạch hàng động có thể thực hiện nhưng chưa thể có chuyển biến ngay. Việt Nam tiếp tục đổi mới sâu rộng và mạnh mẽ hơn đồng thời cũng rất muốn sự giúp đỡ nhiều hơn từ các nước. Sự giúp đỡ là mồ hôi và nước mắt của người dân các nước và Việt Nam rất tôn trọng điều đó.

Không chỉ vậy, mô hình quản lý dự án ODA như thế nào sao cho hiệu quả cũng được các nhà tài trợ quan tâm và cũng là điều đang được Việt Nam nghiên cứu. Chúng tôi cần thay đổi mô hình quản lý các dự án ODA. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng một mô hình quản lý ODA phù hợp sao cho gắn trách nhiệm của chủ dự án với các dự án thực hiện chứ không thể theo kiểu đá bóng thổi còi như ngày xưa nữa. Mô hình quản lý dự án sẽ khác nhau tùy theo tính chất, mô hình y tế sẽ khác mô hình giao thông...

Trong cuộc họp các nhà tài trợ cho biết các dự án ODA được giải ngân quá chậm so với tiến độ. Theo Phó thủ tướng vì sao lại như vậy và giải pháp là gì để đẩy tiến độ giải ngân?

Nhiều nhà tài trợ chưa thực sự hài lòng về tiến độ giải ngân của các dự án ODA vì rất chậm. Tốc độ giải ngân hàng năm hiện nay đạt khoảng 1,8 tỷ USD/năm so với mục tiêu trên 2,2 tỷ USD/năm.

Năng lực của cán bộ Việt Nam còn kém nhất là khu vực địa phương làm cho việc giải ngân diễn ra chậm chạp. Các nhà tài trợ yêu cầu Việt Nam phải chuyên môn hóa việc này nhưng chúng tôi vẫn chưa làm được. Chưa có trường nào ở Việt Nam có chuyên khoa dạy về ODA. Chỉ có kinh nghiệm đào tạo các cán bộ nhưng vẫn chưa đáp ứng. Bộ Kế hoạch và Đầu tư có đề nghị thành lập trường đào tạo chương trình kế hoạch trong đó có ODA.

Nguyên nhân chậm giải ngân là thủ tục hành chính và thứ ba là định mức chi tiêu. Có cái theo tiêu chí quốc tế nhưng cũng có cái theo tiêu chuẩn Việt Nam, vì vậy làm cho việc thực hiện vênh nhau. Có những dự án rất nhỏ thôi nhưng định mức chi tiêu khác nhau làm cho việc giải ngân kéo dài...

Trong cuộc họp lần này, các nhà tài trợ thống nhất trao quyền nhiều hơn cho chính phủ trong việc sử dụng nguồn vốn ODA cũng như cũng yêu cầu trách nhiệm cao hơn đối với chính phủ. Phó thủ tướng nghĩ như thế nào về việc này?

Đó là chương trình Tuyên bố Hà Nội. Các nhà tài trợ tôn trọng và thống nhất rằng một khi đã trao tài trợ cho Việt Nam thì Việt Nam có quyền quyết định đối với những khoản tài trợ đó. Việt Nam sẽ có quyền chủ động hơn trong việc sử dụng ODA thay vì các nhà tài trợ nhưng cũng sẽ thể hiện trách nhiệm cao hơn về những kết quả trong việc sử dụng chúng.

TBKTVN