Chủ tịch ThaiBinh Seed: Muốn lúa gạo Việt bền vững, phải bắt đầu từ tư duy tuần hoàn
Tại Diễn đàn Nông nghiệp 2025, ông Trần Mạnh Báo - Chủ tịch HĐQT ThaiBinh Seed nhận định sản xuất lúa gạo Việt Nam không thể duy trì mô hình cũ nếu muốn đạt được các chuẩn xanh, tuần hoàn và giảm phát thải. Tư duy mới phải đi kèm công nghệ mới và chuỗi giá trị khép kín.
Ông Trần Mạnh Báo phát biểu tại Diễn đàn Nông nghiệp 2025
|
Phát biểu tại Diễn đàn Nông nghiệp 2025 với chủ đề "Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp" chiều 16/07, ông Trần Mạnh Báo - Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn ThaiBinh Seed nhấn mạnh vai trò then chốt của ngành lúa gạo trong an ninh lương thực toàn cầu, đồng thời đề xuất loạt giải pháp để hiện thực hóa mô hình kinh tế tuần hoàn, từ chính kinh nghiệm thực tế mà Doanh nghiệp đang triển khai.
Lúa gạo từ trụ cột an ninh lương thực trở thành niềm tự hào quốc gia
Theo ông Trần Mạnh Báo, ngành lúa gạo không chỉ đảm bảo an ninh lương thực nội địa mà còn đóng vai trò quan trọng trong ổn định lương thực toàn cầu. Việc nhiều nguyên thủ quốc gia, từ Tổng thống Brazil đến Thủ tướng Malaysia và Tổng thống Indonesia, đều chủ động đề nghị Việt Nam xuất khẩu gạo ổn định là minh chứng rõ nét cho vị thế ngày càng lớn của hạt gạo Việt trên trường quốc tế. "Đây là niềm vui và cũng là niềm tự hào lớn đối với ngành lúa gạo Việt Nam", ông nói.
Tuy vậy, ngành lúa gạo đang phải đối mặt với những áp lực cấp thiết như biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên, bất ổn địa chính trị, cùng với áp lực từ các thị trường quốc tế buộc sản xuất lúa gạo phải đi theo hướng bền vững, an toàn.
Cụ thể, biến đổi khí hậu khiến thời tiết cực đoan hơn, tài nguyên khan hiếm hơn và chi phí sản xuất ngày một tăng cao. Trong khi đó, các thị trường xuất khẩu ngày càng đặt yêu cầu cao về truy xuất nguồn gốc, độ an toàn và phát thải. Đáng lưu ý, sản xuất lúa gạo hiện được đánh giá là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất trong nông nghiệp - điều mà nếu không thay đổi, sẽ ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của cả chuỗi giá trị.
Kinh tế tuần hoàn được xem là giải pháp bền vững cho ngành lúa gạo
Trong bối cảnh đó, ông Báo cho rằng phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn trong lúa gạo là hướng đi tất yếu nếu Việt Nam muốn giữ vững vị thế xuất khẩu và đảm bảo phát triển bền vững.
Theo ông, điều quan trọng đầu tiên là phải thay đổi tư duy: "Phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp không còn là chất thải, mà là tài nguyên". Ông dẫn ví dụ rơm được xuất khẩu sang Hàn Quốc để làm thức ăn chăn nuôi, nước gạo từ làm bánh được tận dụng cho nuôi cá, cám gạo dùng trong mỹ phẩm. Mô hình tích hợp trồng lúa gắn với nuôi vịt, nuôi cá giúp giảm chi phí, tạo ra sản phẩm chất lượng cao và ít tác động đến môi trường.
Để hiện thực hóa mô hình kinh tế tuần hoàn, ông Trần Mạnh Báo đề xuất các nhóm giải pháp then chốt.
Thứ nhất, cần ứng dụng công nghệ trong toàn bộ chuỗi sản xuất, đảm bảo quy trình khép kín từ đầu vào đến đầu ra, không cắt rời từng công đoạn. Ông nhấn mạnh bài học từ các quốc gia như Đan Mạch cho thấy ngay cả chất thải gia súc cũng được xử lý hoàn toàn để làm phân tưới cây.
Thứ hai, đa dạng hóa sản phẩm từ gạo, chuyển từ bán nguyên liệu sang chế biến sâu. Gạo có thể trở thành nguyên liệu cho hàng trăm sản phẩm giá trị cao - như tại Đài Loan, có tới gần 100 dòng sản phẩm được phát triển từ gạo.
Thứ ba, phát triển chuỗi liên kết giữa Nhà nước - Nông dân - Doanh nghiệp là điều kiện bắt buộc. "Tất cả đều phải tham gia và vận hành theo cơ chế thị trường", ông khẳng định.
Bên cạnh đó, cần ưu tiên nghiên cứu các giống lúa thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phụ thuộc tài nguyên và phù hợp sản xuất hữu cơ. Đồng thời, phải có chính sách hỗ trợ tín dụng để nông dân đầu tư hạ tầng sản xuất và tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư vào hệ thống chế biến hiện đại.
Chủ tịch ThaiBinh Seed kết luận mô hình kinh tế tuần hoàn không phải là lý thuyết suông, mà là sự chuyển đổi nền nông nghiệp, đảm bảo bền vững môi trường, xã hội và thị trường.
Thế Mạnh
