Công ty bảo hiểm nước ngoài có chi phối thị trường?

Công ty bảo hiểm nước ngoài có chi phối thị trường?

Sau khi Việt Nam gia nhập WTO, Việt Nam sẽ cho phép các công ty bảo hiểm nước ngoài thành lập chi nhánh 100% vốn nước ngoài và 5 năm sau khi Việt Nam gia nhập WTO, các công ty này sẽ được phép cung cấp dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ...

Sau khi Việt Nam gia nhập WTO, Việt Nam sẽ cho phép các công ty bảo hiểm nước ngoài thành lập chi nhánh 100% vốn nước ngoài và 5 năm sau khi Việt Nam gia nhập WTO, các công ty này sẽ được phép cung cấp dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ.

Một bản nghiên cứu về khả năng cạnh tranh và tác động của tự do hóa thương mại dịch vụ tại Việt Nam, đối với ngành bảo hiểm, vừa được công bố tại Hà Nội. Đây là kết quả điều tra của Nhóm nghiên cứu thuộc dự án VIE/02/009 do Chính phủ Việt Nam cùng phối hợp với UNDP tổ chức và có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang ngày càng hội nhập sâu hơn.

Trong bản báo cáo này, bên cạnh phần trọng tâm là phân tích khả năng cạnh tranh của ngành dịch vụ bảo hiểm Việt Nam có một nội dung khá thiết thực được nhiều người quan tâm là tác động của tự do hóa đối với ngành bảo hiểm.

Các tác giả cho rằng, để chuẩn bị cho giai đoạn mới của quá trình tự do hóa khi Việt Nam trở thành thành viên WTO, việc đánh gia sự tác động của tự do hóa ngành bảo hiểm và dự đoán các tác động này sẽ có trong tương lai được xem là vô cùng cần thiết để đề xuất các biện pháp thúc đẩy các tác động tiêu cực và phòng ngừa các tác động tiêu cực.

Tự do hóa thương mại dịch vụ, trong đó dịch vụ bảo hiểm là xu thế chung của thế giới mà Việt Nam không phải là ngoại lệ. Hơn nữa, Việt Nam đang chuẩn bị gia nhập WTO nên sẽ chịu những tác động, những ảnh hưởng của quá trình này mạnh mẽ hơn. Bảo hiểm là một trong những nội dung quan trọng trong đàm phán và thực hịên các cam kết hội nhập quốc tế của Việt Nam trong quá trình tự do hóa thương mại nói chung và dịch vụ tài chính nói riêng.

Theo ông Lê Song Lai, Phó vụ trưởng Vụ Bảo hiểm, Bộ Tài chính, từ năm 1996 đến nay, Việt Nam đã từng bước mở cửa thị trường bảo hiểm cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Hoạt động của các doanh nghiệp này đã đem đến những thay đổi tích cực cho thị trường như: góp phần tăng doanh thu phí bảo hiểm, nâng cao năng lực tài chính của thị trường, tăng cường chuyển giao công nghệ, đào tạo cán bộ, tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, thu hút thêm lao động, tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh, qua đó thúc đẩy sự phát triển của thị trường.

Sự góp mặt của 15 doanh nghiệp bảo hiểm có vốn đầu tư nước ngoài và 25 văn phòng đại diện của các doanh nghiệp bảo hiểm, môi giới bảo hiểm nước ngoài đã góp phần tạo thêm lòng tin và thúc đẩy đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Bên cạnh những tác động chung trong bối cảnh hội nhập sâu hơn trong tương lai đối với ngành bảo hiểm Việt Nam còn có những tác động cụ thể của Hiệp định thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ (BTA). Tuy nhiên, theo phân tích của các chuyên gia thì những tác động này đã đươc đánh giá bằng kinh nghiệm thực tế chứ không chỉ là dự đoán như một số ngành khác.

Với việc mở cửa thị trường bảo hiểm từ rất sớm, Chính phủ Việt Nam được đánh giá là tương đối cởi mở trong việc cho phép các nhà cung cấp nước ngoài tham gia thị trường. Từ khi chưa ký kết BTA hay đưa ra các bản chào trong khuôn khổ GATS, Chính phủ Việt Nam đã cho phép nhà đầu tư nước ngoài được thành lập doanh nghiệp bảo hiểm 100% vốn nước ngoài ở Việt Nam, mặc dù còn một số hạn chế đối với doanh nghiệp có vốn nước ngoài nhưng chủ yếu đối với lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ. Liệu trong thời gian tới các công ty bảo hiểm nước ngoài có chi phối thị trường bảo hiểm trong nước không?

Sự tham gia của các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ nước ngoài từ năm 1999 đã khiến cho thị trưuờng bảo hiểm nhân thọ Việt Nam ngày càng sôi động hơn. Thị trường phát triển kép theo sự phát triển về quy mô của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó, thị phần, đặc biệt là trong lĩnh vực nhân thọ, đang được dịch chuyển dần từ các công ty trong nước sang các công ty nước ngoài. Prudential sau 6 năm có mặt tại Việt Nam đã giành được 40% thị phần bảo hiểm nhân thọ.

Khác với nhân thọ, bức tranh thị trường bảo hiểm phi nhân thọ vẫn nghiêng hẳn về phía các công ty bảo hiểm trong nước. Sau gần 10 năm phát triển tại Việt Nam, thị phần của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ có vốn đầu tư nước ngoài (7 doanh nghiệp trên tổng số 14 doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ) vẫn chỉ vẻn vẹn 7%.

Theo các chuyên gia, các rào cản pháp lý vẫn đang là nguyên nhân chính hạn chế sự phát triển của các doanh nghiệp “ngoại” này. Khi những rào cản được gỡ bỏ thì tình hình sẽ khác. Song các công ty trong nước sẽ tiếp tục chiếm lĩnh thị trường trong tương lai gần bởi sẽ không nhiều công ty bảo hiểm nước ngoài quan tâm đến bảo hiểm môtô xe máy hiện chiếm gần 30% tổng doanh thu phí bảo hiểm của toàn thị trường.

Tuy nhiên, theo ông Lai, trong thời gian tới, dưới tác động của cạnh tranh và hội nhập, xu hướng hợp nhất, sáp nhập, mua lại một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp bảo hiểm trên thị trường sẽ diễn ra thường xuyên hơn, với quy mô lớn hơn và tính chất ngày càng phức tạp hơn. Sẽ hình thành các tập đoàn tài chính lớn trên cơ sở tích hợp các dịch vụ tài chính. Đó cũng là tiền đề để hình thành cơ quan quản lý dịch vụ tài chính hợp nhất như đã thấy tại một số thị trường phát triển như Nhật Bản, Anh quốc, Hàn Quốc, Đài Loan...

Trên thực tế, các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam đã tiến hành chuyển đổi cơ cấu nhằm tăng sức cạnh tranh trước những biến chuyển của thị trường. Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam (Bảo Việt) trở thành Tập đoàn Tài chính – Bảo hiểm. Bảo Minh và Vinare tiến hành cổ phần hóa và tham gia thị trường chứng khoán.

“Ngoài ra, cạnh tranh trên thị trường bảo hiểm sẽ diễn ra gay gắt hơn, chủ yếu thông qua chất lượng dịch vụ, sự phong phú và linh hoạt của sản phẩm và sự tiện lợi của phương thức phân phối. Một số kênh phân phối phi truyền thống sẽ ngày càng phổ biến đặc biệt là kênh phân phối bảo hiểm qua ngân hàng (bancassurance) và thương mại điện tử (e-commerce + telemarketing)”, ông Lai cho biết.

TBKTVN