Cuộc chiến quyền lực giữa “tinh hoa” ngân hàng Paris và thế lực Mỹ
Một làn sóng ngân hàng đầu tư chuyên biệt của Mỹ đang nổi lên, quyết tâm phá vỡ thế thống trị lâu đời của Lazard và Rothschild trên thị trường đầu tư Pháp.
Làn sóng ngân hàng đầu tư chuyên biệt của Mỹ đổ bộ vào Paris
Ở các vùng quê nước Pháp, nhiều chính trị gia phải đau đầu đối phó với tình trạng thiếu bác sĩ nghiêm trọng đến mức được gọi là “sa mạc y tế”. Trong khi đó, Paris lại đối mặt với một vấn đề hoàn toàn khác. Một chuyên gia kỳ cựu trong lĩnh vực thương vụ tại thủ đô nhận xét: “Chúng tôi có quá nhiều ngân hàng”.
Paris từ lâu đã là một trong những đấu trường cạnh tranh gay gắt nhất thế giới dành cho các chuyên gia làm thương vụ. Tại đây, những tên tuổi lẫy lừng như Lazard và Rothschild & Co, với bề dày lịch sử hàng trăm năm, liên tục đối đầu với sức mạnh của các ông lớn Phố Wall và các ngân hàng nội địa Pháp.
Tuy nhiên những năm gần đây, thị trường này càng trở nên sôi động khi các ngân hàng đầu tư chuyên biệt của Mỹ, tập trung chuyên sâu vào tư vấn sáp nhập và mua lại, đồng loạt đổ bộ vào Paris. Sự xuất hiện của họ đã làm bùng lên cuộc cạnh tranh khốc liệt về nhân sự cũng như giành quyền tư vấn cho các thương vụ đình đám liên quan đến những tập đoàn hàng đầu châu Âu như LVMH hay TotalEnergies.
Đặc biệt, việc Matthieu Pigasse, một trong những “ngôi sao” làm thương vụ của Lazard, chuyển sang Centerview Partners vào năm 2019 đã gây chấn động giới tài chính Paris, nơi mà Lazard và Rothschild từ lâu đã xây dựng nên vị thế thống trị mang đậm dấu ấn gia tộc.
Văn phòng Centerview Partners trên đại lộ Hoche - Ảnh: Magali Delporte/FT
|
Nhiều tập đoàn lớn trong chỉ số CAC40 xem các nhân viên ngân hàng của Lazard như lựa chọn đầu tiên, thường xuyên trở lại để bàn thảo các thương vụ trong những phòng họp ốp gỗ sang trọng tại trụ sở Paris của ngân hàng này. Dù xuất phát từ Mỹ và nổi danh trên đất Mỹ, Lazard lại là “ông vua” không tranh cãi trên sân nhà Paris.
Mối quan hệ giữa Lazard, Rothschild và các đế chế kinh doanh của những gia đình quyền lực như Arnault (LVMH), Pinault (Kering), hay Saadé (CMA CGM) đã được xây dựng và duy trì qua nhiều thập kỷ. Đặc biệt, Tổng thống đương nhiệm của Pháp Emmanuel Macron từng là nhân viên của Rothschild.
Khi ông Pigasse rời Lazard để gia nhập Centerview Partners, ngân hàng đầu tư chuyên biệt này vẫn còn là tân binh đến từ Mỹ tại Paris. Đến nay, Centerview đã vươn lên thành thế lực đáng gờm trong giới thương vụ Pháp, phục vụ những khách hàng lớn như Danone và L’Oréal. Bên cạnh đó, hàng loạt ngân hàng đầu tư chuyên biệt khác với tiềm lực tài chính mạnh mẽ cũng đã xuất hiện, tiêu biểu là Evercore đối thủ lớn của Lazard tại New York, cùng với PJT Partners, Perella Weinberg và Moelis đang tích cực mở rộng hiện diện.
Tuy nhiên, dù đã khuấy động thị trường, các tên tuổi mới này vẫn chưa thể lật đổ vị thế dẫn đầu của Lazard và Rothschild trên các bảng xếp hạng thương vụ tại Paris. Đà tăng trưởng của họ cũng bị kìm hãm bởi sự sụt giảm trong hoạt động sáp nhập và mua lại: doanh thu M&A tại Pháp giảm xuống còn 1.3 tỷ USD trong năm 2024, so với 1.4 tỷ USD năm 2023 và 1.6 tỷ USD ở năm bùng nổ 2022, theo số liệu từ Dealogic.
Chia sẻ với Financial Times, Pigasse nhận định: “Đây là một thế giới của Darwin, chỉ những kẻ mạnh nhất mới có thể tồn tại”.
Lối vào các ngân hàng đầu tư chuyên biệt PJT và Moelis trên đại lộ Haussmann - Ảnh: Magali Delporte/FT
|
Ngân hàng Mỹ phải tìm kiếm động lực tăng trưởng mới từ bên ngoài
Các ngân hàng đầu tư chuyên biệt của Mỹ đã khẳng định thành công mô hình tư vấn tập trung tại thị trường nội địa. Tại New York, Evercore đã vượt mặt Lazard, cùng với Centerview tạo nên thế lực mới, liên tục thách thức các ông lớn Phố Wall ở nhóm dẫn đầu bảng xếp hạng thương vụ.
Khi Evercore, PJT, Perella Weinberg và Moelis đều lên sàn chứng khoán và giá cổ phiếu của họ chạm ngưỡng cao kỷ lục, các ngân hàng Mỹ buộc phải tìm kiếm động lực tăng trưởng mới. Paris cùng với Milan nổi lên như những điểm đến tiềm năng.
Trước đây, London luôn là lựa chọn đầu tiên khi các ngân hàng Mỹ muốn mở rộng sang châu Âu. Tuy nhiên, sau Brexit, việc đặt văn phòng tại Paris không chỉ giúp các tân binh này có vị trí thuận lợi để triển khai hoạt động trong EU mà còn đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của ngành đầu tư tư nhân đối với thị trường châu Âu.
Dù vậy, Paris không phải là “mảnh đất lành” dễ khai phá.
So với các tên tuổi lâu đời như Rothschild khi đã đặt nền móng ngân hàng tại đây từ những năm 1810 hay Lazard Frères khai trương tại Paris từ năm 1854, các ngân hàng Mỹ đến muộn hơn hai thế kỷ. Các ông lớn Phố Wall cũng đã hiện diện tại thành phố này hàng chục năm và liên tục tăng cường lực lượng, điển hình là JPMorgan, sau Brexit đã mở rộng nhanh chóng lên hơn 1,000 nhân viên tại Paris. Bên cạnh đó, còn có BNP Paribas niềm tự hào của ngành ngân hàng đầu tư Pháp.
Dẫu vậy, 4 ngân hàng đầu tư chuyên biệt đã niêm yết cùng với đối thủ tư nhân Centerview Partners cũng đã kịp tuyển hơn 150 nhân viên tại Paris kể từ năm 2018, thời điểm Perella mở văn phòng tại đây, theo những người am hiểu. Con số này chỉ thấp hơn khoảng 30 người so với số nhân viên mà Lazard đang sở hữu; trong khi Rothschild có 240 người.
Evercore đối thủ lớn của Lazard tại New York đặt văn phòng trên phố Magdebourg - Ảnh: Magali Delporte/FT
|
Khi tân binh cạnh tranh nhau
Tuyển dụng ồ ạt là điều chưa xảy ra ở Paris, một nhân viên ngân hàng đầu tư chuyên biệt chia sẻ, bởi thực tế không có tới 150 nhân viên ngân hàng mới xuất hiện tại đây. Dù mang danh là các ngân hàng Mỹ, đội ngũ nhân sự được tuyển dụng gần như toàn bộ là người Pháp, vốn đã quen thuộc với văn hóa kinh doanh thượng lưu của thủ đô.
Lazard hiện trở thành mục tiêu chính trong cuộc cạnh tranh nhân sự, khi nhiều lãnh đạo cấp cao của Rothschild vẫn trung thành gắn bó và không xảy ra tình trạng chảy máu chất xám như vậy. Giờ đây, Pigasse cùng các nhân viên tại Centerview và Evercore đang ráo riết thu hút những khách hàng từng phục vụ ở Lazard.
Các tên tuổi mới đang từng bước mở rộng thị phần tư vấn. Năm ngoái, tổng cộng Centerview, Evercore, PJT, Perella và Moelis đã chiếm khoảng 6% phí M&A tại Pháp, tăng vọt so với mức chỉ hơn 1% vào năm 2019, theo ước tính của Dealogic.
Centerview cũng đã nâng cấp văn phòng tại Paris, chuyển từ địa điểm ban đầu chung với Radio Nova, đài phát thanh thuộc sở hữu của Pigasse ở ngoại ô, về quận 8, chỉ cách Rothschild và Lazard vài bước chân, đồng thời sát cạnh PJT và Moelis.
Dù vậy, những cuộc đột kích này vẫn chưa tạo ra tác động lớn đến hoạt động kinh doanh của Lazard và Rothschild, khi cả hai vẫn giữ vững thị phần khoảng 12%. “Ngay cả khi có những nhân sự rời đi gần đây, đội ngũ Lazard tại Pháp vẫn làm rất tốt việc giữ vững vị thế và không để mất nhiều khách hàng”, một nhân viên của Lazard tại New York nhận định.
Các ngân hàng đầu tư chuyên biệt cũng khẳng định không chạy theo số lượng. Yves Ayache, cựu nhân viên Morgan Stanley hiện dẫn dắt PJT Partners tại Paris, nhấn mạnh rằng các ngân hàng không đặt mục tiêu “chạy đua thị phần”.
La Défense, khu trung tâm tài chính nằm ở rìa Paris - Ảnh: Magali Delporte/FT
|
Các ngân hàng đầu tư chuyên biệt hoàn toàn có thể thu về lợi nhuận lớn chỉ từ một vài thương vụ giá trị cao, theo khẳng định của nhiều nhân viên trong ngành. Centerview từng đóng vai trò tư vấn cho L’Oréal trong thương vụ thâu tóm thương hiệu mỹ phẩm cao cấp Aesop, đồng thời nhấn mạnh chiến lược chỉ tập trung phục vụ một nhóm khách hàng chọn lọc. Pigasse chia sẻ: “Chúng tôi không phải con ong bay từ bông hoa này sang bông hoa khác, mật ong duy nhất của chúng tôi chính là khách hàng”.
Dù chưa thể lấn át Lazard và Rothschild về thị phần, các ngân hàng đầu tư chuyên biệt vẫn còn nhiều miếng bánh khác để nhắm tới, nhất là khi một số ông lớn như Société Générale, UBS, Deutsche Bank và Barclays đang dần rút khỏi thị trường M&A tại Pháp.
Trên thực tế, chính các tân binh lại có thể trở thành đối thủ cạnh tranh lớn nhất của nhau.
Số lượng ngân hàng đông đảo tại Paris vốn đã khiến mức phí tư vấn cho các thương vụ thấp hơn so với các thị trường khác ở châu Âu và Mỹ, và sự xuất hiện của những cái tên mới càng khiến cuộc cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn.
Mỗi ngân hàng đầu tư chuyên biệt đều khẳng định mục tiêu xây dựng mối quan hệ gắn bó với các doanh nghiệp lớn nhất nước Pháp, đồng thời cung cấp các dịch vụ chuyên sâu. Chẳng hạn, PJT đã tạo dấu ấn rõ nét trong lĩnh vực tái cấu trúc, còn Evercore và Centerview cũng đang tích cực tuyển dụng nhân sự cho mảng này, theo tiết lộ từ những người am hiểu.
Trong bối cảnh dòng chảy thương vụ M&A vẫn còn chậm chạp từ đầu năm đến nay, cộng thêm những bất ổn kinh tế kéo dài, nhiều ngân hàng đầu tư chuyên biệt sẽ phải chấp nhận hoạt động ở mức độ hạn chế tại Paris trong những năm tới.
Một nhân viên tại Paris nhận định: “Nếu đã chọn mở văn phòng ở Paris, bạn phải xác định đây là câu chuyện dài hạn. Nhưng rồi mọi người sẽ nhận ra, thị trường Pháp còn lâu mới là miền đất hứa”.
Quốc An (Theo FT)
