Doanh nghiệp thăm dò địa chất của TKV nguy cơ mất tư cách đại chúng

CTCP Địa chất Việt Bắc - TKV (UPCoM: VBG) vừa gửi văn bản đến cơ quan quản lý và cổ đông về khả năng bị hủy tư cách công ty đại chúng theo quy định.

Theo luật, 1 công ty muốn được coi là “đại chúng” phải đáp ứng đồng thời 2 nhóm điều kiện cơ bản. Thứ nhất là vốn điều lệ đã góp và vốn chủ sở hữu đều từ 30 tỷ đồng trở lên. Thứ hai là tối thiểu 10% cổ phiếu có quyền biểu quyết phải do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải cổ đông lớn nắm giữ.

Về vốn, VBG không gặp trở ngại. Doanh nghiệp có vốn điều lệ 86 tỷ đồng, cao hơn nhiều so với mức sàn 30 tỷ đồng theo luật.

Vướng mắc nằm ở cơ cấu sở hữu. Theo danh sách cổ đông chốt ngày 26/08/2025, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đang nắm 92% vốn điều lệ VBG. Phần còn lại 8% phân bổ cho 389 cổ đông có quyền biểu quyết, thấp hơn mức tối thiểu 10% mà luật yêu cầu.

TKV nắm đến 92% vốn VBG

Nếu đến ngày 01/01/2026, doanh nghiệp vẫn không đạt đủ điều kiện - đặc biệt là tiêu chí về tỷ lệ cổ phiếu do nhà đầu tư bên ngoài nắm giữ - VBG sẽ bị hủy tư cách công ty đại chúng. Luật cũng mở ra một lựa chọn khác: ĐHĐCĐ có thể chủ động thông qua nghị quyết rời “mác” công ty đại chúng trước thời điểm này, thay vì chờ đến khi bị cơ quan quản lý ra quyết định.

Địa chất Việt Bắc - TKV là đơn vị thăm dò địa chất thuộc hệ sinh thái Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam. Doanh nghiệp được thành lập năm 2010 trên cơ sở sắp xếp lại nhiều đơn vị chuyên ngành, sau đó đổi tên năm 2014 và triển khai cổ phần hóa theo đề án tái cơ cấu TKV. Quyết định cổ phần hóa được ban hành từ năm 2015, đưa Công ty chuyển dần sang mô hình cổ phần, có sự tham gia của cổ đông bên ngoài nhưng Nhà nước vẫn nắm quyền chi phối thông qua TKV.

Cổ phiếu VBG đăng ký giao dịch trên sàn UPCoM từ năm 2017. Tuy nhiên, thanh khoản gần như “đóng băng”. Thị giá hiện quanh 4,800 đồng/cp và gần như không thay đổi suốt từ năm 2023. Thực tế này cho thấy dù mang danh nghĩa công ty đại chúng, cổ phiếu VBG rất ít được mua bán trên thị trường, nhà đầu tư bên ngoài tham gia không nhiều.

Nguồn việc của đơn vị chủ yếu đến từ tập đoàn mẹ. Những năm gần đây, doanh thu có dấu hiệu tăng trở lại sau giai đoạn suy giảm, nhưng lợi nhuận không còn dồi dào. Năm 2024, VBG ghi nhận doanh thu 196 tỷ đồng, lãi ròng 2.1 tỷ đồng, mức sinh lời khá khiêm tốn so với quy mô vốn.

Nửa đầu năm 2025, bức tranh lợi nhuận càng “mỏng” hơn. Doanh thu 6 tháng đạt khoảng 50 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận trước thuế chỉ 45 triệu đồng. Kết quả này còn cách rất xa kế hoạch lãi 2.5 tỷ đồng đặt ra cho cả năm.