Động thái mới của Trung Quốc về xuất khẩu đất hiếm
Trung Quốc vừa công bố một loạt biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với đất hiếm và công nghệ liên quan, đánh dấu nỗ lực của Bắc Kinh nhằm bảo vệ và tận dụng vị thế thống trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu của khoáng sản chiến lược này.
Theo thông báo từ Bộ Thương mại Trung Quốc trong ngày 09/10, lần đầu tiên nước này sẽ áp dụng phiên bản riêng của "quy tắc sản phẩm trực tiếp nước ngoài" - biện pháp mà Mỹ đã sử dụng để ngăn chặn xuất khẩu liên quan đến bán dẫn sang Trung Quốc từ các quốc gia thứ ba.
Theo quy định mới, các công ty nước ngoài sẽ phải xin phê duyệt từ Chính phủ Trung Quốc để xuất khẩu bất kỳ sản phẩm nào chứa dù chỉ là lượng nhỏ khoáng sản đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc, hoặc sản phẩm được sản xuất bằng công nghệ khai thác, tinh chế hoặc sản xuất nam châm đất hiếm của quốc gia này.
Bắc Kinh tuyên bố các biện pháp này nhằm "bảo vệ an ninh và lợi ích quốc gia" và ngăn chặn "việc lạm dụng vật liệu đất hiếm trong quân sự và các lĩnh vực nhạy cảm khác".
Bộ Thương mại Trung Quốc cũng cho biết họ đã phát hiện một số công ty nước ngoài gây tổn hại đáng kể đến an ninh quốc gia bằng cách chuyển giao vật liệu và công nghệ đất hiếm có nguồn gốc Trung Quốc cho các đối tác khác để sử dụng cho mục đích quân sự.
Động thái này cung cấp cho Bắc Kinh đòn bẩy mới để thực hiện kiểm soát đối với toàn bộ chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu, vào thời điểm các nước phương Tây đang nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung đất hiếm của họ, giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.
Đây là lần đầu tiên Trung Quốc ban hành luật kiểm soát xuất khẩu có hiệu lực ngoài lãnh thổ của mình, mở rộng quyền tài phán của Trung Quốc đối với vật liệu của họ ngay cả khi được sử dụng ở nước ngoài.
Đất hiếm là nhóm 17 nguyên tố kim loại có tính chất đặc biệt, đóng vai trò thiết yếu trong nhiều công nghệ hiện đại, từ điện thoại thông minh, xe điện đến thiết bị quân sự tiên tiến. Trung Quốc hiện kiểm soát khoảng 60% sản lượng khai thác đất hiếm toàn cầu và hơn 80% công đoạn tinh chế.
Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại và công nghệ giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp tục leo thang, và các nước phương Tây đang tăng cường nỗ lực đảm bảo nguồn cung ứng cho các khoáng sản chiến lược.
Vũ Hạo (Theo FT)
