Gia nhập WTO: Mối lo ngân khố
Ước tính sơ bộ, tác động trực tiếp từ việc cắt giảm thuế suất và phí theo các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) sẽ làm tổng thu thuế nhập khẩu vào ngân sách giảm đến 10%. Trước mắt, hội nhập có thể sẽ tác động lớn đến sự ổn định ngân sách và các chính sách tài chính công của Việt Nam trong thời gian tới...
Ước tính sơ bộ, tác động trực tiếp từ việc cắt giảm thuế suất và phí theo các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) sẽ làm tổng thu thuế nhập khẩu vào ngân sách giảm đến 10%. Trước mắt, hội nhập có thể sẽ tác động lớn đến sự ổn định ngân sách và các chính sách tài chính công của Việt
Mỗi năm giảm thu khoảng 1.000 tỉ đồng
Trao đổi với báo giới, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính, Quách Đức Pháp cho rằng mối lo lớn của ngành tài chính là nguồn thu ngân sách ngay khi gia nhập WTO sẽ tụt giảm nhanh.
Ngân sách nhà nước hiện nay phụ thuộc vào ba khoản thu chủ yếu: xuất nhập khẩu (chiếm 25% ngân sách); thu từ xuất khẩu dầu thô (cũng khoảng 25%); còn lại là thu nội địa. Nhưng khoản thu thứ ba này cũng đang giảm dần do chính sách thuế liên tục được thay đổi để thực hiện các cam kết với WTO.
Tính toán của ngành tài chính cho thấy ảnh hưởng giảm thu ngân sách từ thuế nhập khẩu sẽ vào khoảng 308,9 triệu đô la Mỹ trong khoảng năm năm sau khi gia nhập WTO. Con số này tương đương 4.800 tỉ đồng, tức VN sẽ bị giảm thu khoảng 1.000 tỉ đồng mỗi năm (tương đương 6-10% số thu thuế nhập khẩu hàng năm).
Ngoài ra, mối lo ngại trên còn được “nhân đôi” khi việc cắt giảm thuế và tham gia các khu vực mậu dịch tự do sẽ ảnh hưởng đến ngân khố VN nặng hơn so với các nước có điều kiện tương đương VN (25% so với 13% ở nước khác). Bên cạnh đó, số thu từ kinh tế quốc doanh cũng sẽ bị ảnh hưởng lớn.
Tại hội nghị ngành tài chính mới diễn ra gần đây, Bộ Tài chính cho biết thu ngân sách sáu tháng đầu năm chỉ đạt 48,8% kế hoạch so với 53,3% năm 2005 và 54,6% năm 2004. Tính đến ngày 30-6-2006, nợ thuế và nợ phạt thuế nội địa đã lên đến khoảng 3.600 tỉ đồng, trong đó có tới 1.420 tỉ không có khả năng thu được. Nợ thuế xuất nhập khẩu khoảng 2.700 tỉ đồng, trong đó 800 tỉ không có khả năng thu hồi.
Trong khi đó, theo kế hoạch Bộ Tài chính trình Chính phủ, dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2007 phải phấn đấu đạt trên 22% so với GDP.
Thắt chặt
Sáu tháng cuối năm nay, theo Phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng, nhiệm vụ ngân sách rất nặng nề, bởi tăng trưởng GDP sáu tháng cuối năm phải đạt 8,6%. Trong khi đó, vốn đầu tư xây dựng cơ bản giải ngân mới đạt 34% dự toán.
Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh cho biết Chính phủ sẽ đưa ra chương trình để hoàn thiện cải cách thuế. Theo đó, mức thu có thể giảm nhưng diện thu và khả năng quản lý sẽ phải tăng.
Bộ Tài chính sẽ bám sát các nguồn thu trọng điểm, như các hoạt động xuất nhập khẩu, bán lẻ, sản xuất, kinh doanh, tăng cường thu các khu vực ngoài quốc doanh, các khoản thu từ nhà đất, phí và lệ phí.
Ngành tài chính sẽ tăng cường kiểm tra các doanh nghiệp cố ý kê khai thuế thu nhập thấp hoặc lỗ. “Trong lĩnh vực tài chính doanh nghiệp, Nhà nước sẽ quản lý doanh nghiệp bằng pháp luật, không cấp vốn trực tiếp cho doanh nghiệp, chuyển từ quản lý hành chính sang sử dụng quyền cổ đông tại doanh nghiệp thông qua Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước”, theo lời một lãnh đạo Vụ Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất với ngân khố quốc gia, theo Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Nguyễn Văn Ninh, là cần giảm thiểu những hành vi nhũng nhiễu của cán bộ đối với người nộp thuế.
Trong dự luật Quản lý thuế vừa được trình Chính phủ, Bộ Tài chính đã xác định khá chi tiết nghĩa vụ, quyền hạn của người nộp thuế, người quản thuế và mọi người dân. Tuy nhiên, cái gốc của vấn đề chưa hẳn đã ổn thỏa. Nếu tính cả lương cơ bản và mức hỗ trợ thì bình quân thu nhập của một cán bộ thuế cũng chỉ được khoảng 1,2-1,4 triệu đồng/tháng.
Băn khoăn tài chính công
Trong những nội dung góp ý xây dựng kế hoạch năm năm (2006-2010) cho Việt
Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa dự án của các bộ, ngành và các cấp chính quyền địa phương còn hạn chế khiến cho các mục tiêu lợi ích kinh tế - xã hội bị bỏ qua. Các văn bản hướng dẫn về thẩm định, đánh giá ảnh hưởng dự án đầu tư công đối với tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo trên thực tế vẫn chưa có. Phương thức xây dựng ngân sách hàng năm dường như vẫn bằng cách sao chép lại ngân sách cũ với những điều chỉnh nhỏ cho những năm sau.
Các chuyên gia cho rằng VN đang thiếu một tầm nhìn chiến lược trong xây dựng ngân sách. Chi đầu tư và chi thường xuyên được chuẩn bị tách biệt khiến nguồn tài sản công được sử dụng thiếu hiệu quả. Việc giao quyền quyết định về tài chính cho chính quyền cấp dưới được làm trước khi quy định trách nhiệm báo cáo kết quả trong khi lẽ ra phải làm ngược lại mới đảm bảo sự minh bạch.
TBKTSG
