Giá tính thuế - chuyện đau đầu giữa hải quan và doanh nghiệp
Vấn đề áp giá tính thuế hàng nhập khẩu hiện vẫn gây tranh cãi nhiều nhất trong công việc của bộ phận hải quan chuyên giải quyết các vấn đề khiếu nại của doanh nghiệp...
Vấn đề áp giá tính thuế hàng nhập khẩu hiện vẫn gây tranh cãi nhiều nhất trong công việc của bộ phận hải quan chuyên giải quyết các vấn đề khiếu nại của doanh nghiệp.
Không phải ngẫu nhiên mà cả Luật hải quan và Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đều đặt vấn đề tập trung hoàn thiện các chế định về giá tính thuế với mong muốn giảm bớt được những chuyện "đau đầu" giữa cơ quan công quyền với doanh nghiệp.
Ông Trương Chí Trung, Thứ trưởng Bộ Tài chính nhận định, việc Nhà nước quy định giá tính thuế nhập khẩu được xác định trên cơ sở trị giá giao dịch, giá thực thanh toán của chủ hàng được xem như một bước cải cách lớn trong hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam.
Thế nhưng, cũng theo ông Trung, khi chính sách này đi vào thực hiện, trong thời điểm "giao thời" đã làm xuất hiện không ít những bất cập, tồn tại, gây thiệt hại cho cả Nhà nước và doanh nghiệp, mà nguyên nhân thì...
Đầu tiên là tại cơ quan Nhà nước
Chính một số ý kiến trong ngành hải quan thừa nhận, biểu hiện rõ nhất là biểu thuế xuất nhập khẩu ngày càng khó theo kịp với sự đa dạng của hoạt động xuất nhập khẩu, mã số giữa biểu thuế xuất nhập khẩu và mã số HS ngày càng bộc lộ nhiều điểm chưa thống nhất.
Hiện nay, vướng mắc lớn nhất là hàng hóa của doanh nghiệp bị chậm thông quan vì phải chờ hải quan đi khảo giá để xây dựng giá tính thuế mới đối với những mặt hàng mới hoặc lạ đối với thị trường Việt
Một doanh nghiệp nhập khẩu mặt hàng linh kiện máy bơm nước cho biết, lô hàng của họ nhập khẩu từ giữa năm 2003, nhưng do hải quan đã xác định giá khác với hợp đồng ngoại thương cũng như khai báo của doanh nghiệp, nên việc quyết toán thuế cứ nhùng nhằng cho đến tận thời điểm này vẫn chưa xong.
Một trường hợp khác, doanh nghiệp trong Tp.HCM nhập khẩu lô hàng đồng hồ đeo tay có nhãn hiệu tương đối lạ ở Việt
Kết quả là doanh nghiệp phải khiếu kiện lên hải quan cấp trên và được giải quyết, cơ quan hải quan nếu muốn áp thuế mới cho doanh nghiệp phải nêu rõ căn cứ, cơ sở thuyết phục để đảm bảo tính chính xác cho thuế suất lô hàng này.
Và cũng do doanh nghiệp lợi dụng
Theo bà Đặng Thị Bình An - Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, thời gian gần đây tại các cửa khẩu đang có hiện tượng một số mặt hàng được các doanh nghiệp nhập khẩu về với giá tính thuế được khai báo "thấp một cách đáng nghi ngờ". Nhiều nhất là ôtô, linh kiện ô tô và hàng điện tử, điện lạnh,... Vậy là thực tế đang có hiện tượng những vướng mắc, tranh cãi trong áp giá tính thuế nhập khẩu đang do chính các doanh nghiệp lợi dụng chính sách của Nhà nước trục lợi cho riêng mình.
Mới đây, Tổng cục Hải quan phải đặt dấu hỏi lớn đối với một số trường hợp nhập khẩu xe ôtô nhãn hiệu BMW. Trong khi giá thị trường trong nước của loại xe này lên tới 200.000-220.000 USD, thì không hiểu sao, giá giao dịch mà doanh nghiệp khai báo tại cửa khẩu để tính thuế chỉ có vẻn vẹn 22.000-25.000 USD.
Hay vụ nhập khẩu xe Prado tại một số cửa khẩu cũng có giá trị khai báo chỉ bằng một nửa so với giá thị trường quốc tế cũng đang được xếp riêng ra để hải quan có biện pháp xử lý cá biệt.
Một chỉ thị mới đây của Tổng cục Hải quan nhận định, để tránh gian lận về giá tính thuế, các mặt hàng thuộc diện nộp thuế ngay có thuế suất thuế nhập khẩu 50% trở lên, nếu doanh nghiệp khai báo trị giá giao dịch thấp (thấp hơn so với các thông tin về trị giá sẵn có tại cơ quan hải quan) mà cơ quan hải quan đã có thông tin phục vụ cho việc tham vấn thì cần phải tổ chức tiến hành tham vấn ngay trong ngày mà không cần chờ đến 15 ngày sau khi thông quan. Nếu bác bỏ được trị giá giao dịch do doanh nghiệp khai báo thì xác định trị giá tính thuế ngay và yêu cầu doanh nghiệp nộp đủ thuế mới làm thủ tục thông quan hàng hoá.
Tuy nhiên, phản hồi về quy định này, một doanh nghiệp trong cuộc cho rằng có khi chỉ là giải pháp làm rối thêm tình hình. Theo lập luận, khi các cục hải quan không thực hiện được theo hướng ưu tiên phương pháp xây dựng giá hàng hóa tương tự, thì phương pháp tham khảo giá thị trường vẫn sẽ gây nhiều tranh cãi và làm mất nhiều thời gian của doanh nghiệp.
Theo nhận định của ông Trương Chí Trung, về lâu dài, bên cạnh việc hoàn thiện các biểu thuế thương mại quốc tế, một điểm cần phải khắc phục là "khoảng trống" chưa có văn bản nào quy định các tiêu chuẩn xuất xứ mà chỉ có văn bản quy định kiểm tra xuất xứ theo các tiêu chuẩn đã có sẵn như của ASEAN, EU...
Đây được nhận diện là bất cập chính gây nhiều khó khăn cho cả hải quan và chính doanh nghiệp trong việc thông tin, định hướng chiến lược phát triển sản xuất, kinh doanh.
Còn trước mắt, để tránh các sai sót, dẫn đến việc khiếu kiện hay lợi dụng để gian lận thương mại trong việc áp thuế, trước mắt, ngành hải quan vẫn đang tiến hành các giải pháp "làm chặt". Đơn cử như khi tiến hành kiểm tra, làm thủ tục xuất, nhập khẩu hàng hóa, cán bộ hải quan phải tiếp cận cụ thể mặt hàng sau khi xác định được chủng loại hàng hóa đã kê khai. Nếu có hiện tượng nghi vấn về hàng hóa thì áp dụng các biện pháp làm rõ nghi vấn rồi mới cho thông quan.
Hoặc đối với các mặt hàng không có tên trong biểu thuế xuất khẩu ban hành theo Quyết định số 45/2002/BTC của Bộ Tài chính thì nếu xuất khẩu các nhóm, mặt hàng này, doanh nghiệp sẽ khai báo mã số mặt hàng xuất khẩu theo mã số của mặt hàng cùng loại trong biểu thuế nhập khẩu với mức thuế suất thuế xuất khẩu cụ thể tùy từng loại.
Còn theo ý kiến của một số doanh nghiệp chuyên về xuất - nhập khẩu, hải quan cần đa dạng hóa nguồn thông tin phản ánh giá như trên tờ khai nhập khẩu, trên tờ khai trị giá, các bảng giá do Bộ Tài chính ban hành, khảo sát giá bán trên thị trường...
Mục đích của việc xây dựng cơ sở hệ thống thông tin này được các doanh nghiệp quan tâm nhất, đó là việc cán bộ tính thuế, cán bộ giá cũng như cán bộ phúc tập sẽ lấy làm căn cứ kiểm tra được mức độ tin cậy của trị giá tính thuế và các thông tin liên quan khác do chủ hàng khai báo, đồng thời hỗ trợ việc xác định giá tính thuế đối với các lô hàng nhập khẩu.
TBKTVN
