Hàng Trung Quốc tràn ngập thị trường, Nhật Bản đẩy mạnh điều tra chống bán phá giá
Trước làn sóng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc và các nền kinh tế châu Á, Nhật Bản đã tăng cường các biện pháp bảo vệ thị trường trong nước với số vụ điều tra chống bán phá giá đạt mức cao kỷ lục trong năm 2025.
Tính đến tháng 8, Chính phủ Nhật Bản đã khởi động 4 cuộc điều tra chống bán phá giá - con số cao nhất trong một năm kể từ khi quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) được thiết lập vào năm 1995. Trước đó, kỷ lục cũ là hai cuộc điều tra mỗi năm vào 2012 và 2020, trong tổng số 21 cuộc điều tra mà Nhật Bản đã tiến hành đến nay.
Thuế chống bán phá giá là một trong những công cụ bảo hộ thương mại hợp pháp theo quy định của WTO. Biện pháp này được áp dụng khi các nhà xuất khẩu bán hàng hóa ra nước ngoài với giá thấp bất hợp lý so với thị trường nội địa của họ, cho phép quốc gia nhập khẩu áp thuế bổ sung để bù đắp sự chênh lệch. Để thực hiện được điều này, cần phải chứng minh rằng ngành công nghiệp trong nước bị thiệt hại và việc bán phá giá là nguyên nhân gây ra thiệt hại đó.
Nhật Bản đẩy mạnh điều tra chống bán phá giá trong bối cảnh hàng Trung Quốc đang tràn ngập xứ sở mặt trời mọc. Điều này là do Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa nguồn cung trầm trọng.
Mặc dù nhu cầu nội địa trì trệ do sự sụt giảm của thị trường bất động sản, các doanh nghiệp Trung Quốc vẫn duy trì công suất sản xuất vượt xa nhu cầu hiện tại, buộc phải tìm đường xuất khẩu số hàng hóa không thể tiêu thụ trong nước.
Theo Liên đoàn Sắt thép Nhật Bản, khoảng 70% các cuộc điều tra bán phá giá liên quan đến thép trên toàn cầu năm ngoái nhắm vào hàng hóa xuất xứ từ Trung Quốc.
"Hàng hóa lẽ ra được xuất khẩu vào Trung Quốc giờ đang chảy vào Nhật Bản", Kozo Kawai, Luật sư tại công ty luật Nishimura & Asahi, nhận định.
Hiện tượng này cũng ảnh hưởng đến chiến lược của các doanh nghiệp Hàn Quốc và Đài Loan, khi họ phải tìm kiếm thị trường mới cho sản phẩm của mình.
Vào tháng 7, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản phối hợp với Bộ Tài chính đã khởi động một cuộc điều tra về cáo buộc bán phá giá thép không gỉ cán nguội có chứa niken được sản xuất bởi các nhà sản xuất Trung Quốc và Đài Loan. Cuộc điều tra này được tiến hành theo yêu cầu của 4 doanh nghiệp trong nước, bao gồm những tên tuổi lớn như Nippon Steel và Nippon Yakin Kogyo.
Các cuộc điều tra khác được mở vào tháng trước bao gồm thép mạ kẽm từ Trung Quốc và Hàn Quốc, cùng với bisphenol A - một thành phần quan trọng trong sản xuất nhựa - từ Hàn Quốc và Đài Loan. Ngoài ra, các bộ cũng đang xem xét việc gia hạn thuế hiện có đối với kali cacbonat nhập khẩu từ Hàn Quốc.
Chính sách thuế quan cứng rắn của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã tạo ra hiệu ứng dây chuyền trong thương mại toàn cầu.
"Có khả năng hàng hóa mà các quốc gia không thể xuất khẩu sang Mỹ sẽ chuyển hướng sang Nhật Bản", Kojiro Fujii, đại diện văn phòng Brussels của Nishimura & Asahi, nhận xét.
Bộ Thương mại Nhật Bản cũng cho biết số lượng tham vấn về khả năng nộp đơn kiến nghị điều tra chống bán phá giá đang tăng lên. Trong Sách trắng thương mại quốc tế năm 2025, Nhật Bản nhấn mạnh tầm quan trọng của thuế chống bán phá giá và sự cần thiết phải tăng cường hợp tác quốc tế cũng như củng cố các quy tắc để đối phó với các biện pháp làm biến dạng thị trường.
Một trong những thách thức lớn nhất mà Nhật Bản phải đối mặt trong việc thực hiện các cuộc điều tra chống bán phá giá là nguồn nhân lực hạn chế. Hiện tại, các bộ thương mại và tài chính Nhật Bản chỉ có tổng cộng khoảng 40 người phụ trách các cuộc điều tra này.
Con số này kém xa so với Mỹ- nơi có hệ thống với khoảng 300 chuyên gia, hoặc Liên minh châu Âu (EU) với khoảng 60 người và đang có kế hoạch tăng thêm.
"Các cơ quan liên quan ở Mỹ và châu Âu không có thói quen luân chuyển công việc như ở Nhật Bản, nên việc tích lũy kiến thức chuyên môn dễ dàng hơn", Fujii chỉ ra. "Nhật Bản cũng cần tăng số lượng người có kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực này”.
Vũ Hạo (Theo Nikkei Asia)
