Hụt hơi tìm vốn dài hạn
Nhu cầu về vốn vay trung và dài hạn ngày càng tăng, trong khi các ngân hàng vẫn chưa đưa ra được những sản phẩm đủ sức thu hút người dân đưa tiền vào để đáp ứng nhu cầu này...
Nhu cầu về vốn vay trung và dài hạn ngày càng tăng, trong khi các ngân hàng vẫn chưa đưa ra được những sản phẩm đủ sức thu hút người dân đưa tiền vào để đáp ứng nhu cầu này.
Chị Đoàn Thị Oanh, ngụ tại cư xá Lữ Gia, Q.1, Tp.HCM trầm ngâm trước tấm phiếu gửi tiền. Chị đang phân vân nên chọn gửi tiết kiệm kỳ hạn 6 tháng hay 13 tháng. Cuối cùng, chị gửi hơn 100 triệu đồng, kỳ hạn 13 tháng vào ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chi nhánh Tp.HCM (Agribank) với hy vọng trúng thưởng chiếc xe hơi 400 triệu của ngân hàng này.
Lấy ngắn nuôi dài
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, chi nhánh Tp.HCM, tính đến cuối tháng 9, tổng dư nợ cho vay ước đạt 164.600 tỷ đồng, tăng 20,5% so với đầu năm, và tăng 32,3% so với cùng kỳ. Trong khi đó, tổng huy động vốn trên địa bàn thành phố ước đạt 170.890 tỷ đồng, chỉ tăng hơn 23% so với cùng kỳ.
Lãnh đạo một ngân hàng cho biết, lượng tiền gửi dài hạn chỉ chiếm khoảng 20% trong tổng vốn huy động của hệ thống ngân hàng. Tính ra chỉ có khoảng 34.178 tỷ đồng là tiền gửi các kỳ hạn trên 1 năm. Trong khi vốn cho vay trung – dài hạn hiện chiếm 40% trên tổng dư nợ cho vay, tương đương 65.900 tỷ đồng. Như vậy, có thể thấy các ngân hàng đã dùng một lượng khá lớn nguồn vốn huy động ngắn hạn để cho vay trung – dài hạn.
“Đó là một thực trạng đáng ngại, tiềm ẩn nguy cơ bất ổn”, một chuyên gia ngân hàng nhận xét.
Chín tháng đầu năm, trong tổng nguồn vốn huy động của ngân hàng cổ phần thương mại Á Châu (ACB), lượng tiền gửi trung - dài hạn không vượt qua con số 10%. Tại ngân hàng Vietcombank chi nhánh Tp.HCM, tổng vốn huy động đạt 21.700 tỷ đồng, trong đó, huy động trung - dài hạn cũng chỉ chiếm 20%.
Lý giải về nguồn vốn huy động trung – dài hạn của các ngân hàng không có nhiều, ông Võ Trọng Thuỷ, phó tổng giám đốc kiêm giám đốc tài chính của ACB cho rằng, dù ngân hàng đang cạnh tranh đưa ra mức lãi suất hấp dẫn, nhưng vẫn chưa đủ thuyết phục người dân gửi tiền dài hạn trước biến động giá cả như hiện nay.
Bên cạnh đó, có những kênh đầu tư hấp dẫn hơn đã níu chân người gửi. Một phần người dân sẽ nghiêng về đầu tư lâu dài bên bảo hiểm. Đó là nguồn tiền có kế hoạch, không dùng đến trong thời gian khá dài. Tuy nhiên, các công ty bảo hiểm lại đổ tiền vào đầu tư những lĩnh vực khác, hiếm khi gửi vào ngân hàng. Còn lại là những lĩnh vực đầu tư có thể đem lại lợi nhuận cao trong thời gian ngắn là bất động sản, chứng khoán, vàng v.v cũng thu hút không ít người dân đưa tiền vào.
Ngoài ra, nếu người gửi là doanh nghiệp, tiền của họ phần lớn là vốn lưu động, họ gửi tiền vào chỉ mang tính tạm thời, không nằm lâu trong ngân hàng.
Tìm nguồn dài hạn: Không dễ!
“Buộc” người gửi tiền như chị Oanh phải suy nghĩ và lựa chọn trước ích lợi của kỳ hạn tiết kiệm dài là một trong những chiêu thức nhằm gia tăng nguồn huy động vốn trung - dài hạn không chỉ của Agribank mà còn của nhiều ngân hàng khác.
Chẳng hạn ngân hàng Sài Gòn công thương tăng lãi suất và đưa chương trình khuyến mãi đặc biệt dành cho khách gửi tiền tiết kiệm từ 50 triệu đồng trở lên, Đông Á có chương trình Tích luỹ an cư với thời hạn tích luỹ từ 1 - 10 năm... đã kéo được một lượng khách đến gửi tiết kiệm trung – dài hạn cho ngân hàng.
Hiện nay, nhắm vào tiền gửi dài hạn của các doanh nghiệp lớn là mục tiêu đeo đuổi của nhiều ngân hàng. Đối với đối tượng này, không có một mức lãi suất quy định cụ thể, mà tuỳ theo số lượng tiền gửi, ngân hàng và doanh nghiệp sẽ thoả thuận mức lãi suất riêng.
“Đây là nguồn tiền gửi khá lớn. Vì vậy, các ngân hàng rất o bế các doanh nghiệp này. Tuy nhiên, hiệu quả chưa cao do doanh nghiệp còn nhiều lựa chọn khác”, lãnh đạo một ngân hàng cho biết.
Một cách khá phổ biến của các ngân hàng là vay lại của các tổ chức có nguồn vốn trung – dài hạn như các công ty bảo hiểm, tiếp cận công ty tài chính quốc tế (IFC), hoặc mua lại nguồn vốn điều chuyển trong cùng hệ thống từ một số tỉnh thành khác với giá cao hơn, tìm vốn trên thị trường liên ngân hàng...
Tuy nhiên, có những ngân hàng chọn con đường mang tính chất dài lâu. Ông Thuỷ cho biết, ACB chưa sử dụng nguồn ngắn hạn đem cho vay trung – dài hạn mà tìm từ nguồn vốn cổ đông: đó là nâng vốn điều lệ lên. Ngân hàng Sài Gòn thương tín (Sacombank) cũng có hướng đi đó.
Còn với những ngân hàng quốc doanh như Vietcombank thì phát hành kỳ phiếu là một trong những cách tìm vốn trung – dài hạn thường xuyên và tốt nhất. Ngoài ra, Vietcombank vừa khai trương sàn giao dịch trái phiếu, nhắm đến khách hàng chủ yếu là các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, quĩ đầu tư v.v , vừa nâng cao tính thanh khoản của các loại trái phiếu đồng thời góp phần thúc đẩy thị trường vốn phát triển.
Mặc dù các ngân hàng luôn ý thức đi tìm nguồn vốn trung dài hạn, nhưng một thị trường tiền gửi dài hạn vẫn chưa xuất hiện. “Đến nay, phần lớn vẫn là nguồn tiền gửi ngắn hạn. Có thể nói, các ngân hàng chỉ mới tạo nên thị trường tiền tệ, còn thị trường vốn dài hạn vẫn chưa phát triển”, ông Thuỷ nói.
Theo ông Trần Ngọc Minh, giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Tp.HCM, các doanh nghiệp không nên dựa vào nguồn vốn ngân hàng quá nhiều, nên tìm những con đường huy động vốn khác như phát hành trái phiếu công trình, dự án.
Mới đây công ty địa ốc Sài Gòn chuẩn bị cho ra chứng chỉ bất động sản, người dân, nhà đầu tư nếu thấy dự án khả thi, thông tin minh bạch thì chắc sẽ nhiệt tình tham gia góp vốn. Đó là nguồn vốn dài hạn mà doanh nghiệp có thể tự huy động.
Sài Gòn tiếp thị
