Khi 2 Nhà “cộng sinh” để phát triển!
Năm 2022, TP.HCM giao cho Trường Đại học Kinh tế - Luật thực hiện Đề án “Quản lý, khai thác và sử dụng tài sản công”. Sau 3 năm, Trường bàn giao kết quả nghiên cứu. Tháng 4 vừa rồi, Sở Tài chính - Phòng Quản lý công sản đã đưa vào sử dụng thực tế, cơ bản dựa trên 8 nguyên tắc quản lý hiệu quả, 11 tiêu chí phân loại, 8 tiêu chí đánh giá cùng các giải pháp phân cấp quản lý cho gần 13,000 tài sản công của Thành phố.
Sau ngày 01/07, TP.HCM hợp nhất, mở rộng, lại có thêm những tài sản công có tính chất khác biệt thì nhu cầu phân cấp, chuyển giao và khai thác hiệu quả khối tài sản cực lớn này càng trở nên bức thiết hơn. Vì vậy, Đề án của Trường đã phát huy được hiệu quả thực tế. Điều cần nhất lúc này là Sở Tài chính nhanh chóng rà soát, công bố tổng số tài sản công (sau hợp nhất); trên cơ sở đó sớm “chốt” danh sách dự kiến chuyển giao, tức cần một kiểu tham mưu cụ thể như vụ việc “số 1 Lý Thái Tổ chuyển làm công viên” chẳng hạn.
Được biết, Trường Đại học Kinh tế - Luật cũng đã được Thành phố phê duyệt cho vay 62 tỷ đồng từ HFIC và hơn 20 tỷ đồng lãi vay được ngân sách Thành phố cấp bù, nhờ đó, Trường đã mở rộng thêm hơn 15,000 m² sàn, nâng tổng diện tích lên gần 40,000 m². Đây không chỉ là hỗ trợ vật chất mà là đầu tư chiến lược của Thành phố cho tương lai của hàng chục ngàn sinh viên - một chính sách đặc thù mà chưa có địa phương nào khác làm được.
Sự hợp tác này rõ ràng đã mang lại lợi ích cho đôi bên, quan trọng là khai thác lẫn nhau ưu thế của đối tác. Nhà trường cần cơ chế, nhất là các công cụ về thuế, vốn, đất đai để mở rộng, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, gia tăng chất lượng đào tạo - nghiên cứu; Nhà nước cần đội ngũ học thuật, nghiên cứu để tham vấn trong hoạch định, xây dựng chính sách, là “phòng thí nghiệm chính sách” trước khi triển khai rộng rãi, tập hợp, lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo của đội ngũ trí thức…
Quan trọng là kết nối, hợp tác một cách thực chất, minh bạch nên kết quả mang lại rất khả quan.
Cũng là Thành phố này, không chỉ đơn vị giáo dục công lập mà cả tư nhân, cũng đã và đang có bước đi hợp tác cụ thể trên những lĩnh vực, ngành kinh tế trọng yếu. Đơn cử từ tháng 5/2025, Trường đại học VinUni đã phối hợp với Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS) xây dựng Đề án Chuyển đổi Xanh tổng thể với nền tảng dữ liệu xanh, bộ chỉ tiêu chuyển đổi xanh và mô hình trưởng thành xanh để mọi quyết định phát triển của Thành phố đều dựa trên bằng chứng và dữ liệu thực.
Hay Tập đoàn Nguyễn Hoàng với hệ sinh thái giáo dục bao gồm 5 trường đại học (Trường Đại học Hoa Sen, Trường Đại học Quốc Tế Hồng Bàng, Trường Đại học Gia Định, Trường Đại học Bà Rịa – Vũng Tàu, Trường Đại học Công nghệ Miền Đông) đã đưa ra kiến nghị Thành phố nên ưu tiên dành quỹ đất lớn, quỹ đất sạch… cho các trường đại học trên địa bàn để có cơ hội phát triển và lợi thế cạnh tranh nhằm tạo ra các đại học lớn, mang tính toàn cầu. Song song với việc dịch chuyển và quy hoạch các khuôn viên đại học ra ngoại thành trong dài hạn, thành phố không nên bỏ mô hình “City Campus” – khu học xá đại học trong lòng đô thị đã tồn tại từ trước. Ngoài các ngành chủ lực truyền thống, Tập đoàn này cũng đang dự kiến đẩy mạnh ngành kinh tế biển – gồm logistics, cảng biển, hàng hải, vận tải biển, đóng tàu, tận dụng lợi thế chiến lược khi kết nối với vùng kinh tế biển Vũng Tàu - phù hợp với sức phát triển của TP.HCM sau hợp nhất.
Ngoài ra, còn có mô hình Viện - như Viện Đại học Sydney Việt Nam (SVI) là viện nghiên cứu đa ngành do Đại học Sydney đầu tư và thành lập tại Việt Nam, dù chỉ mới đi vào hoạt động được 2 năm nhưng đơn vị này đã triển khai được nhiều đầu việc và gặt hái kết quả ứng dụng cụ thể, hữu ích cho Thành phố như phát triển phác đồ điều trị lao và bệnh phổi mãn tính, được WHO công nhận, mở rộng nghiên cứu ứng dụng công nghệ tiên tiến: tái chế nhựa, vật liệu xây dựng bền vững, thực tế ảo & AI cho quy hoạch chống ngập, robot và cảm biến cho nông nghiệp, cùng nhiều công nghệ khác.
Điều cần thiết là, cơ chế nào sẽ “mở cửa” cho việc tiếp nhận viện trợ quốc tế (phục vụ cho triển khai các nghiên cứu phục vụ cộng đồng) hay cần có những hướng dẫn thủ tục để SVI được xem xét miễn thuế theo quy định của Nghị quyết 31/2024/NQ-HĐND.
…
Tại cuộc gặp mặt các trường đại học nhân kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam tối 08/11 vừa qua, các đề xuất, gợi ý của các trường đều được Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang và Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được lắng nghe, có ý kiến giải đáp và bước đầu có những chỉ đạo giải quyết cụ thể. Cũng không ngoài “cơ chế, hạ tầng, nhân lực” nhưng quan trọng, từ đó nó thiết lập một mối quan hệ “cộng sinh” thực chất từ nhà nước đến nhà trường, từ chính quyền đến giới trí thức, học thuật, chuyên gia.
Các ý kiến gợi mở cho đến đề xuất tiếp cận (lĩnh vực, vốn, cơ sở vật chất…) đều gắn sát với thực tiễn, yêu cầu và cả dư địa phát triển của Thành phố trong tương lai. Ở đó, ai có gì, năng lực bao nhiêu; thực sự cần được hỗ trợ để cùng phát triển trong bao lâu để đạt mục tiêu là phục vụ xã hội, đóng góp vào dòng chảy phát triển chung của Thành phố đã được nêu ra, chất vấn và tổng hợp để ra được một kế hoạch hành động cụ thể.
Do đó, nó khác với mọi khi, giờ cả hai người đứng đầu Đảng bộ và Chính quyền Thành phố đều cùng dự khán, trao đổi, giải quyết. Quan trọng, không phải chỉ “tri ân” bằng lời, nó được hồi đáp bằng các chính sách, các quyết sách cấp đất, cơ sở công, các công cụ ưu đãi vốn, thuế… để không chỉ giáo dục khu vực công mà cả tư thục cũng bước vào cuộc đua lành mạnh, không chỉ phục vụ ngành giáo dục mà cả kinh tế giáo dục, tài chính giáo dục, đô thị giáo dục.
Quốc Học
