Khi tốc độ tăng giá thấp hơn tốc độ tăng GDP
Cần phải thẳng thắn thừa nhận rằng, cho dù đã nỗ lực vượt bậc, nhưng hai năm qua chúng ta đã không thành công trong việc kiềm chế giá tiêu dùng như mục tiêu đã đề ra...
Cần phải thẳng thắn thừa nhận rằng, cho dù đã nỗ lực vượt bậc, nhưng hai năm qua chúng ta đã không thành công trong việc kiềm chế giá tiêu dùng như mục tiêu đã đề ra.
Việc ấn định mục tiêu kiềm chế giá tiêu dùng tăng thấp hơn nhịp độ tăng GDP trong năm nay thực sự là một bước ngoặt trong quản lý Nhà nước về giá cả nói chung và giá tiêu dùng nói riêng. Tuy nhiên, vấn đề đầu tiên cần làm rõ là chúng ta đang đứng ở đâu trong việc kiềm chế nhịp độ tăng giá tiêu dùng?
Trước hết, so với mục tiêu tăng không quá 5% trong năm 2004 và tăng dưới 6,5% trong năm 2005, giá tiêu dùng thực tế đã tăng kỷ lục 9,5% và 8,4%. Mặc dù vậy, có ba căn cứ chủ yếu sau đây để cho rằng, tuy có hàng loạt vấn đề phải giải quyết do giá tiêu dùng tăng quá cao trong hai năm qua và có nhiều khả năng vẫn tiếp tục tăng cao trong năm nay, nhưng xét trên tổng thể, những mặt được là rất cơ bản.
Có bước tiến về chống nguy cơ tụt hậu
Xét cả giai đoạn phát triển của nền kinh tế, tuy lạm phát cao, nhưng chỉ nhờ đạt được nhịp độ tăng trưởng kinh tế cao chúng ta mới có được những bước tiến thật sự trong việc giảm bớt nguy cơ tụt hậu về kinh tế.
Điều đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế nước ta là ở chỗ, đây cũng chính là hai năm đạt được nhịp độ tăng vượt trội 7,79% và 8,40%, các mức cao kỷ lục kể từ năm 1998 trở lại đây.
Nói cách khác, tuy giá tiêu dùng tăng cao đặt ra hàng loạt vấn đề kinh tế - xã hội cần phải giải quyết, nhưng không thể phủ nhận một thực tế là giá tiêu dùng tăng cao thể hiện khả năng tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ mạnh của thị trường và chỉ có như vậy thì sản xuất mới có thể phát triển nhanh. Đó chính là nguồn động lực to lớn thúc đẩy nền kinh tế tăng tốc.
Không những vậy, xét cả giai đoạn 2001 - 2005, nhịp độ tăng giá tiêu dùng của nước ta cũng không phải quá cao và chính trong giai đoạn giá tiêu dùng ở trong xu thế tăng cao dần này nền kinh tế đã liên tục duy trì được đà tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước và hai năm 2004 - 2005 là hai bước nhảy vọt giúp hoàn thành trọn vẹn mục tiêu tăng trưởng kinh tế, điều mà chúng ta đã không thể thực hiện được trong nửa cuối của thập kỷ trước.
Cụ thể, tuy nhịp độ tăng trưởng kinh tế tăng dần, nhưng tới thời điểm 2003 bình quân mới chỉ đạt 7,1%/năm, cho nên phải nhờ tăng đột biến năm 2004 mới nhích lên 7,28%/năm và đặc biệt là nhờ bước tăng vọt 8,40% năm 2005 mới có thể hoàn thành mục tiêu tăng trưởng bình quân 7,5%/năm.
Trong khi đó, cho dù đã tăng vọt 9,5% năm 2004 và 8,4% năm 2005, nhưng bình quân giai đoạn này giá tiêu dùng cũng chỉ tăng 5,09%/năm, cho nên nhịp độ tăng giá tiêu dùng cả giai đoạn cũng chỉ bằng 0,67 lần nhịp độ tăng GDP, trong khi ở giai đoạn 1996 - 2000, tuy giá tiêu dùng tăng ở mức "lý tưởng" 3,3%/năm, nhưng điều cốt yếu nhất là nhịp độ tăng trưởng kinh tế chỉ đạt 6,95%/năm.
Thành công về kiềm chế lạm phát
Xét trên bình diện toàn cầu, những thành tựu mà nền kinh tế nước ta đạt được về tăng trưởng và kiềm chế lạm phát trong những năm qua là những thành tựu vượt trội so với các nước ở cùng trình độ phát triển như nước ta.
Trước hết, nếu chia nền kinh tế thế giới thành hai khu vực các nước phát triển và đang phát triển, thì trong 5 năm qua chỉ có khu vực các nước phát triển đạt được nhịp độ tăng giá tiêu dùng bình quân thấp hơn so với nhịp độ tăng GDP.
Tuy nhiên, nhịp độ tăng giá tiêu dùng bình quân của các nước này cũng chỉ thấp hơn không nhiều so với nhịp độ tăng GDP (bằng 0,93 lần), và mặt khác, nhịp độ tăng GDP cũng chỉ là 2,06%/năm.
Nói cách khác, nhịp độ phát triển kinh tế rất chậm và giá tiêu dùng cũng rất ổn định là những đặc điểm nổi bật của các nước này. Trong khi đó, ngược lại, tuy các nước đang phát triển đã đạt được nhịp độ tăng GDP cao gấp 2,82 lần so với các nước phát triển trong cùng kỳ, nhưng nhịp độ tăng giá tiêu dùng lại cao gấp 3,16 lần, cho nên nhịp độ tăng giá tiêu dùng cũng cao gấp 1,04 lần nhịp độ tăng GDP.
Nói cách khác, lạm phát cao là cái giá mà các nước đang phát triển phải trả cho việc phát triển kinh tế nhanh trong 5 năm qua.
Trong bức tranh chung đó, nhịp độ tăng giá tiêu dùng bình quân trong 5 năm qua của nước ta thấp hơn hẳn nhịp độ tăng GDP (chỉ bằng 0,67 lần) là những thành tựu vượt trội so với các nước đang phát triển.
Hơn thế, so với một loạt nước có trình độ phát triển kinh tế tương đương nước ta hiện nay (xét trên chỉ tiêu GNI bình quân đầu người năm 2004 theo sức mua tương đương) như Lesotho, Ấn Độ, Georgia, Hondurad, hoặc Bolivia, Gahna..., với nhịp độ tăng giá tiêu dùng chỉ ở mức vừa phải, chúng ta đã đạt được thành tựu vượt trội về tăng trưởng kinh tế.
Cụ thể, về nhịp độ tăng giá tiêu dùng bình quân, với 5,09%/năm, mức tăng này của nước ta chỉ cao hơn của
Trong khi đó, với thành tựu vượt trội về nhịp độ tăng trưởng kinh tế bình quân 7,5%/năm mà không nước nào đạt được trong 5 năm vừa qua cho nên xét theo hệ số giữa nhịp độ tăng giá tiêu dùng và nhịp độ tăng GDP, thành tựu mà nền kinh tế nước ta đạt được là vượt trội so với tất cả các nước này, bởi con số này của chúng ta là 0,67 lần, trong khi của Georgia là 0,86 lần; Ấn Độ: 1,15 lần; Bolivia: 1,27 lần; Honduras: 2,36 lần; Lesotho: 2,53 lần, thậm chí của Gahna là 3,92 lần, tức là hầu hết các nước đều có nhịp độ tăng giá tiêu dùng cao hơn nhịp độ tăng trưởng kinh tế.
Tóm lại, tuy giá tiêu dùng của nước ta trong hai năm qua tăng đột biến, nhưng xét trong cả một giai đoạn phát triển thì nhịp độ tăng này vẫn chỉ thuộc loại trung bình. Trong bối cảnh đó, việc chúng ta đạt được nhịp độ tăng trưởng kinh tế vượt trội so với các nước có trình độ phát triển tương tự là một thành tựu lớn.
Do vậy, về mặt định tính, kiềm chế nhịp độ tăng giá tiêu dùng thấp hơn nhịp độ tăng trưởng kinh tế là một mục tiêu phù hợp, bởi nhờ vậy mà nền kinh tế có nguồn động lực đủ mạnh để phát triển nhanh và khắc phục tình trạng tụt hậu là mục tiêu quan trọng hàng đầu của nước ta trong những năm tới.
TBKTVN
