Kiều hối từ đâu, về đâu?

Kiều hối từ đâu, về đâu?

Tháng 8/2005, công ty kiều hối của Ngân hàng Đông Á (EAB) đã chi trả một món kiều hối với giá trị kỷ lục: 550.000USD…

Tháng 8/2005, công ty kiều hối của Ngân hàng Đông Á (EAB) đã chi trả một món kiều hối với giá trị kỷ lục: 550.000USD…

 

Ông Phạm Văn Tân, chủ tịch Hội đồng quản trị EAB, cho biết người gửi bên Mỹ trúng số độc đắc và họ đã đóng thuế, làm đầy đủ thủ tục để gửi về cho gia đình ở Tp.HCM. Người nhận tại Việt Nam không phải đóng thuế, cũng không phải trả đồng phí nào.

Góp gió...

 

Giá trị chi trả nhỏ, thường dưới 1.000 USD/món, là tình trạng chung ở nhiều doanh nghiệp làm dịch vụ kiều hối. Vì thế, một số doanh nghiệp, thay vì thu phí của người nhận, đã ký hợp đồng với công ty nhận chuyển tiền ở nước ngoài để các công ty này thu phí từ người gửi, sau đó chia một tỷ lệ phí nhất định cho đơn vị trong nước.

 

Dịch vụ ngày một tốt hơn (có thể chi trả tại nhà hay bất cứ nơi nào theo yêu cầu khách hàng), thời gian rút ngắn lại (10 phút với chuyển tiền nhanh Western union), phí cạnh tranh, là những điểm nổi bật đáng ghi nhận của hoạt động kiều hối năm 2005.

 

Lượng kiều hối chuyển về qua các ngân hàng ở Tp.HCM đạt 1,86 tỉ USD, tăng không nhiều so với 1,8 tỉ USD của năm 2004. EAB dẫn đầu về kiều hối với tổng giá trị chi trả 688,5 triệu đô la Mỹ, tăng 11% so với năm 2004.

 

Ông Tân nói nguồn kiều hối về Việt Nam chủ yếu vẫn từ Mỹ, chiếm 76% số tiền mà Đông Á chi trả. Năm nay, một số ngân hàng nỗ lực khai thác nguồn kiều hối từ Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật, Malaysia… là nơi có nhiều lao động người Việt sinh sống. Song số kiều hối chuyển về từ các thị trường mới kể trên chưa thật dồi dào.

 

Chẳng hạn số kiều hối mà Ngân hàng Đông Á chi trả từ Đài Loan trong bốn tháng cuối năm được 2,5 triệu đô la Mỹ. Ngân hàng Đầu tư & phát triển hợp tác với ngân hàng Metro Bank của Đài Loan, tiếp cận những khu người Việt ở Đài Bắc, và các tỉnh phụ cận để đáp ứng nhu cầu chuyển tiền về nước, nhưng kết quả còn hạn chế.

 

Giao dịch an toàn hơn

 

Khó có thể thống kê chính xác số kiều hối chuyển về Việt Nam. Năm ngoái Ngân hàng Nhà nước công bố số kiều hối chừng 3 tỉ USD. Năm nay kiều hối có thể tăng 20% - 30%, nhưng đó cũng chỉ là phỏng đoán. Những khoản tiền do Việt kiều đích thân mang về cũng là kiều hối, song làm sao thống kê được.

 

Còn khảo sát kiều hối đi đâu, được sử dụng với mục đích gì lại càng không thể làm được. Không một công ty chi trả kiều hối nào dám hỏi khách hàng dùng tiền để làm gì. Tuy nhiên, thông tin mà chúng tôi thu thập được cho thấy đường đi của kiều hối ngày càng rõ nét hơn.

 

Trước đây, tiền do người Việt gửi về cho người thân trong nước thường được dùng để cải thiện đời sống vật chất, miếng cơm manh áo. Sau tiến tới đáp ứng nhu cầu tiêu dùng như mua sắm xe cộ, tivi, sửa chữa nhà cửa.

 

Nay kiều hối, ngoài những mục đích trên, còn được sử dụng để góp vốn làm ăn, mở cửa hàng buôn bán, kinh doanh… Chính sách thông thoáng của Nhà nước đã tạo điều kiện cho kiều hối được chuyển về không những nhiều hơn, nhanh hơn mà còn chính thống hơn, nghĩa là kiều hối “chui” ngày càng thu hẹp. Chính sách đó thể hiện ở chỗ người nhận kiều hối có thể nhận trực tiếp bằng ngoại tệ hay tiền đồng; không phải đóng thuế thu nhập; các thành phần kinh tế có đủ điều kiện đều có thể tham gia chi trả kiều hối.

 

Mới đây Pháp lệnh Ngoại hối đã được Quốc hội thông qua với quan điểm mở cửa cho các dòng vốn vào, tự do hoá các giao dịch trên tài khoản vãng lai và liên quan đến kiều hối, pháp lệnh cho phép cá nhân được vay tiền nước ngoài. Tất nhiên số lượng tiền vay của cá nhân phải phụ thuộc vào tổng hạn mức vay nợ quốc gia được Chính phủ xác định hàng năm (bằng bao nhiêu phần trăm GDP, bao nhiêu phần trăm nguồn thu xuất khẩu…). Việc đăng ký này về thực chất là bảo vệ quyền lợi của người cho vay. Nếu người vay chụp giựt, không trả, người cho vay có thể căn cứ vào đăng ký để khiếu kiện ra toà, yêu cầu cơ quan quản lý của Việt Nam giúp đỡ. Quy định này rõ ràng khuyến khích Việt kiều cho thân nhân trong nước vay tiền làm ăn.

 

Trước đây có không ít Việt kiều muốn cho thân nhân trong nước vay tiền kinh doanh, đầu tư, nhưng họ sợ bị mất, họ chưa thật tin tưởng. Nhưng bây giờ, cái neo pháp luật đang ở phía họ.

 

Còn nếu các khoản vay được chuyển dưới dạng kiều hối thông qua việc người nhận mở một tài khoản ngoại tệ ở bất kỳ ngân hàng nào, người gửi chỉ việc gửi tiền vào tài khoản đó, thì việc vay mượn hoàn toàn là chuyện của hai cá nhân.

 

Hiện nay mạng lưới chi trả kiều hối của các ngân hàng và doanh nghiệp được phép hoạt động trong lĩnh vực này ngày một mở rộng. Những tên tuổi lớn về kiều hối, ngoài Ngân hàng Đông Á, phải kể đến Vietcombank, Á Châu, Eximbank, Sacombank, Eden, VinaUSA, Liên đoàn… với doanh số chi trả hàng trăm triệu đô la Mỹ/năm.

 

Các công ty, ngân hàng đều có đối tác hợp tác ở nước ngoài. Nhưng gần đây, tại thị trường Mỹ việc thu nhận kiều hối để chuyển về nước của các công ty nhỏ đang gặp khó khăn. Để chống rửa tiền, phía Mỹ yêu cầu công ty chuyển tiền phải cung cấp thông tin như khách hàng chuyển tiền cho ai, tổng cộng bao nhiêu/năm, thu nhập của khách hàng như thế nào.

 

Tâm lý người Việt vốn không quen công khai tiền bạc, thu nhập, nên một số công ty chuyển tiền do thiếu thông tin về khách hàng, đã không thể tiếp tục hoạt động. Điều đó khiến các đơn vị chi trả kiều hối trong nước thận trọng hơn khi chọn đối tác ở nước ngoài. 

Sài Gòn tiếp thị