Lãi suất trả góp phải hợp pháp, hợp lý
Hình thức mua bán trả góp thông qua các công ty tài chính đã phổ biến từ lâu tại những nước phát triển, đặc biệt là Mỹ. Hoạt động này giúp người dân có sản phẩm để tiêu dùng ngay, làm tăng mãi lực bán hàng.
Nếu có sự hài hòa quyền lợi giữa người tiêu dùng - nhà sản xuất - bán hàng - công ty tài chính, sẽ là động lực phát triển kinh tế đất nước. Tuy nhiên, với mức lãi suất lên đến 60% mà các công ty tài chính áp dụng trong việc mua bán trả góp hiện nay là không thể chấp nhận được, và đang trở thành lực cản của chủ trương khuyến khích tiêu dùng xã hội.
Lãi suất 30% đã là quá hấp dẫn
Theo tiến sĩ Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng TP HCM, ở các nước phát triển, mua bán trả góp thông qua các công ty tài chính rất phổ biến và hợp lý, được người tiêu dùng và nhà sản xuất đón nhận. Còn ở Việt Nam, trước đây, việc mua bán hàng trả góp chỉ diễn ra đơn lẻ và không chuyên nghiệp ở những nơi vùng sâu, vùng xa, khu lao động nghèo, nơi người dân đã quen với việc đi vay với lãi suất rất cao. Người dân mua trả góp thường phải mua sản phẩm với giá mắc hơn đến 50% và còn phải trả lãi.
Ông Hiển khẳng định, sự tham gia của các công ty tài chính vào thị trường mua bán trả góp gần đây về tổng thể là tốt, giúp người dân mua hàng có nguồn gốc, giá cả xác định. Tuy nhiên, với mức lãi suất cho vay lên đến 60% một năm như Đất Việt phản ánh, là quá cao. Thứ nhất, khoản vay tín chấp của người dân ở đây là nhỏ (vài chục triệu đồng trở lại), mục đích tiêu dùng rõ ràng nên rủi ro rất thấp. Có thể có trường hợp người vay gặp khó khăn tạm thời không trả tiền đúng hạn chứ hiếm xảy ra chuyện không thu hồi được nợ. Thứ hai, khi bán được hàng, nơi bán sẽ có hoa hồng cho công ty tài chính. Do vậy, trong bối cảnh lãi suất như hiện nay, mức lãi 30%/năm đã là quá hấp dẫn với bên cho vay.
Vì vậy, với người tiêu dùng, lãi suất 60% mỗi năm thì chỉ nên cắn răng mua trả góp trong trường hợp phải mua xe máy để đi làm, máy tính để làm việc,… (phương tiện tạo ra tiền) khi mà không thể vay mượn ở đâu. Còn nếu chỉ muốn mua để thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng (ti vi màn hình tinh thể lỏng, xe tay ga, điện thoại xịn…) thì nhất định không nên.
Có thể bị truy tố
Không có tính chuyên nghiệp mà mua bán trả góp hiện nay chỉ như một hình thức cho vay nóng. Nếu những người tiêu dùng ban đầu cảnh giác với lãi suất cao, thì các công ty tài chính lập tức thay đổi « chiến thuật », đưa ra mức lãi suất thấp để hấp dẫn người tiêu dùng mua hàng trả góp. Nhưng thực tế đây là lãi suất phẳng (lãi cào bằng), theo dư nợ ban đầu. Có thể tạm hiểu, đến tháng cuối cùng góp, khi mà nợ gốc còn rất ít nhưng người tiêu dùng vẫn phải trả lãi bằng khoản vay ban đầu. Do vậy, bằng cách nào thì vẫn bị thiệt, người tiêu dùng nên chọn lãi suất theo dư nợ giảm dần, vì đây mới là lãi suất thực. Khi biết lãi suất thực thì sẽ dễ quyết định nên vay hay không vay.
Còn về bảo hiểm khoản vay, theo nhân viên tín dụng một ngân hàng thương mại tại quận 8, đây là bảo hiểm không bắt buộc và nó có lợi cho bên cho vay hơn là người đi vay. Do đó, người đi vay có quyền quyết định mua hay không mua hoặc thương lượng mức phí hợp lý, chứ không phải bắt buộc. Thế nhưng người vay nào hiện cũng bị buộc phải mua khoản bảo hiểm này.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Văn Hậu và cộng sự), cho biết, cả nhà cung cấp lẫn người tiêu dùng khi thực hiện hợp đồng mua hàng hóa trả góp cần phải lưu ý đến quy định của pháp luật về mức lãi suất cho phép để đưa ra mức lãi suất hợp lý và hợp pháp, nhằm bảo đảm quyền lợi cho cả hai bên phù hợp với các quy định của pháp luật. Theo quy định tại Điều 476 của Bộ luật Dân sự, mức lãi suất cao nhất mà các bên được quyền thỏa thuận trong việc trả lãi vay tài sản là 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng.
Trường hợp bên cho vay quy định mức lãi suất gấp 10 lần trở lên mức lãi suất cao nhất ở trên, thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cho vay lãi nặng theo quy định tại Điều 163 của Bộ luật Hình sự.
|
"Nói thực là tôi hết sức choáng váng khi biết lãi suất vay mua hàng trả góp lên đến 60% một năm. Với mức lãi này, cá nhân tôi là một người tiêu dùng trung bình cũng không trả nổi nói chi người nghèo. Ở thời buổi khó khăn này, người tiêu dùng nên liệu cơm gắp mắm, có tiền bao nhiêu xài bấy nhiêu, chứ đừng để thiệt mình". (Bà Nguyễn Hạnh Uyên, Trưởng Văn phòng khiếu nại, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng). |
Ngọc Ánh
ĐẤT VIỆT
