Lễ hội Hòa bình - Hãy trao cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân!
Cho đến nay, TP.HCM có nhiều lễ hội, chương trình hoạt động mang tính thường niên, thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước. Điển hình như Lễ hội Sông nước, lễ hội Áo dài, Lễ hội Âm nhạc Quốc tế TP.HCM (HOZO), Ngày hội Du lịch TP.HCM, lễ hội Đường hoa Nguyễn Huệ, lễ hội Ẩm thực, Du lịch Thành phố…
Theo đó, Thành phố cũng linh hoạt áp dụng các mô hình như “Tài trợ-Doanh nghiệp đồng hành”, công - tư đồng tổ chức hay phổ biến nhất hiện nay là mô hình “Nhà nước đặt hàng – Doanh nghiệp thực hiện” như Lễ hội Đường hoa Nguyễn Huệ (Tết Nguyên đán), Lễ hội “TP.HCM - Thành phố tôi yêu”, Lễ hội Ánh sáng (Saigon Light Festival), Lễ hội văn hóa, ẩm thực Quốc tế tại Công viên 23/9… Ở đó, vai trò của doanh nghiệp được xem là đối tác với vai trò chủ đạo trong việc lên kế hoạch, tổ chức và triển khai lễ hội. Còn cơ quan nhà nước thì chịu trách nhiệm thẩm định, giám sát…
Nhìn chung, hoạt động lễ hội - sự kiện văn hóa - thể thao, kéo theo dây chuyền dịch vụ - tiêu dùng, phục vụ một mảng lớn cho du lịch thành phố đã chiếm một tỷ trọng đáng kể trong nguồn thu. Bằng chứng là con số 10.36% tỷ lệ đóng góp của ngành du lịch vào GRDP của thành phố nói lên sức hút, hiệu quả của ngành công nghiệp không khói này.
Song, chỉ đến đại lễ 50 năm thống nhất đất nước vừa qua với điểm nhấn “concert Quốc gia” và cao điểm 5 ngày lễ dịp 30/4-1/5 thì mãi lực thị trường của lĩnh vực này mới có dịp bộc lộ rõ ràng và cho thấy hiệu ứng xã hội - hiệu quả kinh tế đạt mức… kịch trần!
Chỉ tính riêng trong 5 ngày lễ (dịp 30/4-1/5), TPHCM đón gần 1.95 triệu lượt khách, tăng hơn 100% so với cùng kỳ. Khách quốc tế đạt 120,000 lượt, gấp đôi năm ngoái. Tổng thu du lịch ước đạt 7,100 tỷ đồng, doanh thu tiêu dùng toàn thành phố đạt gần 129,000 tỷ đồng, tăng 38%.
Đây chính là cơ sở quan trọng để Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM đề xuất tổ chức Lễ hội Hòa bình vào dịp 30/4 hằng năm. Đặt trong bối cảnh TPHCM mở rộng (Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu) và “kỷ nguyên” cất cánh của kinh tế tư nhân thông qua Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội về phát triển kinh tế tư nhân thì đề xuất này là thí điểm nhằm cụ thể hóa sự nhập cuộc của doanh nghiệp tư nhân và vai trò đối tác, “bà đỡ” thực thụ của nhà nước trong lĩnh vực văn hóa - thể thao.
Vấn đề quan trọng cần đặt ra là căn cứ vào luật định và các cơ chế mở nào để khơi thông thật sự cho lần nhập cuộc này. Nó phải cụ thể hóa trên từng quy định vốn còn nhiều chồng lấn, ràng buộc sẽ phải sớm tháo gỡ, sau tháo gỡ là hướng dẫn thực thi, minh định pháp lý như một cam kết bảo vệ nhà đầu tư, doanh nghiệp.
Ví dụ, việc áp dụng theo Luật Đầu tư công (2019) và Luật Đối tác công tư – PPP (2020) sẽ cho phép áp dụng hình thức: đặt hàng - giao nhiệm vụ; khoán kết quả; đồng đầu tư – đồng khai thác lợi ích. Điều này sẽ được áp dụng cho việc bán vé, bản quyền truyền hình, truyền thông… Hay cho phép đặt hàng tổ chức thực hiện các sự kiện lớn nếu nằm trong kế hoạch đầu tư trung hạn hoặc thường xuyên, hoặc thuộc nhiệm vụ chính trị – chiến lược.
Ngoài ra, theo Điều 5, Luật Đầu tư công, Lễ hội Hòa bình sẽ được đưa vào danh mục chương trình mục tiêu cấp địa phương. Do đó, UBND TP.HCM trình HĐND Thành phố phê duyệt đưa vào danh mục dự án đầu tư công đặc biệt nhằm hỗ trợ tài chính, truyền thông, hạ tầng sự kiện, xây dựng cơ chế lựa chọn đối tác tư nhân đủ năng lực.
Còn theo Điều 68, 69 Luật PPP, Thành phố có cơ sở để đặt hàng tổ chức sự kiện lễ hội (phần Hội). Doanh nghiệp tự đề xuất kịch bản, nội dung, hình thức triển khai. Khoán theo kết quả đầu ra với số lượt khách, tương tác truyền thông, giá trị lan tỏa văn hóa xã hội. Chính quyền Thành phố hỗ trợ hạ tầng, mặt bằng, chính sách ưu đãi, bao gồm đầu tư hạ tầng lễ hội như trung tâm tổ chức, khu trải nghiệm, logistics; giảm tiền thuê đất; miễn giảm thuế dịch vụ gắn với lễ hội; ưu tiên truyền thông chính sách…
Đặc biệt, tận dụng Nghị quyết 198 để thúc đẩy mô hình PPP trong toàn chuỗi lễ hội ở cả 3 mô hình là PPP toàn phần (doanh nghiệp tự chủ tổ chức sự kiện “Hội” (ngày hội sáng tạo, trình diễn thời trang, lễ hội cosplay…); PPP bán phần (Nhà nước chủ trì nội dung chính trị- lịch sử ( không gian Lễ), còn doanh nghiệp đồng tổ chức hạ tầng, kỹ thuật); PPP đầu tư dài hạn, tức cho phép kêu gọi đầu tư “Công viên Lễ hội Hòa Bình” hoặc “Hành lang sự kiện quốc tế” dọc vùng sông - biển: Sài Gòn - Hồ Tràm - Cần Giờ hay thiết kế khu lễ hội – biểu diễn công nghệ cao ở Thủ Đức hoặc Côn Đảo.
Tóm lại, cần áp dụng với độ mở cao của 2 bản nghị quyết phát triển kinh tế tư nhân, cụ thể là linh hoạt áp dụng mô hình xã hội hóa toàn phần, tức doanh nghiệp tư nhân hoặc tổ chức xã hội đứng ra nhận từ khâu đề xuất ý tưởng, tổ chức thực hiện, tài trợ tài chính đến truyền thông và quản trị hậu cần. Cơ quan nhà nước không trực tiếp tham gia vào quá trình tổ chức, mà chỉ đóng vai trò quản lý nhà nước về mặt pháp lý, cấp phép hoặc hỗ trợ gián tiếp nếu cần thiết. Đây là mô hình có mức độ xã hội hóa cao nhất, thể hiện xu hướng chuyển giao vai trò tổ chức lễ hội từ khu vực công sang khu vực tư, phù hợp với nguyên tắc “Nhà nước kiến tạo – doanh nghiệp thực thi”.
Quốc Học
