Lợi nhuận từ AI vẫn còn xa vời so với cơn sốt đầu tư
Cơn sốt trí tuệ nhân tạo (AI) vẫn đang lan tỏa mạnh mẽ hơn bao giờ hết, nhưng câu hỏi lớn là nguồn doanh thu thực sự sẽ đến từ đâu.
Hiện tại, khoảng cách giữa chi tiêu vốn khổng lồ và doanh thu thực tế của các công ty công nghệ vẫn chưa có dấu hiệu được thu hẹp - Ảnh: Klaudia Radecka/Reuters Connect
|
Một năm trước, làn sóng AI tạo sinh bùng nổ khắp Thung lũng Silicon và Phố Wall đã bắt đầu đối mặt với những thử thách thực tế nghiêm túc.
Trong một báo cáo được trích dẫn rộng rãi, ông Jim Covello, trưởng bộ phận nghiên cứu cổ phiếu của Goldman Sachs, đã đặt vấn đề: Liệu các doanh nghiệp rót hàng tỷ USD vào phát triển AI tạo sinh có thực sự thu lại lợi nhuận xứng đáng từ khoản đầu tư này? Đồng thời, một đối tác tại quỹ đầu tư mạo hiểm Sequoia cũng ước tính rằng các công ty công nghệ sẽ phải tạo ra thêm tới 600 tỷ USD doanh thu chỉ để bù đắp cho phần chi tiêu vốn tăng vọt trong năm 2024, con số này cao gấp khoảng 6 lần so với khả năng tăng trưởng doanh thu thực tế mà họ có thể đạt được.
Những cảnh báo này đã trở thành thử thách thực sự đầu tiên đối với tâm lý đầu tư kể từ khi ChatGPT ra mắt và tạo nên cơn địa chấn trong ngành công nghệ. Doanh thu từ những khách hàng cuối cùng, những người được kỳ vọng sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ công nghệ mới này, vẫn còn rất khiêm tốn. Câu hỏi “Những ứng dụng đột phá của AI tạo sinh đang ở đâu?” vẫn chưa có lời giải đáp rõ ràng, khiến mùa hè vừa qua trở thành khoảng thời gian đầy lo âu với các nhà đầu tư công nghệ.
Một năm sau, các cổ phiếu AI hàng đầu lại vừa trải qua một đợt biến động mạnh. Sau khi vượt qua làn sóng lo ngại về các mô hình AI chi phí thấp do DeepSeek của Trung Quốc phát triển, cổ phiếu Nvidia đã phục hồi ngoạn mục, đạt mức cao kỷ lục mới trong tuần này và tăng thêm khoảng 1,500 tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường so với mức đáy hồi tháng 4. Microsoft cũng không kém cạnh khi ghi nhận mức tăng vốn hóa thị trường lên tới 1,000 tỷ USD chỉ trong chưa đầy 3 tháng.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là triển vọng doanh thu dài hạn của AI tạo sinh vẫn chưa có nhiều thay đổi so với những cảnh báo cách đây một năm. Niềm hy vọng về AI vẫn rất lớn, nhưng vẫn khó hình dung lợi nhuận sẽ đến từ đâu để biện minh cho các khoản chi tiêu vốn khổng lồ vào lĩnh vực này, ít nhất là trong ngắn hạn.
Về phía chi phí, tác động của cơn sốt AI là vô cùng rõ rệt. Bốn ông lớn công nghệ dẫn đầu cuộc đua gồm Alphabet, Amazon, Meta và Microsoft đã tăng chi tiêu vốn gần 2/3, lên tới 95 tỷ USD trong năm 2024. Bước sang năm 2025, các doanh nghiệp này còn dự kiến sẽ tiếp tục tăng thêm 75 tỷ USD nữa cho các khoản đầu tư.
Kỳ vọng về việc chi tiêu tiếp tục tăng mạnh trong phần còn lại của thập kỷ gần như đã được xác lập. Theo dự báo của Bank of America Securities, tổng chi tiêu cho các trung tâm dữ liệu trong toàn ngành công nghệ sẽ tăng vọt từ 333 tỷ USD vào năm ngoái lên khoảng 1,000 tỷ USD vào năm 2030. Đáng chú ý, vào thời điểm đó, 83% số tiền này sẽ được dành cho các khoản đầu tư liên quan đến AI.
Ở phía doanh thu, dù một số công ty hàng đầu về AI đã bắt đầu ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng về tỷ lệ phần trăm, nhưng giá trị tuyệt đối của doanh thu tăng thêm vẫn chỉ dừng ở hàng chục tỷ USD, chưa thể so sánh với quy mô hàng trăm tỷ USD của chi tiêu vốn.
Đầu năm nay, Microsoft công bố doanh thu hàng năm từ mảng AI đã tăng 175%, đạt 13 tỷ USD, con số này chỉ chiếm khoảng 5% tổng doanh thu dự kiến của hãng trong năm nay. Doanh thu từ các gói đăng ký của OpenAI, nguồn thu chính của công ty, cũng vừa vượt mốc 10 tỷ USD, tăng gấp đôi so với cuối năm ngoái. Tốc độ tăng trưởng rất ấn tượng, nhưng so với quy mô chi tiêu vốn hiện tại, các con số này vẫn còn quá nhỏ.
Việc sử dụng chatbot đã bùng nổ từ một năm trước, đưa OpenAI trở thành một công ty công nghệ tiêu dùng nổi bật chỉ sau một đêm. Tuy nhiên, dù số lượng người dùng chatbot AI rất lớn, hoạt động kinh doanh này vẫn còn khá khiêm tốn. Theo khảo sát của Menlo Ventures với 5,000 người trưởng thành tại Mỹ, chỉ khoảng 3% sẵn sàng trả tiền cho dịch vụ AI mà họ sử dụng, tạo ra doanh thu hàng năm khoảng 12 tỷ USD.
Trong khi đó, giới doanh nghiệp vẫn đang tìm kiếm những ứng dụng AI tạo sinh đủ sức thuyết phục để biện minh cho các khoản đầu tư lớn. Công nghệ này đã thúc đẩy sự xuất hiện của một thế hệ startup phần mềm tăng trưởng cao, đặc biệt trong lĩnh vực lập trình vốn là lĩnh vực “công việc tri thức” đầu tiên chịu tác động rõ rệt. Tuy vậy, AI vẫn chưa tạo ra bước ngoặt về tăng trưởng doanh thu cho các tập đoàn phần mềm lớn, những đơn vị có tiềm lực mạnh nhất để đưa AI vào ứng dụng thực tiễn dưới dạng thế hệ sản phẩm mới.
Làn sóng đầu tiên của các trợ lý ảo và trợ lý AI chưa thực sự tạo ra thay đổi lớn trong môi trường làm việc. Hiện tại, kỳ vọng đang dồn vào các “agent”, những công cụ có khả năng tự động hóa các tác vụ đơn lẻ hoặc thậm chí toàn bộ quy trình công việc. Theo McKinsey, các agent này có thể mang lại giá trị kinh doanh thực sự nhờ tự động hóa các hoạt động phức tạp và quan trọng, nhưng cũng đồng thời đòi hỏi doanh nghiệp phải tái cấu trúc toàn diện quy trình vận hành.
Thuyết phục khách hàng vượt qua giai đoạn thử nghiệm AI tạo sinh, vốn đang rất phổ biến trong doanh nghiệp sẽ là một thách thức lớn đối với ngành công nghệ. Điều này không có nghĩa là về lâu dài, AI tạo sinh không thể tạo ra những chuyển đổi sâu rộng như kỳ vọng. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, khoảng cách giữa chi tiêu vốn và doanh thu vẫn chưa có dấu hiệu được thu hẹp.
Quốc An (Theo FT)
