Mạng lưới thỏa thuận xoay vòng của OpenAI: Cách Sam Altman huy động hàng ngàn tỷ USD cho tham vọng AI
Sam Altman, CEO OpenAI, tin rằng những cuộc cách mạng công nghệ không chỉ được thúc đẩy bởi bản thân công nghệ mà còn bởi những cách thức tài trợ mới mẻ.
"Mọi người thường chú trọng vào đổi mới công nghệ, nhưng điều thực sự thúc đẩy tiến bộ là khi chúng ta tìm ra cách đổi mới mô hình tài chính”, ông phát biểu tại trung tâm dữ liệu mà OpenAI đang xây dựng ở Abilene, Texas trong thời gian gần đây.
Trong vài năm qua, công ty của Altman đã phát triển nhiều cách thức sáng tạo và độc đáo để tài trợ cho sức mạnh điện toán khổng lồ cần thiết cho tham vọng của họ. Điểm đặc biệt là nhiều thỏa thuận mà OpenAI đã ký kết - với các nhà sản xuất chip, công ty điện toán đám mây và đối tác khác - đều tạo ra hiện tượng dòng tiền luân chuyển giữa các bên: OpenAI nhận hàng tỷ USD từ các công ty công nghệ, rồi lại chuyển phần lớn số tiền đó trở lại cho chính những đối tác này để thanh toán cho sức mạnh điện toán và dịch vụ.
Các chuyên gia ngành và nhà phân tích tài chính đánh giá cao sự sáng tạo của công ty khởi nghiệp này. Tuy nhiên, những thỏa thuận phi truyền thống này cũng làm dấy lên lo ngại rằng OpenAI đang góp phần thổi phồng một bong bóng tài chính tiềm ẩn khi họ xây dựng công nghệ vẫn còn đang ở giai đoạn đầu cơ cao.
Dưới đây là chuỗi thỏa thuận tài chính bất thường đang thúc đẩy tham vọng của OpenAI - biểu tượng của cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay:
Từ 2019 đến 2023, Microsoft là nhà đầu tư chính của OpenAI. Gã khổng lồ công nghệ đã bơm hơn 13 tỷ USD vào công ty khởi nghiệp này. Sau đó, OpenAI đã chuyển phần lớn số tiền đó trở lại Microsoft, mua sức mạnh điện toán đám mây cần thiết để phát triển các công nghệ AI mới.
Đến mùa hè năm ngoái, OpenAI không thể có được toàn bộ sức mạnh điện toán họ muốn từ Microsoft. Vì vậy, họ bắt đầu ký các hợp đồng điện toán đám mây với các công ty khác, bao gồm Oracle và các công ty khởi nghiệp ít tên tuổi hơn như CoreWeave.
Qua ba thỏa thuận khác nhau được ký trong năm nay, OpenAI đồng ý trả cho CoreWeave, một công ty xây dựng trung tâm dữ liệu AI, hơn 22 tỷ USD cho sức mạnh điện toán. Trong khuôn khổ các thỏa thuận này, OpenAI nhận được 350 triệu USD cổ phiếu của CoreWeave, có thể giúp thanh toán cho sức mạnh điện toán này.
Gặp khó khăn trong việc mở rộng khoản đầu tư từ Microsoft, OpenAI đã chuyển hướng tìm kiếm các đối tác tài chính mới. Đầu năm nay, tập đoàn Nhật Bản SoftBank đã dẫn dắt vòng đầu tư 40 tỷ USD vào công ty AI này.
Song song với việc huy động vốn, OpenAI cũng đang hợp tác với nhiều đối tác để xây dựng hạ tầng điện toán riêng, giảm phụ thuộc vào các dịch vụ đám mây thuê ngoài. Trong số các đối tác này có SoftBank - tập đoàn nổi tiếng với chiến lược đầu tư mạo hiểm vào các công nghệ tiên phong, dù không phải lúc nào cũng thành công. Hiện SoftBank đang huy động 100 tỷ USD để hỗ trợ OpenAI phát triển các trung tâm dữ liệu quy mô lớn tại Texas và Ohio.
Theo một thỏa thuận tương tự, Oracle - gã khổng lồ phần mềm và điện toán đám mây - đã cam kết đầu tư 300 tỷ USD để xây dựng hệ thống trung tâm dữ liệu mới cho OpenAI tại 4 bang: Texas, New Mexico, Michigan và Wisconsin. Đổi lại, OpenAI sẽ chi trả cho Oracle một khoản tiền tương đương để sử dụng cơ sở hạ tầng điện toán này trong những năm tới.
Bên cạnh đó, các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) cũng đã góp mặt trong vòng gọi vốn của OpenAI vào tháng 10/2024. Hiện tại, G42 - doanh nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ với chính phủ UAE - đang triển khai xây dựng một cụm trung tâm dữ liệu trị giá khoảng 20 tỷ USD cho OpenAI trên lãnh thổ UAE.
Trong một động thái đáng chú ý, Nvidia vừa công bố kế hoạch đầu tư lên đến 100 tỷ USD vào OpenAI trong vài năm tới. Khoản đầu tư khổng lồ này sẽ giúp công ty AI trang trải chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng điện toán mới. Mối quan hệ tài chính này tạo ra một chu trình đầu tư thú vị: Khi OpenAI mua hoặc thuê chip chuyên dụng từ Nvidia, nhà sản xuất chip sẽ chuyển hàng tỷ USD ngược trở lại OpenAI.
Chỉ hai tuần sau thỏa thuận với Nvidia, OpenAI tiếp tục gây bất ngờ khi ký kết hợp đồng với AMD - cho phép họ mua tới 160 triệu cổ phiếu của nhà sản xuất chip này với mức giá ưu đãi chỉ 1 xu mỗi cổ phiếu. Thỏa thuận này có thể mang lại cho OpenAI khoảng 10% cổ phần trong AMD, tạo nguồn vốn đáng kể khi công ty đẩy mạnh xây dựng hạ tầng trung tâm dữ liệu mới.
Mặc dù OpenAI thu về hàng tỷ USD doanh thu hàng năm từ người dùng trả phí cho ChatGPT, công cụ lập trình và các giải pháp công nghệ khác, công ty vẫn đang trong tình trạng thua lỗ, theo nguồn tin thân cận với tài chính nội bộ.
Viễn cảnh tương lai của OpenAI phụ thuộc vào khả năng tận dụng hiệu quả cơ sở hạ tầng mới. Nếu họ thành công trong việc cải tiến công nghệ AI và mở rộng doanh thu trong những năm tới, OpenAI có thể trở thành doanh nghiệp bền vững như Altman vẫn luôn tin tưởng. Ngược lại, nếu tiến độ công nghệ không đạt kỳ vọng, cả OpenAI lẫn mạng lưới đối tác có thể đối mặt với tổn thất tài chính nghiêm trọng. Đáng lo ngại hơn, các đơn vị nhỏ hơn như CoreWeave - đang gánh khoản nợ khổng lồ để xây dựng cơ sở hạ tầng mới - thậm chí có nguy cơ phá sản.
Dự đoán được những rủi ro này, một số công ty đã chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa. Nvidia và AMD, chẳng hạn, đã đưa điều khoản cho phép giảm lượng tiền mặt và cổ phiếu chuyển cho OpenAI nếu thị trường AI không bùng nổ như kỳ vọng. Tuy nhiên, nhiều đối tác khác vẫn phải đối mặt với gánh nặng nợ nần, tiềm ẩn nguy cơ tạo ra hiệu ứng dây chuyền bất lợi đến nền kinh tế rộng lớn hơn.
Vũ Hạo (Theo NYTimes)
