Ngân hàng chủ động chấp nhận NIM mỏng hơn
Trong tương lai, cuộc chơi sẽ không chỉ là huy động vốn rẻ, mà là ngân hàng nào có bộ máy vận hành tinh gọn nhất. Ngân hàng nào tiên phong chuyển đổi số, giảm được chi phí hoạt động thấp nhất, có thể chủ động duy trì NIM thấp để cung cấp lãi suất cho vay cạnh tranh thì sẽ nắm giữ lợi thế cạnh tranh rất lớn trên thị trường.
Dữ liệu từ VietstockFinance cho thấy, biên lãi ròng (NIM - Net Interest Margin) bình quân của 27 ngân hàng trong quý 3/2025 là 2.91%, giảm so với mức 2.98% của quý 2 và 3.09% của quý 1. Đáng chú ý, NIM của 20/27 ngân hàng tiếp tục sụt giảm so với quý trước đó.
VPBank là ngân hàng có hệ số NIM cao nhất, đạt 5.36%; kế đến là HDBank (HDB, 4.82%), MB (MBB, 4.03%), Kienlongbank (KLB, 3.97%) và Techcombank (TCB, 3.66%).
|
NIM quý 3/2025 của các ngân hàng
Nguồn: VietstockFinance
|
NIM mỏng đi là xu hướng trong dài hạn
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân - Giảng viên cấp cao, Đại học Kinh tế TPHCM - cho rằng, cần nhìn nhận xu hướng sụt giảm NIM chắc chắn là xu hướng dài hạn và sẽ ngày càng rõ nét hơn trong tương lai. Áp lực cạnh tranh giữa các ngân hàng cũng như yêu cầu hỗ trợ nền kinh tế khiến việc duy trì NIM ở mức cao như trước đây là điều không bền vững.
Tuy nhiên, điều quan trọng là bản chất của sự sụt giảm này có thể không hoàn toàn là diễn biến bị động, tức là ngân hàng bị thị trường "ép" phải giảm NIM. Thay vào đó, đó có thể là động thái chủ động, do chiến lược riêng của chính các ngân hàng.
Ngân hàng chủ động chấp nhận NIM mỏng hơn để theo đuổi mục tiêu tăng cường sức cạnh tranh và duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp. Bằng cách này, họ có thể thu hút thêm khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện hữu, qua đó gia tăng quy mô và thị phần.
Nền tảng cho việc chủ động giảm NIM chính là nhờ ngân hàng đã cắt giảm thành công chi phí hoạt động (CIR). Các ngân hàng hiện nay đang ở trong cuộc đua rất mạnh mẽ và quyết liệt về chuyển đổi số. Thành quả của quá trình này không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm người dùng mà còn tối ưu hóa vận hành triệt để. Chi phí hoạt động, nhờ đó, đã giảm đi khá nhiều. Có thể thấy biểu hiện rõ ràng nhất của xu hướng này là việc nhiều ngân hàng đóng cửa bớt các phòng giao dịch, chi nhánh vật lý không hiệu quả và thay thế bằng các nền tảng tự động hóa, ứng dụng ngân hàng số.
Việc giảm đáng kể chi phí cố định và chi phí vận hành này đã tạo ra dư địa tài chính quan trọng. Phần chi phí tiết kiệm được này chính là nguồn lực để các ngân hàng bù đắp cho phần NIM bị giảm đi. Nói cách khác, các ngân hàng đang đánh đổi - hy sinh một phần biên lợi nhuận trên mỗi đồng vốn huy động, nhưng bù lại, họ tiết kiệm được chi phí vận hành và tăng được quy mô khách hàng.
Trong tương lai, cuộc chơi sẽ không chỉ đơn giản là ngân hàng nào huy động vốn rẻ, mà còn ở việc ngân hàng nào có bộ máy vận hành tinh gọn nhất. Ngân hàng nào tiên phong chuyển đổi số, giảm được CIR thấp nhất, từ đó có thể chủ động duy trì NIM thấp để cung cấp lãi suất cho vay cạnh tranh, ngân hàng đó sẽ nắm giữ lợi thế cạnh tranh rất lớn trên thị trường.
Trong khi đó, ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi cũng cho rằng, NIM tiếp tục sụt giảm trong quý 3 là hiện tượng bình thường trong chu kỳ tín dụng cuối năm, không phải dấu hiệu suy yếu nghiêm trọng.
Nguyên nhân chủ yếu do chi phí vốn tăng khi lãi suất huy động được điều chỉnh theo yếu tố mùa vụ, trong khi lãi suất cho vay chưa thể tăng tương ứng do chính sách hỗ trợ phục hồi kinh tế. Cùng với đó, tỷ lệ CASA giảm khiến chi phí huy động bình quân cao hơn. Tốc độ tăng tín dụng nhanh hơn huy động (thể hiện qua LDR gần 94%) cũng làm biên lãi ròng tạm thời bị thu hẹp.
Dù NIM giảm, lợi nhuận ngành ngân hàng vẫn ổn định nhờ dư nợ tăng mạnh, thu nhập dịch vụ mở rộng và chi phí hoạt động được kiểm soát. Các ngân hàng lớn có nền vốn rẻ, hệ sinh thái thanh toán số và danh mục bán lẻ đa dạng duy trì lợi thế, giúp tác động suy giảm NIM được hấp thụ tốt.
Bước sang quý 4, NIM được dự báo ổn định và có thể cải thiện nhẹ, khi áp lực huy động hạ nhiệt, tín dụng vào mùa cao điểm, và thu nhập từ dịch vụ, trái phiếu, đầu tư tài chính tăng lên. Ngoài ra, việc tối ưu danh mục cho vay, tăng tỷ trọng tín dụng bán lẻ, SME và kiểm soát chi phí vốn sẽ tiếp tục hỗ trợ biên lãi ròng.
Nhìn chung, việc NIM giảm trong quý 3 là sự điều chỉnh kỹ thuật trong giai đoạn tăng trưởng tín dụng mạnh, phản ánh quá trình tái cân bằng lợi nhuận - an toàn - bền vững của toàn hệ thống chứ không phải dấu hiệu rủi ro. Triển vọng quý 4 và đầu năm 2026 vẫn tích cực, với xu hướng lợi nhuận duy trì ổn định, cấu trúc vốn hiệu quả hơn và chất lượng tài sản tiếp tục được cải thiện.
Cát Lam
