Nhật Bản ra động thái ngăn chặn làn sóng hàng giá rẻ từ Trung Quốc
Bộ Tài chính Nhật Bản đang lên kế hoạch loại bỏ ưu đãi thuế đối với hàng nhập khẩu cho mục đích cá nhân, trong bối cảnh các nhà bán lẻ nội địa đang chịu áp lực cạnh tranh gay gắt từ dòng hàng hóa qua các sàn thương mại điện tử Trung Quốc như Shein và Temu.
Theo quy định được áp dụng từ năm 1980, giá trị tính thuế của hàng nhập khẩu cho mục đích cá nhân thấp hơn 40% so với hàng nhập khẩu để bán lại. Điều này tạo ra một lợi thế thuế đáng kể: Các sản phẩm nhập khẩu cá nhân chịu thuế tiêu thụ và thuế nhập khẩu thấp hơn so với cùng một sản phẩm khi được nhập bởi các doanh nghiệp bán lẻ.
Để minh họa, một sản phẩm nhập khẩu giá 30,000 Yên (khoảng 195 USD) được khai báo cho mục đích cá nhân sẽ chỉ chịu thuế trên giá trị 18,000 yên. Với thuế tiêu thụ 10% của Nhật Bản, người nhập khẩu chỉ phải trả 1,800 Yên. Ngược lại, một nhà bán lẻ nội địa nhập cùng sản phẩm sẽ phải đóng thuế tiêu thụ 3,000 Yên.
Sự miễn giảm này cũng áp dụng khi người tiêu dùng Nhật Bản mua sản phẩm từ nước ngoài thông qua các sàn thương mại điện tử. Các chuyên gia cho rằng đây là một trong những lý do chính khiến các nền tảng như Temu và Shein có thể cung cấp sản phẩm với giá thấp đến bất ngờ.
Bộ Tài chính dự kiến sẽ đưa việc bãi bỏ điều khoản này vào hướng dẫn cải cách thuế cho năm tài chính 2026, dự thảo sẽ được hoàn thành vào cuối năm nay.
Với sự bùng nổ của mua sắm trực tuyến xuyên biên giới, số lượng tờ khai nhập khẩu đã đạt mốc khoảng 200 triệu trong năm tài chính 2024, tăng gấp bốn lần trong vòng 5 năm.
Các cơ quan chức năng cũng phát hiện nhiều trường hợp gian lận, khi hàng hóa thực tế dành cho bán lại trong nước được khai báo gian dối là cho mục đích cá nhân nhằm giảm thuế. Một số trường hợp đáng chú ý bao gồm việc số lượng lớn điện thoại thông minh được khai báo là cho mục đích sử dụng cá nhân.
Nhật Bản ban đầu đưa ra chính sách miễn thuế này vào năm 1980, chủ yếu nhằm giảm gánh nặng thuế quan cho cá nhân khi mua quà lưu niệm từ các chuyến du lịch nước ngoài - vốn còn hiếm hoi vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, với sự phổ biến của internet và thương mại điện tử, quy định này đã tạo ra sự bất bình đẳng giữa các nền tảng thương mại điện tử nước ngoài và doanh nghiệp nội địa. Hiện Nhật Bản dường như là nền kinh tế lớn duy nhất vẫn duy trì chính sách này.
Ngoài ra, Bộ Tài chính Nhật Bản cũng sẽ xem xét lại "quy tắc de minimis" - quy định miễn thuế tiêu thụ cho hàng nhập khẩu có giá trị hải quan 10,000 Yên trở xuống. Dòng hàng giá rẻ từ Trung Quốc và các nước khác được cho là nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh giá thấp không công bằng tại thị trường nội địa. Một giải pháp đang được cân nhắc là yêu cầu các doanh nghiệp thương mại điện tử có doanh thu trên một ngưỡng nhất định phải đăng ký và nộp thuế tiêu thụ.
Sự gia tăng đột biến của các kiện hàng xuyên biên giới, chủ yếu qua các sàn thương mại điện tử Trung Quốc, đã thúc đẩy nhiều nền kinh tế lớn rà soát lại chính sách miễn thuế đối với hàng hóa giá trị nhỏ. Liên minh Châu Âu (EU) và Vương quốc Anh đã bãi bỏ miễn thuế giá trị gia tăng từ năm 2021, trong khi Mỹ cũng chấm dứt miễn thuế quan vào tháng 8/2025.
Vũ Hạo (Theo Nikkei Asia)
