Nhiệm vụ 6 tháng còn lại rất nặng

Từ tình hình 6 tháng qua và những yếu tố tác động trong 6 tháng còn lại, có thể dự báo gì về kết quả tăng trưởng kinh tế trong cả năm 2005?

Tăng trưởng kinh tế năm 2005 theo mục tiêu đề ra là GDP tăng 8,5%, trong đó, công nghiệp - xây dựng tăng 11%, nông, lâm nghiệp -thuỷ sản tăng 3,8%, dịch vụ tăng 8,2%. Thời gian đã đi qua trên một nửa.

Trước hết là khu vực nông, lâm nghiệp - thuỷ sản. Mục tiêu tăng GDP do khu vực này tạo ra là 3,8%, 6 tháng đầu năm tăng 4,23%, nên nhiệm vụ còn lại chỉ cần tăng trưởng 3,37% là có thể đạt được mục tiêu đề ra.

Đây là một cố gắng rất lớn trong 6 tháng đầu năm khi có nhiều yếu tố bất lợi tác động, nhất là rét đậm, rét hại ở miền Bắc khi bước vào gieo cấy vụ đông xuân; hạn hán nặng, kéo dài, trên diện rộng hiếm thấy ở cả hai miền Bắc, Nam, trong đó nặng nhất là ở duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; dịch cúm gia cầm tái phát ở nhiều tỉnh.

Tuy nhiên, chưa thể chủ quan, thoả mãn với kết quả của khu vực này. Đàn gia cầm tăng 8% chủ yếu do dịch cúm gia cầm năm trước diễn ra nghiêm trọng hơn đã làm cho đàn gia cầm năm trước bị sút giảm mạnh, nếu so với cùng kỳ năm 2003 thì đàn gia cầm thực chất vẫn còn giảm khoảng 10%.

Sau nắng nóng hạn hán nặng và kéo dài thì thường mưa, bão lũ sẽ lớn và theo dự báo năm nay sẽ lớn hơn năm trước (trước đây đã có năm gây thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng).

Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp - thuỷ sản 6 tháng đầu năm chỉ tăng 5%, còn thấp hơn mục tiêu đề ra cho cả năm là tăng 5,2%, để đạt mục tiêu cả năm thì 6 tháng cuối năm phải tăng 5,4%, trong khi giá lương thực đang trong xu hướng giảm (tháng 6 giảm 0,5%), thiên tai diễn biến phức tạp...

Thứ hai là công nghiệp - xây dựng. Mục tiêu cả năm là giá trị sản xuất tăng 16%, giá trị tăng thêm tăng 11%. Thực tế 6 tháng đầu năm, giá trị sản xuất công nghiệp mới tăng 15,6% và giá trị tăng thêm tăng 9,8%, đều thấp hơn mục tiêu cả năm, nên nhiệm vụ còn lại khá nặng nề. Giá trị sản xuất công nghiệp 6 tháng cuối năm phải tăng 16,4%.

Nhiệm vụ đó thực hiện không dễ dàng, bởi khu vực doanh nghiệp Nhà nước 6 tháng qua chỉ tăng 9,7%, trong đó địa phương chỉ tăng 1,5%, riêng tháng 6 còn bị giảm 4,3%.

Giá trị sản xuất ngành dầu mỏ, khí đốt 6 tháng cùng kỳ chiếm 10% toàn ngành đã bị giảm 10,4%, nên tỷ trọng trong 6 tháng này chỉ còn chiếm 7,7%, công nghiệp trên một số địa bàn quan trọng tăng thấp hơn tốc độ chung, như Tp.HCM chỉ tăng 12,7%, Bà Rịa - Vũng Tàu chỉ tăng 10,9%, Thanh Hoá chỉ tăng 8,5%.

Một số sản phẩm chủ yếu tăng thấp, thậm chí còn bị sụt giảm so với cùng kỳ, như dầu thô giảm 12,4%, đường mật giảm 23,9%, vải lụa giảm 1,1%, thuốc uống giảm 5,4%, động cơ diesel giảm 23,5%, tivi lắp rắp giảm 2,4%...

Điều quan trọng là xuất khẩu nhiều sản phẩm công nghiệp tăng thấp, hoặc giảm, như dầu thô giảm 9,7% về lượng; kim ngạch dệt may chỉ tăng 0,1%, giày dép chỉ tăng 2,8%, xe đạp và phụ tùng xe đạp giảm 18,7%, dầu mỡ động thực vật giảm 65%, đồ chơi trẻ em giảm 23,6%, thuỷ sản chỉ tăng 9,3%, chè giảm 31,1% về lượng và giảm 19,6% về kim ngạch... xuất khẩu tăng thấp do nguồn sản phẩm, do thị trường xuất khẩu gặp khó khăn.

Ngành xây dựng còn tăng thấp hơn: 6 tháng đầu năm giá trị tăng thêm chỉ tăng 8,16%, còn thấp hơn tốc độ tăng chung của khu vực công nghiệp - xây dựng. Do 6 tháng đầu năm giá trị tăng thêm của khu vực công nghiệp - xây dựng chỉ tăng 9,5%, nên nhiệm vụ 6 tháng còn lại phải tăng 12,5%, cao nhất tính từ năm 1998 đến nay.

Vấn đề đặt ra là phải tăng mạnh hơn ngành xây dựng trên cơ sở vừa gia tăng vốn đầu tư thực hiện, vừa gia tăng hiệu quả đầu tư; mặt khác cần đẩy mạnh khai thác dầu khí để tranh thủ lúc giá xuất khẩu tăng (so với cùng kỳ, giá xuất khẩu dầu thô tăng tới 48,5%, làm tăng 1.101 triệu USD, chiếm 51,4% tổng mức tăng của kim ngạch xuất khẩu) và đang trong xu hướng tăng, hiện đã đạt mức 61 USD/thùng, đỉnh điểm so với nhiều năm qua.

Thứ ba là khu vực dịch vụ. Mục tiêu đề ra cho cả năm là tăng 8,2%, trong khi 6 tháng mới tăng 7,6%, nhiệm vụ còn lại trong 6 tháng cuối năm phải tăng 8,8%, cao nhất tính từ năm 1996 đến nay. Đây cũng là nhiệm vụ không dễ dàng, bởi tốc độ tăng xuất khẩu từ đầu năm đến nay đang có xu hướng giảm qua các tháng và xuất khẩu đang gặp khó khăn về nguồn hàng, về thị trường.

Về nguồn hàng, lượng dầu thô khai thác bị sút giảm, lượng gạo xuất khẩu theo ấn định mới chỉ còn chưa đầy 1,2 triệu tấn, trong khi 6 tháng cuối năm 2004 đã xuất khẩu 1.651 nghìn tấn, có nghĩa là sẽ giảm 27,3%, lượng cà phê 6 tháng giảm tới 19,8%, lượng hạt tiêu giảm 16,5%, lượng hạt điều giảm 16,5%, lượng chè giảm 31,1%...

Về thị trường, thị trường EU chiếm 13,8% thị phần xuất khẩu của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm đã bị giảm 8%, chủ yếu giảm ở các mặt hàng lớn như dệt may, giày dép do sự cạnh tranh mạnh mẽ của hàng Trung Quốc, Pakistan, Bangladesh, Ấn Độ... lại đang có ý định áp thuế bán phá giá đối với hàng giày dép của Việt Nam.

Thị trường Mỹ do các lần áp đặt hạn ngạch dệt may, kiện bán phá giá cá basa, tôm, nay lại thêm việc phải ký cược một khoản tiền lớn, nên kim ngạch xuất khẩu vào thị trường này tuy vẫn còn chiếm tỷ trọng cao nhất (16,8%) nhưng chỉ tăng 13,2%, thấp hơn tốc độ chung (nên tỷ trọng đã thấp hơn cùng kỳ).

Ngoài khó khăn về xuất nhập khẩu thì một số ngành thuộc khu vực dịch vụ trong 6 tháng tăng còn thấp. Ngành các hoạt động liên quan đến kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn chỉ tăng 3,9%, thấp chỉ bằng trên một nửa tốc độ tăng chung.

Nguyên nhân chủ yếu là thị trường bất động sản gần như đóng băng trong thời gian 6 tháng đầu năm khi Luật Đất đai và các nghị định của Chính phủ quy định mức giá tính thuế cao lên gấp 3-4 lần, làm cho giá mua, bán, đền bù giải phóng mặt bằng cao lên, trong khi giá vàng vẫn còn rất cao.

Các ngành khoa học - công nghệ, hoạt động phục vụ cá nhân và cộng đồng, hoạt động làm thuê công việc gia đình trong các hộ tư nhân, giáo dục - đào tạo, y tế và hoạt động cứu trợ xã hội, hoạt động văn hoá, thể thao, hoạt động quản lý Nhà nước, an ninh quốc phòng, bảo đảm xã hội bắt buộc, hoạt động Đảng, đoàn thể và hiệp hội đều tăng thấp hơn tốc độ tăng chung.

Từ kết quả, nhiệm vụ và các yếu tố tác động trong thời gian tới, có thể dự đoán khả năng tăng trưởng kinh tế cả năm 2005 sẽ chỉ có thể đạt khoảng 8%.

Nếu năm 2005 chỉ đạt 8% thì tốc độ tăng GDP trong thời kỳ 2001-2005 chỉ đạt 7,4%/năm, thấp hơn mục tiêu tăng 7,5%/năm.

TBKTVN