Những "tay chơi" mới định hình lại thị phần môi giới
Sau nhiều quý chứng kiến cuộc đua giằng co giữa các "ông lớn", thị phần môi giới đang chứng kiến sự xuất hiện của những cái tên mới vươn lên top đầu. Sự thay đổi này không chỉ thể hiện mức độ cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các công ty chứng khoán mà còn phản ánh rõ sự dịch chuyển của dòng tiền và hành vi đầu tư trong bối cảnh Việt Nam vừa được FTSE Russell nâng hạng lên "Thị trường Mới nổi Thứ cấp".
*Xem chi tiết biểu đồ tại đây
Đế chế thống trị bắt đầu rạn nứt
Trong nhiều năm gần đây, Chứng khoán VPS là biểu tượng của sự thống trị tuyệt đối trên thị trường môi giới. Công ty liên tục dẫn đầu ở các bảng thị phần HOSE, HNX, UPCoM và phái sinh. Với chiến lược tập trung mạnh vào nhà đầu tư cá nhân, áp dụng mức phí giao dịch cạnh tranh cùng hoạt động marketing số rầm rộ, VPS đã có hành trình tăng trưởng vượt trội, đạt đỉnh 20.29% thị phần trên sàn HOSE trong quý 1/2024.
Tuy nhiên, đà thống trị này đang dần suy yếu. Dù vẫn giữ ngôi vương, thị phần của VPS trên HOSE từng rơi xuống mức thấp nhất trong 3 năm, chỉ còn 15.37% ở quý 2/2025, trước khi hồi phục nhẹ lên 17.05% trong quý 3/2025.
Đáng chú ý, trên thị trường phái sinh, mức giảm còn sâu hơn khi thị phần của VPS tụt từ gần 60% ở các năm trước (57.91% năm 2022 và 59.16% năm 2023) xuống chỉ còn 36.14% trong quý 3/2025. Những con số này cho thấy chiến lược thu hút nhà đầu tư mới (F0) bằng phí thấp và ưu đãi lớn đang dần chạm ngưỡng bão hòa, mở ra khoảng trống cho các đối thủ với hướng tiếp cận khác biệt, đặc biệt là những công ty lấy công nghệ làm lợi thế cốt lõi.
Những "tân binh" gây chấn động
Sự trỗi dậy mạnh mẽ nhất trong thời gian qua là từ những cái tên hoàn toàn mới, với tốc độ thâm nhập thị trường rất cao.
*Xem chi tiết biểu đồ tại đây
Chứng khoán DNSE đã tạo nên một hiện tượng kinh ngạc trên thị trường phái sinh, với cú bứt phá ngoạn mục làm thay đổi đáng kể cục diện cạnh tranh. Chỉ sau 2 năm ra mắt sản phẩm phái sinh, DNSE đã chứng minh được sức bật mạnh mẽ và khả năng chiếm lĩnh thị trường đáng nể: lần đầu lọt vào top 10 với vị trí thứ 5 (chiếm 4.01%) trong quý 1/2024, tăng lên 16.7% chỉ sau 1 năm, rồi tiếp tục leo lên ngưỡng gần 24% như hiện nay. Từ một tân binh trên đường đua thị phần, DNSE đã vươn lên chiếm 23.67% thị phần trong quý 3/2025, chính thức trở thành Á quân thị trường, áp sát VPS.
Trong khi đó, ở thị trường cơ sở, VPBankS gây ấn tượng trên sàn UPCoM khi vừa xuất hiện đã lập tức giữ vị trí thứ 2 với 13.47% thị phần ở quý 3/2025.
Cả DNSE và VPBankS đều đang thể hiện sức bật của thế hệ công ty chứng khoán mới. DNSE dựa trên nền tảng công nghệ và AI, còn VPBankS tận dụng tối đa lợi thế từ hệ sinh thái ngân hàng mẹ để nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần.
Trong cuộc đua thị phần, TCBS là minh chứng cho hướng đi bền vững nhờ kiên định với chiến lược công nghệ. Từ 3.6% thị phần ở quý 1/2021, TCBS đã tăng trưởng đều đặn để giữ vững vị trí thứ 3 trên HOSE với 7.75% trong quý 3/2025. Trên sàn HNX, công ty này thậm chí vượt qua SSI để chiếm vị trí thứ 2 với cùng mức thị phần 7.75% - tăng mạnh so với mức 3.6% chỉ 5 năm trước.
Sự ổn định quanh ngưỡng 7% suốt 2 năm gần đây cho thấy mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng số của TCBS đang phát huy hiệu quả, giúp Công ty duy trì vị thế ổn định bất chấp biến động. Thành công của TCBS khẳng định rằng, công nghệ không còn là yếu tố cộng thêm, mà đã trở thành lợi thế cạnh tranh mang tính quyết định trên thị trường môi giới hiện đại, đặc biệt khi hành vi đầu tư hậu nâng hạng hướng tới sự tiện lợi và nhanh chóng.
Cuộc sàng lọc khốc liệt
Sàn HOSE từ lâu được xem là chiến trường trung tâm của ngành môi giới chứng khoán. Mọi biến động vị thế tại đây đều phản ánh xu hướng chung của toàn thị trường. Ở nhóm giữa bảng xếp hạng, cuộc cạnh tranh vẫn vô cùng khốc liệt, như một lời nhắc rằng không có vị thế nào là an toàn.
*Xem chi tiết biểu đồ tại đây
Chứng khoán VNDIRECT từng giữ vị thế mạnh với 7.46% thị phần vào quý 1/2021, thậm chí vượt mốc 8% hồi đầu năm 2022. Tuy nhiên, Công ty đã dần đánh mất lợi thế và lùi về vị trí thứ 7 với 5.42% trong quý 3/2025. Mirae Asset (MAS) là một trường hợp đáng chú ý khác khi thị phần sụt giảm hơn một nửa - từ đỉnh 6.31% vào quý 4/2022 xuống chỉ còn 2.97%, tụt xuống cuối bảng và đứng trước nguy cơ bị loại khỏi top 10 trên HOSE. Trong khi đó, Chứng khoán FPT (FPTS) đã vắng bóng khỏi nhóm này trong 2 quý gần nhất.
Trái ngược với sự suy giảm đó, một số công ty lại cho thấy sức bật mạnh mẽ sau giai đoạn điều chỉnh. Vietcap (VCI) từng giảm sâu xuống 4% trong quý 3/2023 nhưng đã nhanh chóng hồi phục lên đỉnh 7.03% vào quý 4/2024 và hiện áp sát top 3 với 6.43% thị phần trong quý 3/2025. Chứng khoán HSC, từng nắm 8.23% và giữ vị trí thứ 3 hồi đầu năm 2021, hiện duy trì ổn định quanh 6.25%, vững vàng ở vị trí thứ 5. MBS cũng ghi nhận sự tiến triển bền bỉ khi tăng từ 4.07% lên 5.61% qua các quý trong gần 5 năm qua.
Giữa làn sóng cạnh tranh dữ dội, SSI vẫn là biểu tượng của sự bền bỉ và kiên định. Trên sàn HOSE, dù chịu áp lực lớn từ VPS và các đối thủ công nghệ, SSI chưa từng rời khỏi top 2 kể từ khi VPS vươn lên dẫn đầu. Sau khi chạm đáy ở mức 8.84% trong quý 3/2024, thị phần của SSI đã phục hồi ấn tượng lên 11.82% vào quý 3/2025, khẳng định sự trở lại mạnh mẽ và năng lực duy trì vị thế vững chắc của thương hiệu đầu ngành.
Trật tự mới đang hình thành?
Cuộc chiến giành thị phần môi giới luôn là một trong những "mặt trận" sôi động nhất trên thị trường chứng khoán, nơi những biến động liên tục phản ánh sự chuyển dịch quyền lực giữa các công ty. Câu hỏi đặt ra là liệu một trật tự mới đang dần hình thành, khi các công ty lấy công nghệ làm trọng tâm vươn lên mạnh mẽ, trong khi các thế lực truyền thống vẫn chứng tỏ họ chưa hề có ý định rút lui khỏi cuộc chơi.
Thực tế cho thấy, phần lớn sự thay đổi về thị phần mang tính chu kỳ rõ nét. Khi thị trường hưng phấn, những công ty nhỏ và linh hoạt thường có lợi thế nhờ khả năng phản ứng nhanh với biến động; nhưng khi thị trường điều chỉnh hoặc bước vào giai đoạn trưởng thành hơn, những doanh nghiệp có nền tảng vốn mạnh và năng lực quản trị rủi ro tốt lại giữ được vị thế ổn định trong dài hạn.
Sự nổi lên của các "tay chơi mới" là tín hiệu tích cực, phản ánh xu hướng đa dạng hóa ngày càng mạnh của thị trường môi giới Việt Nam. Tuy nhiên, lịch sử chứng khoán cho thấy, việc duy trì vị thế chưa bao giờ dễ dàng. Trong bối cảnh hậu nâng hạng, yếu tố công nghệ, quản trị rủi ro và an toàn vốn sẽ trở thành thước đo thực sự để xác định ai là người chiến thắng bền vững trong dài hạn.
Cuộc đua sức bền mới chỉ bắt đầu
Ở góc độ khác, chính nhà đầu tư là những người hưởng lợi trực tiếp từ cuộc cạnh tranh này. Khi các công ty chứng khoán nỗ lực giành giật khách hàng, họ buộc phải liên tục cải thiện dịch vụ - từ giảm phí giao dịch, mở rộng sản phẩm tài chính cho đến nâng cao trải nghiệm người dùng. Điều này mang đến nhiều lựa chọn hơn cho nhà đầu tư, từ các công ty truyền thống mạnh về phân tích chuyên sâu như SSI, đến các doanh nghiệp dẫn đầu marketing số như VPS, hay những nền tảng ưu tiên trải nghiệm công nghệ mượt mà như TCBS.
Cuộc đua thị phần môi giới chắc chắn sẽ còn tiếp diễn với nhiều biến động khó lường, như một minh chứng cho sự phát triển không ngừng của thị trường chứng khoán Việt Nam - nơi cạnh tranh tạo ra cơ hội và giá trị thực cho nhà đầu tư. Sau khi được nâng hạng, câu hỏi đặt ra là liệu "cuộc đua thị phần" có bước sang kỷ nguyên mới, nơi những cái tên nổi lên không chỉ nhờ tốc độ tăng trưởng mà còn ở khả năng bền bỉ trong đường dài.
Thế Mạnh
