Niêm yết tại Singapore: đâu là lợi ích?
Trong sáng kiến kết nối hai nền kinh tế Việt Nam – Singapore do chính phủ hai nước thống nhất mới đây, nội dung kết nối hai thị trường chứng khoán (TTCK) cũng được đề cập. Trong khi một mô hình kết nối cụ thể giữa hai thị trường còn đang được nghiên cứu, thì việc lựa chọn một số công ty Việt Nam để niêm yết thí điểm tại Sở giao dịch chứng khoán Singapore (SGX) cũng được đặt ra...
5 lý do mà doanh nghiệp Việt Nam phải cân nhắc
Trong sáng kiến kết nối hai nền kinh tế Việt Nam – Singapore do chính phủ hai nước thống nhất mới đây, nội dung kết nối hai thị trường chứng khoán (TTCK) cũng được đề cập. Trong khi một mô hình kết nối cụ thể giữa hai thị trường còn đang được nghiên cứu, thì việc lựa chọn một số công ty Việt Nam để niêm yết thí điểm tại Sở giao dịch chứng khoán Singapore (SGX) cũng được đặt ra.
Tuy nhiên, tính khả thi của việc thí điểm này cần được đánh giá trên cơ sở cân nhắc những lợi ích thực sự đối với các doanh nghiệp và TTCK Việt Nam.
Mặc dù người đầu tư giờ đây có thể tham gia vào TTCK quốc tế dễ dàng hơn, song yếu tố địa lý vẫn chưa hoàn toàn trở nên vô nghĩa. Các quy định về quản lý ngoại hối và giới hạn tỷ lệ sở hữu của người đầu tư nước ngoài, các chi phí liên quan đến giao dịch và thu thập thông tin về các công ty niêm yết nước ngoài, và những lo ngại về vấn đề bảo vệ quyền lợi người đầu tư tại các thị trường vẫn là những trở ngại đáng kể đối với sự dịch chuyển của các luồng vốn đầu tư quốc tế. Đây chính là tiền đề cho những sáng kiến về hội nhập, liên minh giữa các TTCK.
Niêm yết tại một TTCK nước ngoài có trình độ phát triển cao hơn như Singapore có thể là một cơ hội tốt đối với doanh nghiệp Việt Nam. Một thị trường có chiều sâu thanh khoản là điều kiện cần thiết để các công ty nâng cao khả năng huy động vốn với mức chi phí hiệu quả. Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn niêm yết cao cùng với sự quan tâm theo dõi của các phương tiện thông tin đại chúng và cộng đồng tài chính cũng sẽ làm cho việc niêm yết ở Singapore trở thành cơ hội nâng cao danh tiếng và hình ảnh của công ty Việt Nam.
Song, các công ty Việt Nam sẽ phải cân nhắc xem liệu có thể khai thác được những lợi ích kia hay không khi cái giá phải trả cho việc niêm yết tại Singapore là rất đáng suy xét.
Thứ nhất, lợi thế có được từ việc niêm yết trong nước có thể lớn hơn so với tại Singapore. Mặc dù tiêu chuẩn niêm yết tại SGX là rất cao đối với các công ty Việt Nam nói chung cả về định lượng và định tính, nhưng không phải là không có những ứng cử viên tiềm năng. Đây là những công ty tốt nhất, được công chúng đầu tư quan tâm nhất tại Việt Nam nhưng sẽ chỉ có những vị thế khiêm tốn và ít được quan tâm hơn tại Singapore. Điều này đồng nghĩa với khả năng và tính hiệu quả huy động vốn của công ty Việt Nam tại Singapore thấp hơn ở trong nước. Như vậy mục đích quan trọng nhất của việc niêm yết tại Singapore lại không đạt được.
Thứ hai, các công ty Việt Nam có thể không tận dụng được lợi ích của việc niêm yết tại Singapore. Nếu một công ty Việt Nam không có sự hiện diện thương mại tại Singapore, công chúng đầu tư Singapore sẽ khó có cơ hội “mắt thấy tai nghe” về công ty; kết quả là họ sẽ khó có được sự đánh giá đầy đủ về công ty để ra những quyết định đầu tư đúng đắn, mà khi đó sẽ chủ yếu bám theo tình hình giao dịch cổ phiếu đó tại thị trường Việt Nam. Như vậy, quá trình tương tác cung-cầu để xác lập giá của cổ phiếu này chẳng hề được cải thiện. Mặt khác, nếu công ty Việt Nam không đặt mục tiêu tiếp cận thị trường hàng hóa, dịch vụ Singapore mà chỉ tham gia niêm yết tại Singapore thì có thể coi là một sự lãng phí về cơ hội marketing hình ảnh của công ty.
Thứ ba, rủi ro bị thâu tóm và sáp nhập trở nên rất rõ ràng. TTCK Singapore chắc chắn sẽ không chấp nhận sự giới hạn về tỷ lệ sở hữu của người đầu tư nước ngoài trong các công ty Việt Nam niêm yết tại Singapore, cũng như những công ty Việt Nam trong đó nhà nước nắm tỷ lệ sở hữu chi phối. Nghĩa là các công ty Việt Nam khi đó hoàn toàn có thể trở thành những mục tiêu thâu tóm và sáp nhập công ty vốn dĩ vẫn diễn ra trên TTCK. Các công ty Việt Nam muốn tiếp cận các nhà đầu tư chiến lược không nhất thiết phải thông qua niêm yết tại Singapore, mà có thể thông qua dịch vụ của các công ty tư vấn, các công ty luật để tìm kiếm những cơ hội này.
Thứ tư, các công ty Việt Nam niêm yết tại Việt Nam và SGX có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tính hiệu quả chung của thị trường. Do sự chênh lệch về trình độ phát triển, giữa TTCK Việt Nam và Việt Nam chắc chắn sẽ tồn tại những rào cản khiến cho giá cổ phiếu giao dịch trên hai thị trường sẽ chịu những tác động khác nhau, dẫn đến những sự khác biệt về giá cổ phiếu và trở thành đối tượng của các hành vi giao dịch bắc cầu, đầu cơ chênh lệch giá. Mặt khác, việc giao dịch phân tán trên hai thị trường có thể ảnh hưởng đến tính thanh khoản chung của chứng khoán.
Cuối cùng, yếu tố sát sườn khiến các công ty Việt Nam phải cân nhắc kỹ là những khoản chi phí không nhỏ phát sinh từ các thủ tục về đăng ký niêm yết. Có công ty Việt Nam đã từng tiếp cận SGX đặt vấn đề niêm yết, nhưng khi nghe đến khoản phí niêm yết hàng năm tính bằng đơn vị trăm ngàn USD đã từ bỏ ý định. Ngoài ra việc thỏa mãn các tiêu chuẩn công bố thông tin cao, cũng như việc tuân thủ những qui định khác của cơ quan quản lý thị trường về chế độ kế toán tài chính và các thông lệ về quản trị công ty cũng là nguồn gốc của những khoản chi phí không nhỏ. Điều này có thể trở nên khó chấp nhận đối với các cổ đông hiện hành cho dù việc đáp ứng các tiêu chuẩn của Singapore sẽ là một sức ép giúp các công ty Việt Nam hoạt động hiệu quả hơn về dài hạn.
Việc niêm yết tại Singapore, Tokyo hay New York hay bất kỳ TTCK phát triển nào khác là hệ quả tất yếu của sự phát triển TTCK ngày nay. Chúng ta cũng rất mong có những công ty Việt Nam có khả năng bắt kịp với xu thế phát triển này. Tuy nhiên, các công ty Việt Nam cần phải được chuẩn bị về mọi mặt để sẵn sàng cho những cuộc chơi lớn, chứ không phải cứ “nhắm mắt đưa chân” một cách duy ý chí hay chỉ là để “giải quyết khâu oai”.
Không giấu giếm mục tiêu trở thành TTCK của khu vực, Singapore không ngừng nỗ lực thu hút những công ty tốt nhất trong khu vực tham gia niêm yết. Trong khi đó, nhìn vào các công ty niêm yết tại TTGDCK Tp.HCM có thể thấy rằng đây không phải là các đại diện tiêu biểu trong các lĩnh vực ngành nghề này.
TTCK chỉ thực sự trở thành phong vũ biểu của nền kinh tế Việt Nam khi có sự tham gia của các công ty hàng đầu trong mọi lĩnh vực ngành nghề – những ứng cử viên đủ điều kiện niêm yết ở Singapore hay ở thị trường khác. Nếu nhu cầu niêm yết ở một thị trường uy tín của những công ty hàng đầu Việt Nam là có thực thì việc làm thế nào để thu hút những đối tượng này tham gia niêm yết trong nước rất quan trọng đối với sự phát triển TTCK Việt Nam. Tuy nhiên đây vẫn còn là một bài toán lớn chưa có lời giải.
TBKTVN
