Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh EU:
Nổi cộm khó khăn của hệ thống ngân hàng Tây Ban Nha
(Vietstock) – Sự thua lỗ của hệ thống ngân hàng và những khó khăn về mặt tài chính của Tây Ban Nha là những vấn đề không chính thức nằm trong chương trình nghị sự của Hội nghị thượng đỉnh Liên minh Châu Âu (EU) diễn ra tại vào ngày Thứ Năm (17/06) Brussel, Bỉ nhưng lại đang trở thành vấn đề hết sức nổi cộm hiện nay.
|
Thủ tướng Tây Ban Nha (phải), Jose Luis Rodriguez Zapatero |
Theo kế hoạch, cuộc họp của 27 nhà lãnh đạo EU sẽ thảo luận về các biện pháp nhằm khôi phục tình trạng yếu kém của một số nền kinh tế thành viên và thắt chặt các quy định về ngân sách cũng như hoàn thiện quan điểm chung về các quy định tài chính của châu Âu trước thềm cuộc họp của G20 tại Toronto, Canada.
Tuy nhiên, theo nhìn nhận của các nhà kinh tế, cuộc họp có thể tập trung giải quyết các vấn đề nổi cộm hiện nay như chi phí vay mượn ngày càng leo thang một số quốc gia eurozone bất chấp gói cứu trợ 750 tỷ EUR của EU và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng như chương trình mua trái phiếu của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB).
Theo đó, nguy cơ thua lỗ của ngành ngân hàng, đặc biệt là từ sự sụp đổ của thị trường nhà ở Tây Ban Nha, đã làm chao đảo các thị trường tài chính trong tuần này và khiến chi phí vay mượn của chính phủ nhảy lên mức cao kỷ lục trong bối cảnh rộ lên các tin đồn về việc nước này sẽ tiếp nhận sự hỗ trợ tài chính từ bên ngoài.
Các quan chức cho biết EU sẽ thảo luận về các giải pháp dài hạn nhằm đối phó với khủng hoảng nợ, đề ra các quy định ngày càng nghiêm ngặt cùng các hình phạt nghiêm khắc hơn để đảm bảo cho các quốc gia tuân thủ theo đúng giới hạn về ngân sách và nợ trong thời gian tới. Ngoài ra, EU cũng muốn xây dựng mục tiêu phát triển 10 năm nhằm nâng cao tính cạnh canh của các quốc gia trong khu vực.
Trả lời phỏng vấn của các phóng viên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Áo cùng một số quan chức khác cho biết “Những vấn đề tại Tây Ban Nha không phải là tâm điểm của cuộc họp”. Các quan chức này bày tỏ sự thoái mái khi cho rằng mình sẽ tham dự một hội nghị thượng đỉnh “bình thường” sau hàng loạt cuộc họp bàn về gói giải cứu dành cho Hy Lạp và thành lập gói tín dụng “khủng” 10,000 tỷ USD cho các quốc gia khác.
Thế nhưng, các nhà lãnh đạo sẽ tập trung thảo luận sâu về cuộc khủng hoảng hiện nay, trong đó Tây Ban Nha sẽ cho biết những áp lực mới nhất mà nước này gánh chịu từ các quốc gia EU nhằm ngăn chặn tình trạng thâm hụt ngân sách ngày càng phình to.
Chuyên gia kinh tế Daniel Gros từ Trung tâm Chính sách châu Âu tại Brussels cho rằng Tây Ban Nha “hầu như không thể tránh khỏi” việc nhận gói giải cứu. Ông cho biết thêm nước này có thể cần đến hàng trăm tỷ EUR để trang trải các khoản nợ chính phủ và nợ tư nhân hiện đã lên tới 300 tỷ EUR.
ECB dự đoán các ngân hàng của 16 quốc gia eurozone có thể buộc phải bút toán ghi giảm các khoản cho vay bớt 195 tỷ EUR trong năm nay và năm tới, khi họ nhận ra sự mất giá của các khoản đầu tư chứng khoán hóa - chẳng hạn như các cơ cấu phức tạp dựa trên các khoản vay dưới chuẩn - hay nguy cơ vỡ nợ ngày càng cao từ những người đi vay tại châu Âu.
Nghiêm trọng hơn, các ngân hàng eurozone còn nắm giữ trái phiếu chính phủ và nợ tư nhân của 4 quốc gia nợ nần nhiều nhất khu vực: Tây Ban Nha, Hy Lạp, Bồ Đào Nha và Ireland.
Lượng nợ của những quốc gia này mà các ngân hàng Pháp và Đức hiện nắm giữ lần lượt ở vào khoảng 493 tỷ USD và 465 tỷ USD, theo báo cáo công bố ngày Thứ Hai của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS).
Từ trước đến nay, các nhà lãnh đạo châu Âu hầu như không đề cập đến khoản chi phí khổng lồ mà họ phải trả cho các cuộc đấu giá bị trì hoãn và quá trình tinh gọn hệ thống ngân hàng.
Việc các thị trường tài chính tính phí cao hơn đối với những khoản vay của Tây Ban Nha cho thấy họ đối xử với nước này như thể các mức nợ Tây Ban Nha đã lên tới 100% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thay vì mức dự báo cho năm nay là 64.9%.
Thực tế mà nói, nợ của Tây Ban Nha thấp hơn Hy Lạp, thậm chí là thấp hơn so với Đức và Pháp. Tuy nhiên, những bê bối của hệ thống ngân hàng và triển vọng tăng trưởng ảm đạm của nước này - tỷ lệ thất nghiệp vượt quá 20% - đồng nghĩa với việc chính phủ đang đối mặt với chi phí vay mượn ngày càng cao khi Tây Ban Nha tham gia vào thị trường trái phiếu và làm mới các khoản nợ của mình; qua đó làm dấy lên mối lo sợ về nguy cơ vỡ nợ.
Gói giải cứu Tây Ban Nha có thể giáng một đòn mạnh vào đồng EUR, vốn đã lao dốc từ mức 1.51 USD/EUR cuối năm ngoái xuống 1.22 USD/EUR như hiện nay.
Các quan chức khăng khăng rằng hội nghị sẽ không thảo luận về khủng hoảng, điều đó không đồng nghĩa với việc họ sẽ không có một cuộc thảo luận bí mật. EU đã tỏ ra chậm chạp trong việc giải quyết các vấn đề của Hy Lạp khi tổ chức này liên tiếp phủ nhận về gói giải cứu chỉ vài tuần trước khi nó được chính thức công bố.
Người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC) Amadeu Altafaj Tardio đã dùng từ “rác rưởi” để miêu tả thông tin phát đi hôm 16/06 trên nhật báo El Economista của Tây Ban Nha. Theo tờ báo này, IMF, EU và Bộ Tài chính Mỹ đang chuẩn bị hạn mức tín dụng trị giá 250 tỷ EUR dành cho Tây Ban Nha.
Theo quan điểm của ông Gros, nỗ lực hết mình của chính phủ Tây Ban Nha trong việc đẩy mạnh các biện pháp “thắt lưng buộc bụng” là một dấu hiệu cho thấy nước này đang nỗ lực hoàn thành tất cả các cam kết với IMF, bởi sau đó họ có thể nói rằng không thể không đáp ứng bất cứ điều kiện nào khi nhận tiền cứu trợ.
Nội các Tây Ban Nha hôm Thứ Tư đã phê chuẩn dự luật cải cách thị trường lao động với mục đích khuyến khích các công ty tăng cường tuyển dụng cũng như dễ dàng hơn khi sa thải nhân viên. Dự luật này chính thức trở thành luật nếu quốc hội bỏ phiếu thuận, nhưng điều này vẫn chưa có gì chắc chắn.
Hiện quốc gia này đang đứng dưới áp lực tiến hành những thay đổi dài hạn nhằm cải tổ toàn diện thị trường việc làm quá cứng nhắc và cắt giảm tỷ lệ thất nghiệp hiện đang đứng ở mức cao nhất trong eurozone.
|
Tỷ lệ thất nghiệp vượt quá 20% |
Bên cạnh đó, nước này cũng cần tiến hành các cuộc thanh tra ngân hàng để nắm bắt được những nguy cơ thua lỗ nào mà họ đang phải đối mặt. Một khi dự luật cải cách thị trường lao động được phê chuẩn và toàn bộ chi phí của các cuộc kiểm tra ngân hàng được công khai, Tây Ban Nha sẽ nắm bắt rõ hơn những thua lỗ mà mình đang gánh phải.
Theo nhận định của Gros, triển vọng của Tây Ban Nha vẫn còn khá mờ mịt và các chính trị gia rất khó chấp nhận được điều này. Theo ông, Tây Ban Nha khó tránh khỏi việc rơi vào tình trạng suy thoái hay tăng trưởng 0% trong 10 năm tới.
Trong khi các quốc gia phát triển khác như Đức, Pháp và Hà Lan có thể dựa vào lĩnh vực xuất khẩu sang các quốc gia mới nổi giàu có hơn tại châu Á hay Nam Phi, thì miền Nam châu Âu lại phải đối mặt với tình hình khắc nghiệt hơn nhiều. Đặc biệt, trong trường hợp của Tây Ban Nha, nước này buộc phải từ bỏ giấc mơ trở thành một ông lớn trên thương trường quốc tế.
Ngăn chặn sự tình trạng sa sút này cũng đồng nghĩa với việc tiến hành các cuộc cải cách sâu rộng nhằm mở cửa thị trường lao động và thị trường sản phẩm. Từ đó, buộc công nhân phải nghỉ hưu muộn hơn khiến các công ty độc quyền nhà nước lần đầu tiên phải đối mặt với sự cạnh tranh thực sự. Đó chính là một “viên thuốc đắng” và liệu trong các thời điểm khó khăn thì việc nuốt viên thuốc này có dễ dàng hơn không?
Phạm Thị Phước (Theo Reuters, AP, MarketWatch)
