Startup không chỉ cần vốn, mà cần một "bệ phóng" kết nối
Tọa đàm "Xây dựng mạng lưới liên kết vườn ươm" ngày 10/09 nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết hình thành một nền tảng chung kết nối các vườn ươm trên cả nước, coi đây là giải pháp then chốt để nâng tỷ lệ sống sót của startup và khắc phục tình trạng phân tán dữ liệu, lãng phí nguồn lực.
Các chuyên gia thảo luận tại tọa đàm - Ảnh: Thế Mạnh
|
Vai trò ngày càng lớn của khởi nghiệp trong nền kinh tế
Ông Nguyễn Duy Dũng, Trưởng phòng Ươm tạo doanh nghiệp công nghệ, Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, nhấn mạnh lần đầu tiên Việt Nam có cơ quan chuyên trách về khởi nghiệp - Cục Khởi nghiệp, tiền thân từ Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp Khoa học - Công nghệ. Theo ông, sự ra đời này cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là startup.
Sau giai đoạn thu hút vốn FDI, Việt Nam bắt đầu nhận thấy những đóng góp lớn từ xuất khẩu sản phẩm của startup. Mục tiêu hiện nay là đặt con người và doanh nghiệp vào trung tâm của quá trình phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo. "Cục cần dữ liệu thực tế từ các vườn ươm và cả những startup thành công lẫn thất bại để có thể đề xuất chính sách phù hợp. Luật Khoa học và Công nghệ sẽ có hiệu lực vào tháng 10 tới, và chúng tôi sẽ tiếp tục lắng nghe phản hồi để đưa ra thông tư, nghị định hỗ trợ tốt nhất cho hệ sinh thái", ông Dũng nói.
Vì sao cần sự liên kết vườn ươm?
Theo ông Dũng, thế giới hậu COVID-19 và biến động địa chính trị đã thay đổi nhanh chóng, buộc các quốc gia phải tư duy lại. Bài học từ các mô hình chia sẻ như Grab hay Airbnb cho thấy giá trị của sự kết nối. Nếu các vườn ươm hoạt động biệt lập, nguy cơ bỏ sót ý tưởng, trùng lặp nguồn lực và lãng phí xã hội sẽ rất lớn.
Ông Bùi Minh Tuấn, Chủ tịch Vườn ươm Doanh nghiệp trẻ YESI, cho rằng mục tiêu quan trọng nhất của liên kết là nâng cao tỷ lệ sống sót của startup. "Mỗi vườn ươm có thế mạnh riêng. Liên kết sẽ giúp startup tiếp cận nguồn lực phong phú hơn, tiết kiệm chi phí và tồn tại lâu hơn. Đồng thời, dữ liệu tập trung sẽ giúp Nhà nước hiểu rõ những khó khăn của startup để điều chỉnh chính sách", ông Tuấn nhấn mạnh.
Ở góc độ giáo dục, PGS.TS Phạm Đình Anh Khôi, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - Trường ĐH Bách Khoa (ĐHQG TPHCM), nhấn mạnh sự minh bạch thông tin giúp tiết kiệm thời gian và nguồn lực cho cả vườn ươm lẫn startup. Ông lấy ví dụ từ Mạng lưới cơ sở ươm tạo TPHCM (HIN) được thành lập từ năm 2015, nơi các thành viên xem nhau như "người một nhà", tạo điều kiện cho startup dịch chuyển và nhận hỗ trợ linh hoạt.
Đại diện giới đầu tư, bà Lê Thị Thùy - Chủ tịch Quỹ NEXTFI, đánh giá các quỹ tập trung vào người sáng lập và sản phẩm. "Nhiều startup có ý tưởng hay nhưng xa rời thực tế thị trường. Vườn ươm có thể giúp định hướng để ý tưởng gần hơn với nhu cầu. Nếu sản phẩm không bán được, sẽ không có lợi nhuận và cũng không thể thu hút vốn", bà nói, đồng thời nhấn mạnh tầm nhìn toàn cầu là yêu cầu tất yếu.
Chính sách hỗ trợ và vai trò Nhà nước trong ươm mầm startup
Một số ý kiến tại tọa đàm cho rằng hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam còn hạn chế bởi thiếu sự thống nhất trong quản lý và vai trò trung tâm. Đề nghị được đưa ra là Cục Khởi nghiệp cần đứng ra phụ trách trực tiếp mạng lưới liên kết để tạo uy tín, thu hút các trường đại học và doanh nghiệp tham gia.
Đại diện Cục Khởi nghiệp, ông Nguyễn Duy Dũng, khẳng định Cục đã giao Trung tâm Ươm tạo Công nghệ chủ trì xây dựng nền tảng kết nối này và Nhà nước sẽ đóng vai trò định hướng. "Chúng ta phải có dữ liệu sống từ chính các vườn ươm để phân tích và đưa ra chính sách. Một startup thành công phải trở thành doanh nghiệp lớn, đóng góp GDP quốc gia", ông nhấn mạnh.
Trước câu hỏi về việc mở rộng quy mô để nhân tác động, ông Dũng phản hồi rằng: "Không thể ép startup vào vườn ươm. Họ sẽ tự tìm đến khi thiếu nguồn lực. Vấn đề là phải có dữ liệu sống, chính xác, được cập nhật từ các vườn ươm để phân tích và đưa ra định hướng".
Một người sáng lập từng thất bại chia sẻ nỗi lo thiếu thông tin và người cố vấn phù hợp, vị này đề nghị Cục xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung về hồ sơ vườn ươm và cố vấn để giảm rủi ro chọn sai. Ông Dũng ghi nhận và khẳng định nền tảng mới sẽ giúp các startup lựa chọn đúng người cố vấn và đúng vườn ươm ngay từ đầu, từ đó tăng cơ hội thành công và giảm thiểu rủi ro, đồng thời đề xuất cơ chế hỗ trợ cố vấn theo giờ cho startup.
"Chúng tôi hiểu rằng việc thất bại là một phần của quá trình khởi nghiệp. Tuy nhiên, việc được 'ươm' không có nghĩa là sẽ không thất bại. Mục đích của vườn ươm là giúp startup 'thất bại tốt hơn' - thất bại nhanh hơn, học hỏi được nhiều hơn từ sai lầm và nhanh chóng quay trở lại. Chúng tôi sẽ cố gắng hoàn thiện nền tảng này sớm nhất để có thể công bố rộng rãi tới cộng đồng", ông nhấn mạnh.
Thế Mạnh
