Thị trường chứng khoán đang "ngủ gật"
Những thông tin từ cuộc trao đổi với ông Bùi Nguyên Hoàn, Vụ trưởng, Trưởng đại diện Văn phòng Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước tại TP.HCM sẽ giúp các nhà đầu tư đánh giá được diễn biến thị trường chứng khoán hiện nay.TBKTSG: Xin được bắt đầu bằng một câu hỏi truyền thống: ông đánh giá thế nào về thị trường chứng khoán hiện nay?
- Ông Bùi Nguyên Hoàn: Thị trường chứng khoán đang "ngủ gật". Đó là hệ quả của hai giai đoạn "cực nóng" và "cực lạnh" trước đó. Từ ngày khai trương đến cuối tháng 6-2001 là thời kỳ khủng hoảng thiếu, thị trường chứng khoán cực nóng. Từ cuối tháng 6-2001 đến đầu tháng 10-2001 giá chứng khoán giảm liên tục, thị trường cực lạnh. Từ cuối năm 2001 đến nay, thị trường giống như một người làm việc kiệt sức quá mỏi mệt và buồn ngủ.
TBKTSG: Sự "ngủ gật" đó là dấu hiệu xấu, thưa ông?
- Tất nhiên là xấu. Đối với thị trường chứng khoán, cổ phiếu lên giá là tốt nhưng lên như giai đoạn một là rất không tốt vì nó tạo ra giá trị ảo quá lớn và đó là nguyên nhân gây nên "cơn lạnh" của giai đoạn hai. Giai đoạn hai đã làm cho trên 80% người đầu tư thất bại. Sự hăng hái của nhà đầu tư bị trả giá đắt khiến họ ngại đầu tư. Đây là nguyên nhân của giai đoạn ba.
TBKTSG: Vì sao thị trường lại có những cơn nóng lạnh như vậy? Phải chăng đây là sự phát triển tất yếu của một thị trường còn quá non trẻ?
- Chúng ta cần xem xét kỹ vì sao giá chứng khoán bắt đầu giảm từ phiên giao dịch ngày 22-6-2001, mà không phải từ trước đó hay sau đó. Vào thời điểm bấy giờ, một số nhà đầu tư cho rằng cơ quan quản lý thị trường đang tìm cách kéo giá cổ phiếu xuống và họ làm một "cuộc marathon" bán chứng khoán. Thị trường chứng khoán Trung Quốc thời kỳ đầu năm 1991 cũng diễn ra tình trạng cung thấp hơn cầu. Họ đã giải quyết bằng cách thu hẹp biên độ dao động giá xuống cộng trừ 1% và nhanh chóng đưa thêm các công ty niêm yết lên sàn. Nguồn cung tăng, cơn sốt được hạ nhiệt. Họ đã thành công trong việc khống chế mức giá tăng và không để xảy ra tình trạng giảm giá.
TBKTSG: Bây giờ nhìn lại thời gian trước, nói thì dễ; nhưng làm thế nào để thị trường phát triển ổn định thì không dễ chút nào. Trước tình hình giao dịch ảm đạm như hiện nay, theo ông sắp tới thị trường sẽ chuyển động theo hướng nào?
- Cần những giải pháp tác động tích cực. Niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường đã bị tổn thương và không ít nhà đầu tư đã bỏ cuộc. Một số khác đang chờ giá lên một chút là bán ra để "tạm biệt" thị trường. Nói điều này, tôi nhớ lời một phóng viên của tờ báo Pháp Le Monde Thế Giới trong lễ khai trương Trung tâm Giao dịch chứng khoán TPHCM: "Đã quyết định làm rồi thì không được để thất bại, giống như người thợ săn chỉ có một khẩu súng và một viên đạn, khi bắn ra là phải đảm bảo trúng đích...".
TBKTSG: Xin lỗi cắt ngang. Nhưng những giải pháp tích cực mà ông cho là cần thiết, cụ thể là gì?
- Tăng chứng khoán niêm yết cho thị trường là giải pháp số một.
TBKTSG: Nhưng cổ phiếu đang thừa trên sàn, có ít người mua?
- Chúng ta hiện có 19 công ty niêm yết với tổng giá trị vốn cổ phần gần 900 tỷ đồng, trong đó một phần ba số cổ phiếu do Nhà nước nắm giữ, không giao dịch. Trị giá số cổ phiếu có thể giao dịch còn lại 600 tỷ đồng, tương đương 40 triệu đô-la Mỹ. Giá trị vốn thị trường nhỏ, doanh số giao dịch hàng ngày thấp khoảng 3 - 4 tỷ đồng/ ngày, chưa có khả năng thu hút các tổ chức tài chính và nhà đầu tư nước ngoài. Nếu chúng ta nâng được giá trị vốn niêm yết lên 5 - 10 lần, có thể các tổ chức tài chính nước ngoài sẽ vào. Thị trường sẽ được cải thiện.
TBKTSG: Có một thực tế là doanh nghiệp chưa muốn niêm yết. Ông có tính đến yếu tố này?
- Thì chúng tôi đang phải "giác ngộ" "năn nỉ" các công ty tham gia niêm yết, bằng cả giải pháp khuyến khích kinh tế và hành chính.
TBKTSG: Ông nói 80% nhà đầu tư thất bại, vậy 20% còn lại thì sao? Họ có thành công không? Và họ là ai?
Số người đầu tư thành công là các công ty chứng khoán, cá nhân người môi giới và những người đầu tư là thân nhân của người môi giới.
TBKTSG: Ông nói thế nghĩa là sao?
- Công ty chứng khoán và người môi giới là những người giao dịch chuyên nghiệp trên thị trường. Họ có khả năng phân tích và nhận định tình hình. Nhưng quan trọng hơn là họ tận dụng được thời cơ. Thời cơ để mua, họ mua được; thời cơ để bán, họ bán được. Cũng có nhiều người đầu tư nắm bắt được thời cơ, nhưng họ không tận dụng được thời cơ đó.
TBKTSG: Thời cơ là như nhau đối với mọi người. Tận dụng được hay không là tuỳ từng người.
- Một số nhà đầu tư than phiền họ đứng ở vị trí đầu tiên trong dãy sắp hàng đặt lệnh tại công ty chứng khoán, nhưng số lệnh của họ phải từ số 11 trở đi. Nghĩa là những lệnh mang số trước đó là của những người đầu tư không cần xuất hiện. Chắc chắn đó là những người có quan hệ với người môi giới.
TBKTSG: Như vậy lỗi là ở người môi giới?
- Người môi giới có lỗi, nhưng sẽ rất khó khi chỉ đề cập đến khía cạnh đạo đức nghề nghiệp. Vấn đề là quy chế giao dịch phải chặt chẽ, đừng để tạo ra cơ hội cho họ thiên vị khách hàng. Các giao dịch không công bằng cần phải được giám sát, phát hiện, xử lý nghiêm.
TBKTSG: Gần đây có những thông tin rằng cơ quan quán lý thị trường có ý định điều chỉnh vốn của các công ty niêm yết trên sàn. Các công ty muốn niêm yết phải cá vốn điều lệ từ 20 tỉ đồng trở lên, không phải 10 tỷ đồng như trước? Điều đó có đúng không?
- Đó mới chỉ là ý kiến tranh luận. Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chưa quyết định.
TBKTSG: Nhiều ý kiến cho rằng trong bối cảnh các doanh nghiệp không mặn mà với việc niêm yết, thì cần phải hạ tiêu chuẩn "lên sàn" xuống để thu hút họ...
- Tôi cũng nghĩ như vậy. Vốn bình quân của một công ty cổ phần hiện nay khoảng 7 tỉ đồng, mà theo quy định hiện hành công ty niêm yết phải có vốn tối thiểu 10 tỉ đồng, theo tôi đã là cao. Không ít công ty cổ phần không lên sàn được vì không đủ vốn. Mặt khác, khối lượng chứng khoán niêm yết vẫn còn thấp, cần nới lỏng điều kiện về vốn để khuyến khích các doanh nghiệp tham gia thị trường. Trong số 19 công ty trên sàn, 16 công ty ở phía Nam. Tôi dự đoán những công ty niêm yết sắp tới phần lớn cũng nằm ở phía Nam. Những công ty phía Nam nêu có ý định niêm yết, mà phải niêm yết tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, thì chưa chắc họ đã thực hiện.
Thị trường chứng khoán đã trải qua ba giai đoạn đối nghịch nhau:
1. Từ ngày khai trương đến cuối tháng 6-2001 là thời kỳ khủng hoảng thiếu, cầu vượt cung hàng chục lần, giá cổ phiếu tăng liên tục và kịch trần. Thị trường cực nóng. Chỉ số lndex Việt Nam từ 100 điểm ngày giao dịch đầu tiên, sau 11 tháng lên 571 điểm;
2. Từ cuối tháng 6-2001 đến đầu tháng 10-2001 giá chứng khoán giảm liên tục. Sau ba tháng chỉ số lndex Việt Nam tụt xuống gần 200 điểm. Thị trường cực lạnh:
3. Từ cuối năm 2001 đến nay, chỉ số lndex xoay quanh 190 điểm, giá các loại cổ phiếu nhích lên chút ít trong một hai phiên rồi lại giảm, thậm chí một số cổ phiếu không có giao dịch. Thị trường ngủ gật.
TBKTSG
