Trọng tâm đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc trong ngày 09/06
Các nhà đàm phán hàng đầu từ Mỹ và Trung Quốc chuẩn bị gặp nhau tại London trong ngày 09/06 (giờ địa phương), mang đến tia hy vọng rằng hai nền kinh tế lớn nhất hành tinh có thể làm dịu căng thẳng xoay quanh sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực khoáng sản đất hiếm quý giá.
Trước đó, cả hai đều cáo buộc phía kia vi phạm thỏa thuận tại Geneva hồi tháng 5. Quan hệ song phương đã xấu đi đáng kể kể từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, tạo ra làn sóng bất ổn lan rộng trong cộng đồng doanh nghiệp và giới đầu tư toàn cầu.
Trong ngày 07/06, Trung Quốc thông báo họ đã phê duyệt một số đơn đăng ký xuất khẩu đất hiếm, mặc dù không nêu rõ các quốc gia hay ngành công nghiệp cụ thể nào được hưởng lợi. Quyết định này được đưa ra ngay sau khi ông Trump cho biết trong ngày 06/06 rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đồng ý nối lại xuất khẩu khoáng sản và nam châm đất hiếm.
Kevin Hassett, người đứng đầu Hội đồng Kinh tế Quốc gia tại Nhà Trắng, đã làm rõ lập trường của Washington trong cuộc phỏng vấn hôm Chủ nhật trên chương trình Face the Nation của CBS: "Chúng tôi muốn đất hiếm và những nam châm quan trọng cho điện thoại di động và nhiều khoáng sản khác có thể lưu thông trở lại như trước tháng 4, và chúng tôi không muốn bất kỳ chi tiết kỹ thuật nào làm chậm trễ điều đó. Họ rõ ràng biết điều này”.
Trước đó, căng thẳng thương mại năm nay đã leo thang đến mức nghiêm trọng chưa từng có. Chuỗi tăng thuế quan qua lại giữa hai bên đã đẩy mức thuế lên trên 100% trước khi tạm hoãn 90 ngày. Dù thỏa thuận Geneva được kỳ vọng sẽ mở đường cho việc giảm căng thẳng toàn diện hơn, các cuộc đàm phán tiếp theo lại nhanh chóng rơi vào bế tắc giữa những cáo buộc qua lại không ngừng.
Điểm nóng của tranh cãi tập trung vào hai vấn đề chính. Phía Mỹ phàn nàn về việc giảm mạnh lượng vận chuyển nam châm đất hiếm - những vật liệu thiết yếu cho ngành xe điện và hệ thống quốc phòng Mỹ. Ngược lại, Trung Quốc tỏ ra khó chịu với việc Washington siết chặt hạn chế đối với chip trí tuệ nhân tạo (AI) từ Huawei Technologies Co., hạn chế tiếp cận các công nghệ tiên tiến khác và thậm chí siết visa với sinh viên Trung Quốc.
Áp lực thời gian đang gia tăng khi việc Trump hoãn thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc sẽ hết hiệu lực vào tháng 8, trừ khi ông quyết định gia hạn. Nếu không đạt được thỏa thuận đột phá, Nhà Trắng đã cảnh báo ông Trump có kế hoạch khôi phục mức thuế quan về những mức cao mà ông lần đầu công bố vào tháng 4, hoặc ít nhất là các con số vẫn vượt xa mức cơ sở 10% hiện tại.
Cuộc gặp tại London hứa hẹn sẽ quy tụ những gương mặt quyền lực nhất từ cả hai phía. Đại diện phía Mỹ bao gồm Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer. Còn phái đoàn Trung Quốc sẽ do Phó Thủ tướng Hà Lập Phong dẫn dắt.
Ông Trump đã thể hiện sự lạc quan về mối quan hệ Mỹ-Trung như "tàu lượn siêu tốc" kể từ khi ông nhậm chức vào tháng 1. Ông tuyên bố trên mạng xã hội rằng các cuộc đàm phán sẽ diễn ra "rất suôn sẻ".
Mặc dù cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Tập tuần trước đã tạo ra chút hy vọng trên Phố Wall về việc giảm thuế quan giữa hai đối tác thương mại lớn, nhà đầu tư vẫn giữ thái độ dè dặt. Dù hứa hẹn sẽ định hình lại toàn bộ quan hệ thương mại của Mỹ, ông Trump cho đến nay chỉ đạt được một thỏa thuận thương mại mới duy nhất - với Vương quốc Anh.
|
Trung Quốc thống trị sản xuất đất hiếm
 |
Josh Lipsky, Chủ tịch kinh tế quốc tế tại Hội đồng Đại Tây Dương, nhận xét: "Có sự nhầm lẫn và hiểu lầm, hoặc có thể là cố ý diễn giải sai ở cả hai bên, tùy thuộc vào góc nhìn của bạn, về những gì thực sự đã được thống nhất. Họ để quá nhiều điều mở ra cho việc diễn giải và cuối cùng tất cả đều phải trả giá cho điều đó trong những tuần tiếp theo”.
Sau cuộc điện đàm cuối tuần trước, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tiết lộ ông Trump đã nói với ông Tập rằng sinh viên Trung Quốc được chào đón học tập tại Mỹ. Ông Trump sau đó khẳng định việc chào đón họ sẽ là "vinh dự" của ông.
Tại thời điểm này, Chủ tịch Tập dường như đang đặt cược vào việc thiết lập lại quan hệ sẽ mang lại những thành quả cụ thể trong các tuần và tháng tới. Những kỳ vọng này bao gồm giảm thuế quan, nới lỏng kiểm soát xuất khẩu và quan trọng nhất là một giọng điệu ít căng thẳng hơn trong quan hệ song phương.
"Mỹ và Trung Quốc chỉ muốn quay trở lại điểm xuất phát như tại Thụy Sĩ, nhưng lần này với thêm một số thỏa thuận được ghi chép rõ ràng trên giấy để thực sự hiểu rõ cái gì sẽ được cấp phép, cái gì được phép thực hiện và cái gì thì không”, ông Lipsky cho biết.
Vũ Hạo (Theo Bloomberg)
