Từ drone cứu trợ vùng lũ đến kinh tế tầm thấp
Trong những ngày mưa lũ tàn phá các tỉnh miền Trung, nhất là đợt mưa lũ gần như cô lập các tỉnh Nam Trung Bộ, khi được phân công hỗ trợ tỉnh Khánh Hòa, TP.HCM đã nhanh chóng lên kế hoạch 8 điểm hỗ trợ trọng tâm, trọng điểm cho tỉnh bạn. Đặc biệt, đứng trước tình huống các điểm ngập sâu, có địa hình hiểm trở, cứu hộ “truyền thống” gần như không thể tiếp cận được, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang đã chủ động kết nối, tìm đến phương thức drone (máy bay không người lái) nhằm tiếp cận hiện trường tìm cách giải cứu người; tiếp tế hàng hóa cứu cấp người dân chịu đói khát nhiều ngày.
Và ngày 22/11 vừa qua, đó là một điểm trường mầm non ở Phú Lộc Tây, xã Diên Khánh gần như bị cô lập hoàn toàn giữa vùng nước bạc. 7 cháu nhỏ, 10 người lớn; trong đó có một cụ già 85 tuổi đang dần kiệt sức. Mọi nỗ lực cứu hộ trước đó đều bất khả. Cuối cùng, khi drone Hera (Công ty Cổ phần Realtime Robotics Việt Nam - RtR - đặt trụ sở tại Khu Công nghệ cao TP.HCM) được đưa vào, hàng cứu trợ đã “lơ lửng” bay qua những mái nhà ngập nước, gió mạnh quất từng đợt trước khi đáp xuống đúng điểm trường với khối lượng hàng 15 kg. Tầm xa của đợt bay cứu trợ này là từ 10-15 km.
Người dân đã được cứu đói, cứu khát, cứu lạnh. Các lực lượng chức năng cũng kịp thời lên phương án tiếp cận cứu hộ 17 người.
Đấy được xem như là một ví dụ điển hình nhằm cụ thể hóa Nghị quyết quy định các tiêu chí, lĩnh vực, nội dung hỗ trợ thử nghiệm có kiểm soát giải pháp công nghệ mới trong khu công nghệ cao, công nghệ thông tin tập trung trên địa bàn Thành phố mà HĐND TP.HCM đã thông qua trước đó 1 năm tròn (tháng 11/2024). Theo đó, Thành phố thử nghiệm phương tiện bay không người lái (drone) với tốc độ bay tối đa 100 km/h. Các chỉ số đạt theo tiêu chí cơ bản bao gồm: Sải cánh, thân dài tối đa 1.57 m và chiều cao tối đa 71.5 cm. Trọng lượng cất cánh tối đa 70 kg. Tốc độ bay tối đa 100 km/h. Độ cao bay tối đa không quá 200 m. Phạm vi bay trong khu vực thử nghiệm.
Nhưng với “con” Hera lần này, lại thuộc nhóm drone cứu hộ cứu nạn nên các tính năng đi kèm được chuyên biệt hóa hơn để phù hợp với địa hình, nhu cầu và các rủi ro có thể phát sinh. Và thực tế, nó đã phát huy hiệu quả sử dụng, phục vụ một cách tối ưu nhất có thể - xét trong hoàn cảnh, điều kiện thực tế, khi các phương tiện cứu hộ truyền thống đã phải… bất lực.
Đây cũng là phép thử thành công cho nền kinh tế tầm thấp (Low Altitude Economy - LAE) vừa được ra mắt ở Việt Nam hồi tháng trước (10/10, nhân sự kiện Toàn cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam (ViPEL). LAE được biết đến là hệ sinh thái kinh tế hoạt động trong không phận dưới 1.000 m, gồm các hoạt động liên quan đến máy bay không người lái (UAV/Drone), phương tiện bay điện cất hạ cánh thẳng đứng (eVTOL/Air Taxi), cùng với sự hỗ trợ của các công nghệ quan trọng như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn.
Từ đây, có thể mở ra một hệ sinh thái công nghiệp công nghệ bao gồm cả lĩnh vực nghiên cứu và phát triển (R&D), sản xuất linh kiện, thiết bị bay, giải pháp UTM (quản lý không lưu) và hạ tầng phụ trợ.
Chỉ tính riêng ở lĩnh vực logistics thôi, vận chuyển hàng hóa không người lái là một giải pháp tối ưu ở các đô thị lớn. Từ giao đồ ăn, nhu yếu phẩm đến hỗ trợ y tế khẩn cấp (như ở Trung Quốc, đã và đang triển khai dịch vụ giao máu bằng drone đến 40 tỉnh thành), drone được sử dụng và tận dụng như một hành lang trên không sẽ mang lại hiệu quả phục vụ rất lớn.
Việt Nam với sự ra đời của liên minh kinh tế tầm thấp đã cho thấy “tham vọng” trở thành một thủ phủ drone toàn cầu, thúc đẩy công nghiệp phụ trợ, ít nhất là trong 10 - 15 năm tới. Thách thức lớn đặt ra là cần sớm hoàn thiện khung pháp lý cho nền kinh tế tầm thấp, từ việc cấp phép đến quản lý thiết bị bay. Đến khi nào, ở mức độ, phạm vi nào thì việc cấp phép bay drone được mở rộng từ quân sự sang dân sự (hoặc một phần). Tính chất “tầm thấp” đã là một sự tự hạn định độ an toàn - an ninh nói chung, vậy nó cần được mở rộng hơn trong giới hạn độ cao không phận dưới 1,000 m ấy với những hoạt động phục vụ cho nền kinh tế hoặc một số hoạt động “đặc thù” cấp thiết.
TP.HCM sau sắp xếp, với không gian địa lý - xã hội rộng lớn, mạng lưới logistics càng cần tận dụng tính năng công nghệ để tạo sức bật cho nền kinh tế tầm thấp mà dự kiến, Bình Dương (cũ) sẽ là thủ phủ của liên minh kinh tế - công nghệ này. Bởi thực tế đang cho thấy, vận chuyển tầm ngắn, liên vùng và nội đô là một ưu thế vượt trội của lực lượng drone.
Cũng như trong hoàn cảnh thực tế khắc nghiệt ở Diên Khánh, Khánh Hòa vừa qua, drone đã chứng minh được năng lực tiếp cận địa hình hiểm trở, luân chuyển hàng hóa có khối lượng và đoạn đường khá dài. Điều này còn là minh chứng cho một cam kết của lãnh đạo TP.HCM: các thành tựu khoa học công nghệ phải phục vụ nhu cầu thiết yếu, cụ thể của cuộc sống.
Những drone Hera được sản xuất từ RtR - Khu Công nghệ cao TP.HCM đã bay vào rốn lũ Khánh Hòa cùng với sự “trợ lực cơ chế” trực tiếp từ ông Bí thư Trần Lưu Quang, tự nó đã nói lên rất nhiều điều… đáng suy ngẫm!
Quốc Học
