Tuyến đường sắt châu Âu-châu Á bắt đầu khởi động

Tuyến đường sắt châu Âu-châu Á bắt đầu khởi động

Theo số liệu từ Bộ GTVT, công tác xây dựng đã bắt đầu tiến hành trên đoạn tuyến đầu tiên, một kế hoạch lớn của đường sắt Kazakhstan nhằm xây dựng 3083km đường sắt xuyên Kazakhstan. Mục tiêu của kế hoạch này là xây dựng một tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn đầu tiên từ Trung Quốc tới châu Âu...

Theo số liệu từ Bộ GTVT, công tác xây dựng đã bắt đầu tiến hành trên đoạn tuyến đầu tiên, một kế hoạch lớn của đường sắt Kazakhstan nhằm xây dựng 3083km đường sắt xuyên Kazakhstan. Mục tiêu của kế hoạch này là xây dựng một tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn đầu tiên từ Trung Quốc tới châu Âu.

Kazakhstan cũng như các nước thuộc Liên Xô cũ có hệ thống đường sắt khổ rộng, liên kết đến Maxcơva. Đường sắt Kazakhstan (KTZ) đã nhận thấy lưu lượng hàng hoá vận chuyển bằng đường sắt qua đèo Alataw kể từ khi thông tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn với Trung Quốc từ năm 1994 đang gia tăng nhanh chóng.

Kết hợp hai yếu tố trên, KTZ đánh giá cao lợi ích của việc xây dựng một tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối Trung Quốc, qua Kazakhstan và Turmenistan, với mạng đường sắt khổ tiêu chuẩn của Iran. Hiện nay, khi việc xây dựng tuyến đường sắt qua Bosphorus ở Istabul (Thổ Nhĩ Kỳ) đang tiến hành thì ý tưởng về một tuyến đường sắt khổ tiêu chuản từ châu Á tới châu Âu trở thành xu thế không thể đảo ngược.

Khối lượng hàng hoá vận chuyển bằng đường sắt giữa vùng Viễn Đông và châu Âu đang tăng lên rất nhanh vì Trung Quốc đang ngày càng khẳng định vị trí là một trung tâm sản xuất hàng hoá hàng đầu của thế giới.

Tuyến đường sắt xuyên Siberi hiện nay là cầu nối thành công nhất nhưng chỉ thích hợp với việc vận chuyển từ Nhật Bản và vùng phía Bắc của Trung Quốc. Tuyến đường này có hạn chế về sự thay đổi khổ đường vì Nga sử dụng đường khổ lớn hơn khổ tiêu chuẩn và đi qua nhiều nước. Cả hai khó khăn này đều làm gia tăng thời gian vận chuyển. Chỉ có khoảng 800 nghìn tấn hàng hoá vận chuyển bằng đường sắt giữa Trung Quốc và châu Âu qua Kazakhstan hiện nay. Tuyến đường sắt xuyên Kazakhstan sẽ không còn việc thay đổi khổ đường và đi qua ít nước hơn nên dự kiến sẽ có khoảng 30 triệu tấn hàng thông qua tuyến này trong một năm.

Lượng hàng hoá vận chuyển bằng đường sắt thông qua biên giới Kazakhstan-Trung Quốc tăng từ 1,2 triệu tấn năm 1995 lên đến 7,6 triệu tấn năm 2003. Số liệu này dự kiến năm 2004 là 8,5 triệu tấn. Cách đây chừng hơn một tuần, Trung Quốc đã cắt giảm cước phí vận chuyển bằng đường sắt xuống 2,4 lần để khuyến khích vận chuyển bằng đường sắt. Trung Quốc cũng đã quyết định cải tạo đoạn đường sắt dài 480km từ Urumqi nối đến biên giới Kazakhstan thành đường đôi.

Đây cũng là thời điểm mà Kazakhstan quyết định khởi đầu dự án của mình. Công việc bắt đầu từ năm ngoái với việc trải bổ sung một số tuyến đường khổ tiêu chuẩn chạy song song với tuyến đường sắt khổ rộng đã có từ biên giới Kazakhstan. Cty Siemen sẽ giúp KTZ lắp đặt hệ thống tín hiệu và trang thiết bị vô tuyến điện. Chi phí cho chương trình này khoảng 150 triệu USD. Các nhà thầu sẽ được mời để tìm ra một công ty khai thác tư nhân cho đoạn Aktoga-Urumqi và KTZ tương lai sẽ không còn là một công ty kinh doanh dịch vụ đường sắt nữa.

Chi phí tổng cộng của tuyến đường sắt xuyên Kazakhstan ước tính khoảng từ 5-7 tỷ USD. Theo kế hoạch, trước mắt sẽ sử dụng nguồn động lực diezen cho các đoàn tàu với năng lực thông qua của tuyến là 40 triệu tấn hàng hoá/năm.

Dự án này sẽ được thực hiện theo mô hình đối tác Nhà nước-tư nhân (PPP). KTZ sẽ có cổ phần từ 25-50%. Cũng có phương án trao hợp đồng nhượng quyền 25-30 năm cho một nhà thầu xây dựng và khai thác hạ tầng. Theo nghiên cứu, thời hạn thu hồi vốn khoảng 16-17 năm.

Dự án này liên quan đến xây dựng 770km đường sắt mới qua Turmenistan. Iran cũng thiết tha với việc tham gia dự án. Thổ Nhĩ Kỳ nêu ra 2 khó khăn chính là liên kết phà đường sắt qua hồ Van và hạn chế về chiều dài đoàn tàu. Trong khi đó, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo khẳng định tuyến đường sắt mới sẽ đáp ứng được đòi hỏi của nền kinh tế Trung Quốc và sẽ trợ giúp cho chính sách của Trung Quốc về việc di chuyển sản xuất từ phía Đông sang phía Tây.

HNM