“Việt Nam cần nhanh chóng nắm bắt cơ hội”

“Việt Nam cần nhanh chóng nắm bắt cơ hội”

“Tôi nhất trí với đánh giá cho rằng đổi mới là một thành tựu lớn. Nhưng đổi mới có thể đem lại những thắng lợi về mặt kinh tế lớn hơn nhiều trong một khoảng thời gian ngắn hơn nếu đưa ra chính sách một cách quyết liệt hơn và tầm nhìn rộng hơn”.

“Tôi nhất trí với đánh giá cho rằng đổi mới là một thành tựu lớn. Nhưng đổi mới có thể đem lại những thắng lợi về mặt kinh tế lớn hơn nhiều trong một khoảng thời gian ngắn hơn nếu đưa ra chính sách một cách quyết liệt hơn và tầm nhìn rộng hơn”.

Cựu đại sứ Hoa Kỳ Pete Peterson đã bình luận như vậy tại Hội thảo bàn tròn cấp cao lần 4 về dự án Tổng kết 20 năm đổi mới của Việt Nam vừa diễn ra tại Hà Nội.

Trong bài tham luận tại hội thảo, ông có đề cập đến một số cơ hội của Việt Nam bị bỏ lỡ, nếu nắm bắt được sẽ thúc đẩy công cuộc cải cách nhanh hơn. Ông có thể cho biết đó là những cơ hội nào?

Trong bài phát biểu của mình, tôi có đề cập đến hai cơ hội mà Việt Nam đã bỏ lỡ. Thứ nhất là vào giai đoạn khủng hoảng kinh tế châu Á xảy ra giữa năm 1997, khi đó nền kinh tế của Việt Nam chưa phụ thuộc nhiều vào đầu tư nước ngoài nên trong lúc nhiều nước láng giềng phải chịu những biến động kinh tế nặng nề thì Việt Nam hầu như không bị ảnh hưởng trừ việc giảm lượng xuất khẩu trong khu vực.

Nếu lúc đó Việt Nam tăng tốc quá trình đổi mới và tạo môi trường đầu tư hấp dẫn hơn thì Việt Nam đã có thể ở một vị trí tốt hơn để hấp dẫn đầu tư nước ngoài từ các nước láng giềng. Tôi cho rằng đây là một cơ hội bị bỏ lỡ.

Cơ hội bị bỏ lỡ lớn hơn, đó là việc Việt Nam không đẩy nhanh kết thúc Hiệp định thương mại song phương giữa Hoa Kỳ và Việt Nam (BTA). Nếu Việt Nam kết thúc đàm phán sớm hơn và ký tại Hội nghị cấp cao APEC vào tháng 9/1999 tại New Zealand thì có thể thúc đẩy đàm phán về WTO giữa hai nước ngay lúc đó.

Và nếu nắm bắt được thời cơ đó, Việt Nam có thể gia nhập WTO từ vài năm trước.

Nếu Việt Nam không tiến hành cải cách nhanh hơn nữa Việt Nam sẽ bỏ lỡ những cơ hội nào, theo ông?

Nếu Việt Nam có quá trình thúc đẩy cải cách nhanh hơn thì Việt Nam đã có thể tận dụng nhiều cơ hội về thương mại hơn. Và tôi nói rằng cần cải cách nhanh hơn nếu không sẽ bỏ lỡ cơ hội, điều đó không có nghĩa rằng những gì Việt Nam đã làm là thảm hoạ mà tôi muốn nói nếu Việt Nam làm tốt hơn thì sẽ thành công hơn nữa.

Việc Việt Nam sắp tới đây trở thành thành viên của WTO đòi hỏi việc ra quyết định càng cần phải nhanh hơn nữa chứ không phải để trì hoãn một vài năm như trong đàm phán BTA với Hoa Kỳ. Bởi vì khi trở thành thành viên của WTO, Việt Nam sẽ không có nhiều thời gian để bỏ lỡ như thế mà cơ hội chỉ có một lần.

Khi cơ hội đến, chúng ta phải chớp lấy ngay, chứ không cơ hội sẽ đi qua và mãi mãi mất đi, không thể nào quay lại nữa.

Với việc Việt Nam sắp trở thành thành viên WTO và sắp tới tổ chức Hội nghị thượng đỉnh APEC, theo ông có những cơ hội gì cho Việt Nam thành công hơn, thúc đẩy cải cách nhanh hơn?

Về việc Việt Nam tham gia vào WTO, tới thời điểm này tôi nghĩ Việt Nam đừng có lo việc gì khác ngoài việc cố gắng trở thành thành viên của WTO càng sớm càng tốt. Như vậy, tất cả mối quan tâm Việt Nam cần phải để ý bây giờ là “Quy chế thành viên, Quy chế thành viên và Quy chế thành viên”. Tất cả chỉ là mối quan tâm đó trong thời điểm này.

Sự kiện tiếp theo là việc Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị thượng đỉnh APEC. Điều đó có ý nghĩa rất quan trọng bởi vì khi Việt Nam đăng cai và tổ chức hội nghị thì mọi người sẽ biết về Việt Nam nhiều hơn. Việt Nam cũng không thể luôn luôn nói là Việt Nam là nước kém phát triển nữa và khi tổ chức hội nghị sẽ khác với việc Việt Nam báo cáo bình thường.

Việt Nam một khi đã đăng cai sự kiện quan trọng như thế rồi thì nhiều người sẽ đến, người ta sẽ có cơ hội xem xét kỹ Việt Nam và các bạn cần phải thận trọng và làm tốt hơn nữa.

Dự kiến tại hội nghị thượng định APEC 2006, Tổng thống Hoa Kỳ sẽ sang dự và có hội đàm. Theo ông sẽ cần nêu ra vấn đề gì trong hội đàm giữa hai bên?

Tôi không ở trong vị trí có thể nói nên nêu ra vấn đề gì nhưng tôi nghĩ điều quan trọng là hai bên cần thể hiện cam kết mạnh mẽ xây dựng mối quan hệ lâu dài trên nhiều mặt chứ không chỉ về thương mại, nghĩa là bao gồm lĩnh vực xã hội, chính trị và cả quân sự. Từ đó, Hoa Kỳ dần dần có thể trở thành đối tác quan trọng nhất của Việt Nam so với các nước khác trên thế giới.

Liên quan đến việc Quốc hội Hoa Kỳ thông qua PNTR, mở đường cho việc Việt Nam gia nhập WTO, ông đánh giá khả năng thông qua quy chế này như thế nào?

Tôi hi vọng Quốc hội Hoa Kỳ sẽ thông qua dự luật PNTR cho Việt Nam tại phiên họp cuối cùng vào tháng 7. Nếu điều đó xảy ra thì Việt Nam sẽ gia nhập WTO vào cuối năm nay. Nhưng cũng phải thừa nhận rằng rất khó đoán được những gì sẽ xảy ra tại Thượng viện và Hạ viện Hoa Kỳ.

Vấn đề PNTR cho Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều rủi ro mặc dù đang có nhiều nỗ lực vận động được tiến hành. Riêng tôi sẽ trở lại Hoa Kỳ để vận động hành lang, trước tiên với những đồng nghiệp trước đây của tôi trong Hạ viện và các bạn của tôi ở Thượng viện, để làm sao chúng ta không bị thất bại trong việc có được PNTR, điều này là rất quan trọng.

Rõ ràng là tất cả chúng ta đang cùng nỗ lực, tích cực làm việc, chúng ta phải làm cho các nhân vật có ảnh hưởng đến việc thông qua PNTR hiểu rằng, thông qua PNTR cũng có lợi cho Hoa Kỳ, khi Việt Nam trở thành thành viên WTO.

TBKTVN