Vướng mắc chuyện định giá doanh nghiệp
Hội nghị về cung cấp các dịch vụ định giá doanh nghiệp và tư vấn cổ phần hóa do Bộ Tài chính và Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào ngày 6/10 vừa qua đã đặt ra khá nhiều vấn đề bức xúc cần giải quyết ngay xung quanh chuyện định giá doanh nghiệp...
Hội nghị về cung cấp các dịch vụ định giá doanh nghiệp và tư vấn cổ phần hóa do Bộ Tài chính và Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào ngày 6/10 vừa qua đã đặt ra khá nhiều vấn đề bức xúc cần giải quyết ngay xung quanh chuyện định giá doanh nghiệp.
Hầu hết các tham luận của các đại biểu đến từ các công ty chứng khoán, công ty kiểm toán và kế toán đều nhấn mạnh đến những khó khăn trong việc thực hiện định giá và cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước hiện nay.
Bước đột phá còn nhiều vướng mắc
Hiện cả nước có 66 tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép hoạt động tư vấn và xác định giá trị doanh nghiệp, song do chưa chiếm được niềm tin của khách hàng về chất lượng, các tổ chức cung ứng dịch vụ chuyển sang cạnh tranh với nhau thông qua giá cả.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Thị Băng Tâm cảnh báo rằng, quá trình xác định giá trị doanh nghiệp còn mang tính chủ quan mà thiếu tính thị trường. Trong khi đó lại xảy ra hiện tượng các tổ chức định giá cạnh tranh không lành mạnh bằng hạ phí, khuyến mãi đã và đang làm giảm chất lượng tư vấn.
Bà Tâm cũng nói rằng, một số doanh nghiệp đã phản ánh về Bộ Tài chính rằng họ không hoàn toàn tin tưởng vào các tổ chức tư vấn hiện nay và xin trở lại cơ chế Hội đồng định giá như trước đây.
Bên cạnh đó, phương pháp định giá doanh nghiệp mặc dù đã được cải tiến nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc làm ảnh hưởng đến tiến độ cổ phần hóa. Theo nhận xét của Thứ trưởng Lê Thị Băng Tâm, định giá doanh nghiệp ở Việt
Có hai phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp đang áp dụng hiện nay là phương pháp tài sản và phương pháp dòng tiền chiết khấu. Tuy nhiên, trên thực tế, hầu hết các tổ chức mới sử dụng phương pháp tài sản. Song do thiếu thông tin về thị trường để xác định giá trị còn lại của nhà xưởng, máy móc, chưa có tiêu chuẩn cụ thể để định giá thương hiệu, uy tín, mẫu mã của doanh nghiệp nên chưa tính hết được giá trị tiềm năng của doanh nghiệp.
Trong khi đó, phương pháp dòng tiền chiết khấu ưu việt hơn lại chưa được áp dụng rộng rãi, một phần do tính phức tạp của phương pháp, phần do tâm lý doanh nghiệp không muốn giá trị được đánh giá quá cao sẽ khó bán cổ phần, bất lợi trong việc phân chia cổ phần ưu đãi trong nội bộ doanh nghiệp.
Ông Hồ Công Hưởng, Giám đốc Công ty chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC), rất thẳng thắn khi nói rằng với mức phí hiện nay, tổ chức cung cấp dịch vụ khó có điều kiện đầu tư, thuê các nhân viên có kinh nghiệm và năng lực nghiệp vụ để thực hiện hợp đồng: "Chúng tôi vẫn thường nói vui với nhau rằng, những phần khó khăn nhất của việc định giá trước đây thì nay chuyển lại cho tổ chức tư vấn làm".
Theo quy định của Thông tư 126/2004/QĐ-BTC, doanh nghiệp có giá trị dưới 30 tỷ đồng, phí tư vấn 200 triệu đồng, từ 30-50 tỷ đồng là 300 triệu đồng, trên 50 tỷ đồng được trên 400 triệu đồng.
Khi định giá Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí (PTSC), có ba phương án của ba công ty tư vấn gửi tới, trong đó BSC chào phí 900 triệu đồng, công ty thứ hai chào 600 triệu đồng và công ty thứ ba chỉ chào 250 triệu đồng. Sau đó BSC được chỉ định thầu với mức phí thấp hơn cả mức phí chào.
"25 nhân viên tư vấn của chúng tôi làm việc ròng rã 3 tháng trời. Doanh nghiệp dầu khí này có tới 14 chi nhánh nằm rải rác ở 12 tỉnh thành phố với một số tài sản rất đặc trưng trên phạm vi cả nước, tổng tài sản gần 3.200 tỷ đồng. Nếu tính riêng từng xí nghiệp thuộc PTSC thì đã có quy mô tương đương hoặc lớn hơn một doanh nghiệp cổ phần hóa bình thường. Vì hạn chế về chi phí tối đa nên tính toán các chi phí BSC đã bỏ ra trong việc xác định giá trị doanh nghiệp cho PTSC thì hiện nay đã vượt xa so với giá trị hợp đồng tư vấn", ông Hưởng nói.
Cần những sửa đổi bổ sung hợp lý
"Vấn đề chi phí là rất bức xúc không phải bây giờ mà ngay cả từ trước khi Thông tư 126/2004/TT-BTC ra đời. Đây là vấn đề nan giải tuy nhiên trong văn bản hướng dẫn mà Bộ Tài chính sắp ban hành tới đây sẽ được đề cập và mở ra cho những doanh nghiệp đặc thù", đại diện Cục Tài chính doanh nghiệp khẳng định như vậy.
Gần đây Bộ Tài chính cho phép một loạt doanh nghiệp lớn như Pacific Airlines, Vietcombank, Bảo Việt, Bảo Minh thuê nước ngoài định giá. Bà Tâm cho hay, nếu để tổ chức trong nước định giá Pacific Airlines theo cách thông thường thì với khoản nợ khó đòi khổng lồ, cổ phần doanh nghiệp này chỉ có bán rẻ, Nhà nước thiệt thòi lớn.
Theo ý kiến của Bộ Tài chính, phía tư vấn nước ngoài đã khoanh từng khoản nợ, đưa 5 chuyên gia giàu kinh nghiệm trong ngành hàng không xây dựng phương án tái cơ cấu trong 5 năm tới, sau thời gian ngắn hoạt động có lãi trở lại, nhà đầu tư nhìn thấy khả năng sinh lời ở doanh nghiệp này đã chấp nhận bỏ ra 50 triệu USD mua 30% cổ phần.
Như vậy, thay vì định giá doanh nghiệp theo giá trị tài sản sẽ cho giá trị thấp thì doanh nghiệp cần phải có những đầu tư, tái cơ cấu lại trước khi định giá.
Bà Tâm cho biết tới đây Bộ Tài chính sẽ rà soát lại các cơ chế chính sách đồng thời nghiên cứu và ban hành quy chế lựa chọn, quản lý, giám sát hoạt động tư vấn và xác định giá trị doanh nghiệp cũng như các tiêu chuẩn đánh giá năng lực của tổ chức định giá, nhằm đảm bảo công ty tư vấn lựa chọn có chất lượng, nâng cao lòng tin của doanh nghiệp và bảo đảm tính an toàn của thị trường.
Bà Tâm cũng khuyến cáo việc gắn kết giữa tư vấn định giá doanh nghiệp và tư vấn cổ phần hóa, giữa tư vấn bán cổ phần với thị trường chứng khoán, tư vấn lựa chọn nhà đầu tư chiến lược tham gia cổ phần hóa.
Ngoài ra, các tổ chức tư vấn trong nước cần kết hợp với tổ chức tư vấn nước ngoài để nâng cao trình độ để có thể tham gia tư vấn các doanh nghiệp phức tạp. Theo bà Tâm, đối với các cam kết gia nhập WTO, áp lực lớn nhất là mở cửa dịch vụ chứng khoán và sắp xếp doanh nghiệp Nhà nước.
Hiện nay, Chính phủ đã cho phép các tổ chức tư vấn quốc tế tham gia vào quá trình sắp xếp doanh nghiệp Nhà nước. Vì vậy, với khả năng hạn chế (vốn nhỏ, trình độ thấp) như hiện nay thì các tổ chức tư vấn trong nước sẽ rất khó cạnh tranh.
TBKTVN
