Đề xuất cơ chế tài chính đặc thù cho Petrovietnam
Bộ Tài chính đề xuất nghị định riêng cho Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (Petrovietnam, PVN) nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý theo Luật mới, xử lý chi phí rủi ro trong các dự án dầu khí và tăng quyền chủ động cho Hội đồng thành viên trong đầu tư, quản trị vốn nhà nước.
Bộ Tài chính cho biết trong quá trình dự thảo quy định hướng dẫn Luật số 68/2025/QH15, cơ quan soạn thảo ghi nhận nhiều đặc thù trong hoạt động dầu khí của Petrovietnam (PVN). Những đặc thù này khiến các quy định áp dụng chung theo các nghị định hiện hành không còn phù hợp, đòi hỏi phải xây dựng cơ chế riêng để xử lý các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn.
Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đề xuất ban hành nghị định quy định cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính đặc thù của PVN. Nghị định mới hướng tới việc cụ thể hóa các nội dung được giao tại Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho PVN trong cả hoạt động đầu tư và quản lý vốn nhà nước.
Cơ quan soạn thảo nhấn mạnh mục tiêu tăng cường phân cấp, phân công và cắt giảm thủ tục hành chính, qua đó khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Hoạt động của PVN phải được giám sát chặt chẽ, công khai và minh bạch.
Dự thảo nghị định kế thừa một loạt quy định tại Nghị định 36/2021 về cơ chế tài chính của công ty mẹ - PVN, từ cơ chế chuyển nợ vay khi bàn giao dự án, quản lý tài sản dầu khí, khấu hao, thu - chi tài chính đến việc quản lý nguồn thu ngoại tệ và quỹ đặc thù như Quỹ nghiên cứu khoa học và đào tạo. Các cơ chế tại Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro (VSP) cũng tiếp tục được duy trì, cùng quy trình xử lý vấn đề chuyển tiếp.
Bổ sung các quy định mới về chi phí rủi ro và phân cấp thẩm quyền
Ngoài phần kế thừa, dự thảo đưa vào nhiều cơ chế mới. Các nội dung nổi bật gồm xử lý chi phí không thành công tại các dự án đầu tư nước ngoài, cơ chế tài chính cho các dự án PVN vận hành thay mặt nước chủ nhà trước thời điểm Luật Dầu khí 2022 có hiệu lực, và quy định về xử lý chi phí rủi ro trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ được giao.
Một điểm mới quan trọng là việc phân cấp mạnh hơn cho Hội đồng thành viên PVN trong quyết định đầu tư để bổ sung vốn điều lệ từ nguồn vốn hợp pháp và tài sản công được giao, cũng như thẩm quyền duyệt khấu hao tài sản cố định.
Quy định rõ cơ chế xử lý chi phí đầu tư thất bại
Với các dự án PVN tiếp nhận vận hành trước ngày 01/07/2023 theo Nghị định 45/2023, cơ chế tài chính hiện hành tiếp tục được áp dụng cho đến khi khung pháp lý mới về hoạt động dầu khí được hoàn thiện.
Dự thảo quy định rõ việc xử lý chi phí của các dự án dầu khí không thành công, bao gồm chi phí trực tiếp, chi phí cho bên thứ ba, chi phí gián tiếp và khoản chi hợp lý khác. Các khoản này được xử lý từ lợi nhuận sau thuế theo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Đồng thời, chi phí thất bại sẽ được loại trừ khi đánh giá hiệu quả hoạt động, bảo toàn vốn hay xếp loại doanh nghiệp và người đại diện chủ sở hữu tại PVN.
Hội đồng thành viên PVN được giao quyết định thời hạn phân bổ chi phí, tối đa trong 5 năm kể từ khi dự án được quyết toán. Cơ quan này chịu trách nhiệm hoàn toàn về quyết định của mình.
Tùng Phong
