Dệt may không còn dư địa tăng trưởng theo quy mô?
Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, TS. Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex, UPCoM: VGT), chỉ ra giới hạn của tăng trưởng theo quy mô và đề xuất loạt chính sách để ngành dệt may đóng góp thực chất vào tăng trưởng GDP.
Ngày 16/12, tại Hà Nội, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Chính phủ đồng chủ trì Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 với chủ đề "Kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số".
Chủ tịch HĐQT Vinatex Lê Tiến Trường phát biểu tại Diễn đàn - Ảnh chụp màn hình
|
Tham dự và trình bày tham luận tại Diễn đàn, TS. Lê Tiến Trường - Chủ tịch HĐQT Vinatex đã đưa ra những luận điểm then chốt về con đường để ngành dệt may đóng góp thực chất vào mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững của nền kinh tế giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2035.
Theo TS. Lê Tiến Trường, với quy mô xuất khẩu khoảng 46 tỷ USD và vị thế đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu dệt may, ngành dệt may Việt Nam không thể tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng kim ngạch trên 10% mỗi năm bằng cách mở rộng quy mô sản xuất.
Nguyên nhân là nhu cầu dệt may toàn cầu chỉ tăng khoảng 3% mỗi năm, trong khi nguồn cung lao động trong nước không còn dư địa mở rộng. Trong bối cảnh đó, tăng trưởng theo chiều rộng không còn khả thi, nếu không muốn đẩy ngành vào vòng xoáy cạnh tranh giá và biên lợi nhuận thấp.
Tăng trưởng thặng dư thương mại là trụ cột thứ nhất
Để ngành dệt may có thể đóng góp trực tiếp vào mục tiêu GDP tăng trưởng 2 chữ số, Chủ tịch Vinatex cho rằng trọng tâm cần chuyển sang tăng trưởng thặng dư thương mại.
Muốn làm được điều này, các doanh nghiệp rất cần những chính sách đủ mạnh để khuyến khích sử dụng nguyên phụ liệu sản xuất trong nước thay vì nhập khẩu. Theo ông Trường, các thủ tục liên quan đến mua nguyên liệu nội địa hiện nay vẫn chưa đủ thuận lợi, nhiều trường hợp còn kém hấp dẫn hơn nhập khẩu.
Việc đơn giản hóa thủ tục và tạo ưu đãi rõ ràng cho chuỗi cung ứng trong nước sẽ giúp từng bước hình thành hệ sinh thái dệt may nội địa bền vững, qua đó nâng cao giá trị gia tăng và giảm phụ thuộc vào bên ngoài.
Sản xuất dệt may tại Huegatex - Ảnh minh họa
|
Tăng lương phải đi cùng tự động hóa và năng suất
Trụ cột thứ 2 được TS. Lê Tiến Trường nhấn mạnh là tăng trưởng tiền lương của người lao động. Với những ngành sử dụng nhiều lao động như dệt may, để có thể tăng lương thực nhận khoảng 10% mỗi năm, doanh nghiệp không thể dựa vào việc mở rộng số lượng lao động.
Thay vào đó, con đường duy nhất là đẩy nhanh quá trình chuyển đổi công nghệ và tự động hóa sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả. Việc này cho phép doanh nghiệp trả lương cao hơn trên nền năng suất lao động tăng, thay vì gia tăng chi phí đơn thuần.
Từ thực tiễn đó, Chủ tịch Vinatex đề xuất cần nghiên cứu và xây dựng chính sách ưu đãi cụ thể, trong đó có cơ chế giảm trừ thuế thu nhập doanh nghiệp đối với những doanh nghiệp đạt được mục tiêu tăng lương cho người lao động trên 10% mỗi năm, đặc biệt là các doanh nghiệp quy mô lớn và doanh nghiệp xuất khẩu đầu tư mạnh vào đổi mới công nghệ.
Kinh tế xanh và bài toán nguyên liệu tuần hoàn
Cũng trong tham luận, TS. Lê Tiến Trường đặt ra những vấn đề đáng lưu ý liên quan đến kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn trong ngành dệt may. Theo ông, sản phẩm xanh hiện nay vẫn rất khó tiêu thụ do giá thành cao, trong khi người tiêu dùng toàn cầu chưa sẵn sàng trả thêm chi phí cho yếu tố bền vững ở quy mô lớn.
Đối với nguyên liệu tái chế, ông Trường cho rằng cần cân nhắc kỹ tính khả thi tại Việt Nam, bởi nguồn cung đầu vào trong nước còn hạn chế. Nếu không tính toán cẩn trọng, Việt Nam có thể rơi vào tình huống phải nhập khẩu phế liệu để phục vụ sản xuất tuần hoàn, đi ngược lại mục tiêu phát triển bền vững.
Thế Mạnh
