Động thái mới của khoản nợ 154 tỷ giữa SII và quỹ ngoại VIAC

HĐQT CTCP Hạ tầng Nước Sài Gòn (Saigon Water, UPCoM: SII) vừa thông qua chủ trương thanh toán hơn 154 tỷ đồng cho VIAC (No.1) Limited Partnership, khoản nợ phát sinh từ thương vụ liên quan đến Cấp thoát nước Củ Chi hồi tháng 12/2023.

Động thái này làm sống lại câu chuyện nợ tồn đọng tại dự án từng gây nhiều tranh cãi giữa SII và các nhà đầu tư ngoại.

Theo nghị quyết ngày 20/11, Chủ tịch HĐQT Hoàng Minh Hùng phê duyệt kế hoạch thanh toán phần “giá mua” phát sinh từ hợp đồng mua bán cổ phần CTCP Cấp thoát nước Củ Chi ký vào tháng 12/2023 với VIAC - quỹ đầu tư có trụ sở tại Singapore.

Tuy nhiên, tài liệu của SII không nêu rõ hình thức thanh toán. Hiện chưa rõ cách thức chi trả khoản nợ hơn 154 tỷ đồng giữa SII và VIAC.

VIAC (No.1) Limited Partnership thuộc Vietnam Oman Investments (VOI), liên doanh giữa Quỹ đầu tư quốc gia Oman và SCIC. Quỹ này đã nắm 12.05% vốn SII từ trước năm 2013. Khi SII lập công ty để phát triển nhà máy nước tại huyện Củ Chi cũ, VIAC cùng Manila Water South Asia Holdings Pte Ltd góp vốn mua 49% dự án.

Dự án hoạt động kém hiệu quả, thua lỗ nhiều năm liên tiếp. Do đó, hai nhà đầu tư ngoại muốn chuyển toàn bộ phần vốn sang sở hữu trực tiếp tại SII - doanh nghiệp niêm yết trên sàn.

Chủ trương hoán đổi vốn được SII thông qua từ 2017, nhưng kế hoạch kéo dài nhiều năm mà chưa thể triển khai do vướng mắc giữa các bên.

Đến năm 2023, khi CTCP Đầu tư Ngành nước DNP (DNP Water) tham gia, tình hình mới có chuyển biến. Cuối năm, HĐQT SII phê duyệt phát hành cổ phần mới để hoán đổi với VIAC và Manila Water, thời hạn hoàn tất trước 01/02/2025. Đồng thời, SII ghi nhận khoản phải trả hơn 154 tỷ đồng cho mỗi nhà đầu tư trên báo cáo tài chính, tương ứng giá trị phần vốn cần chuyển đổi.

Tuy nhiên, đến cuối quý 3/2025, việc hoán đổi vẫn chưa thực hiện. Khoản nợ với VIAC và Manila Water tiếp tục tồn tại, kéo dài tranh cãi. SII cho biết các bên vẫn đang thương thảo, nhưng Manila Water phủ nhận thông tin này tại ĐHĐCĐ 2025.

Điểm đáng chú ý: nghị quyết mới chỉ nhắc đến việc thanh toán cho VIAC, không đề cập phần nợ tương đương với Manila Water. Hiện Manila Water và VIAC sở hữu lần lượt 38% và 10.9% vốn tại SII.

SII vẫn đang phải trả hơn 154 tỷ đồng cho VIAC và Manila Water. Nguồn: BCTC hợp nhất quý 3/2025 của SII

SII khởi đầu tại TPHCM năm 2004 với tên Xây dựng Việt Thành, vốn điều lệ 550 triệu đồng, hoạt động trong lĩnh vực vật liệu xây dựng và cho thuê thiết bị. Năm 2010, Công ty đổi tên, nâng vốn lên 400 tỷ đồng và chuyển sang mảng hạ tầng môi trường. Cổ phiếu SII lên sàn HOSE năm 2012 và chính thức lấy tên Hạ tầng Nước Sài Gòn, tập trung vào nước sạch.

SII từng là công ty con của CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP.HCM (HOSE: CII) - ông trùm BOT hạ tầng. Từ năm 2023, DNP Water liên tục mua vào và trở thành công ty mẹ từ đầu 2024 với tỷ lệ sở hữu 50.6%.

Trong quá trình mở rộng, SII lập Công ty TNHH Cấp thoát nước Củ Chi năm 2015, nắm 99.98% vốn để triển khai nhà máy nước cùng tên. Hai năm sau, đơn vị này chuyển thành công ty cổ phần, với SII nắm 50.98%, phần còn lại chia đều cho Manila Water và VIAC.

Câu chuyện Cấp thoát nước Củ Chi là “điểm gãy” trong hoạt động của SII nhiều năm qua. Nhà máy nước được triển khai từ quý 3/2015, tổng mức đầu tư hơn 2.6 ngàn tỷ đồng, nhằm cung cấp nước sạch cho khu vực huyện Củ Chi cũ.

Dự án liên tục thua lỗ vì doanh thu không đủ bù chi phí. Có thời điểm, chi phí tài chính chiếm tới 61% doanh thu 9 tháng đầu năm 2019 của SII. Giá bán lẻ nước không được điều chỉnh theo kế hoạch, khiến biên lợi nhuận thu hẹp.

Cấp thoát nước Củ Chi liên tục thua lỗ giai đoạn mới đi vào vận hành. Nguồn: SII

Một phần khó khăn xuất phát từ thói quen sử dụng nước giếng của người dân, trong khi nhiều khu công nghiệp tự xử lý nước thay vì mua từ nhà máy. SII nhiều năm phải triển khai tuyên truyền và đơn giản hóa quy trình đấu nối để thúc đẩy nhu cầu.

Tình hình trầm trọng hơn khi khoản hỗ trợ ngân sách 600 tỷ đồng cho dự án kết thúc năm 2020, mất nguồn bù đắp quan trọng khiến SII quay đầu lỗ ròng 105 tỷ đồng.

Chủ tịch SII từng nhận định các dự án cốt lõi đã cải thiện, nhưng Công ty chưa chia cổ tức do cần duy trì dòng tiền hoạt động và trả nợ tại Củ Chi. Lãnh đạo dự báo nhà máy nước cần đến năm 2032 mới có thể tự vận hành về mặt tài chính.

Ở diễn biến khác liên quan VIAC, tại CTCP Tasco (HNX: HUT) - nơi ông Hoàng Minh Hùng làm Tổng Giám đốc - cổ đông đã chấp thuận cho VIAC nhận chuyển nhượng cổ phần từ nhóm cổ đông liên quan thương vụ hoán đổi với SVC Holdings (nay là Tasco Auto). Cơ chế này giúp VIAC có thể vượt tỷ lệ sở hữu 25% mà không cần chào mua công khai.