iPhone “Made in America” của ông Trump: Thực tế hay chỉ là viễn tưởng?
Apple đã chống lại sức ép phải sản xuất sản phẩm quan trọng nhất của mình tại Mỹ kể từ năm 2016, thay vào đó chuyển một phần sản xuất sang Ấn Độ.
Apple hiện đang chịu áp lực phải đưa hoạt động sản xuất về Mỹ - Ảnh: Karsten Moran cho The New York Times
|
Tổng thống Trump vào hôm 23/05, yêu cầu Apple bắt đầu sản xuất iPhone tại Mỹ hoặc phải chịu mức thuế ít nhất 25% đối với các sản phẩm iPhone sản xuất ở nước ngoài.
Tối hậu thư này là động thái mới nhất trong nỗ lực kéo dài suốt một thập kỷ nhằm buộc gã khổng lồ công nghệ chuyển chuỗi cung ứng về Mỹ. Ngay từ khi tranh cử Tổng thống năm 2016, ông Trump đã hứa với cử tri rằng sẽ “khiến Apple phải sản xuất máy tính và các thiết bị chết tiệt của họ ngay tại đất nước này, thay vì ở các quốc gia khác”.
Tuy nhiên, thay vì đưa sản xuất về nước, Apple lại chuyển dịch từ Trung Quốc sang các quốc gia khác ở châu Á như Ấn Độ, Việt Nam và Thái Lan. Gần như không có gì được sản xuất tại Mỹ, và ước tính khoảng 80% iPhone vẫn được làm ra ở Trung Quốc.
Liệu Apple có thể sản xuất iPhone tại Mỹ?
Câu trả lời là có. Apple hoàn toàn có thể sản xuất iPhone tại Mỹ. Tuy nhiên, việc này sẽ vô cùng tốn kém và khó khăn, buộc công ty phải tăng giá iPhone lên hơn gấp đôi, có thể lên tới 2,000 USD hoặc hơn, theo ông Wayne Lam, chuyên gia phân tích của hãng nghiên cứu thị trường TechInsights. Apple sẽ phải mua sắm các máy móc mới và dựa vào tự động hóa nhiều hơn so với ở Trung Quốc do dân số Mỹ nhỏ hơn rất nhiều.
“Điều này thật vô lý”, ông Lam nhận định. “Trong ngắn hạn, đây là lựa chọn không khả thi về mặt kinh tế”.
Việc chuyển chuỗi cung ứng cũng có một số lợi ích, như giảm chi phí môi trường khi vận chuyển sản phẩm từ nước ngoài, theo ông Matthew Moore, người từng giữ vị trí quản lý thiết kế sản xuất tại Apple suốt 9 năm. Tuy nhiên, những lợi ích này là không đáng kể so với vô vàn thách thức cần vượt qua.
Vì sao Apple chưa đưa sản xuất về Mỹ?
Các chuyên gia chuỗi cung ứng cho rằng việc chuyển sản xuất iPhone về Mỹ vào năm 2025 là một quyết định thiếu sáng suốt. iPhone đã gần 20 năm tuổi đời. Lãnh đạo cấp cao của Apple từng nói rằng trong 10 năm tới, có thể người dùng sẽ không còn cần đến iPhone nữa, bởi nó sẽ bị thay thế bằng một thiết bị mới ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Do đó, Apple sẽ phải đầu tư rất nhiều tiền mà chưa chắc thu hồi được, ông Lam nhận định.
“Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu có iPhone 29”, ông nói, đồng thời cho biết Apple đang cố gắng thay thế iPhone bằng các sản phẩm thực tế tăng cường như Vision Pro.
Apple cũng từng có trải nghiệm không mấy suôn sẻ khi bắt đầu lắp ráp máy tính để bàn Mac tại Mỹ vào năm 2013. Hãng đã phải tạm dừng sản xuất khi công nhân nghỉ ca nhưng người thay thế chưa đến kịp. Họ cũng gặp khó khăn trong việc tìm nhà cung cấp đủ khả năng sản xuất số lượng lớn các con ốc vít nhỏ, thiết kế riêng cho sản phẩm.
Năm 2019, CEO Apple Tim Cook đã đưa ông Trump đi tham quan nhà máy tại Texas. Tuy nhiên, nhãn trên sản phẩm máy tính gần đây lại ghi rõ Mac Pro lắp ráp tại đây là sản phẩm của Thái Lan.
Apple hoàn toàn có thể sản xuất iPhone tại Mỹ, nhưng chi phí sẽ rất đắt đỏ, khó khăn và buộc công ty phải tăng giá iPhone lên hơn gấp đôi - Ảnh: Juan Arredondo cho The New York Times
|
Trung Quốc có gì mà Mỹ không có?
Bàn tay nhỏ, lực lượng lao động khổng lồ theo mùa và hàng triệu kỹ sư.
Những nữ công nhân trẻ ở Trung Quốc có ngón tay nhỏ, giúp họ trở thành nhân tố quan trọng trong dây chuyền sản xuất iPhone vì họ lắp ráp ốc vít và các linh kiện siêu nhỏ nhanh nhẹn hơn, theo các chuyên gia chuỗi cung ứng. Trong một phân tích gần đây về khả năng chuyển sản xuất sang Mỹ, Apple nhận thấy không thể tìm được nhân công có kỹ năng tương tự tại Mỹ, theo hai nguồn tin giấu tên.
Trung Quốc có hàng triệu lao động di cư khắp đất nước để làm việc trong các nhà máy khi Apple tăng tốc sản xuất iPhone mới. Họ thường làm việc từ mùa hè đến Tết Nguyên đán, khi sản lượng giảm xuống, giúp các nhà cung cấp của Apple không phải trả lương cả năm. Công nhân sống trong ký túc xá gắn liền với nhà máy, gần các nhà cung cấp linh kiện để thuận tiện cho việc điều phối sản xuất.
Trung Quốc cũng sở hữu đội ngũ kỹ sư đông đảo. Năm 2017, ông Cook nói rằng số lượng kỹ sư chế tạo công cụ ở Trung Quốc đủ để lấp đầy nhiều sân bóng đá, trong khi ở Mỹ chỉ đủ để lấp đầy một căn phòng.
“Đây là những nhà máy hiện đại với hàng ngàn, hàng ngàn, hàng ngàn kỹ sư”, ông Moore nói. “Không thể đơn giản chuyển tất cả sang nơi khác”.
Vì sao Apple chuyển sản xuất iPhone sang Ấn Độ?
Apple bắt đầu đẩy mạnh sản xuất iPhone tại Ấn Độ để tránh các loại thuế nhập khẩu khi đưa iPhone từ Trung Quốc vào nước này. Khi đó, Ấn Độ đang nổi lên là thị trường smartphone lớn thứ 2 thế giới, chỉ sau Trung Quốc. Apple muốn tăng doanh số tại đây nhưng không thể bán iPhone với giá cạnh tranh nếu không sản xuất ngay trong nước.
Ở nhiều khía cạnh, Ấn Độ hiện nay giống Trung Quốc cách đây 2 thập kỷ. Quốc gia này có lực lượng kỹ sư dồi dào, đồng thời Chính phủ cũng đưa ra các khoản trợ cấp cho nhà máy, giúp Apple tiết kiệm chi phí sản xuất.
Sản xuất tại Ấn Độ tăng lên, liệu Apple có bớt phụ thuộc vào Trung Quốc? Không hẳn. Apple vẫn lắp ráp phần lớn linh kiện phức tạp của iPhone tại Trung Quốc, bao gồm màn hình và mô đun Face ID. Những linh kiện này, sau khi được lắp ráp sơ bộ, sẽ được chuyển sang Ấn Độ, nơi chúng được lắp ráp hoàn chỉnh như các khối Lego. Kết quả là sản phẩm cuối cùng có thể ghi là “lắp ráp tại Ấn Độ”, dù phần lớn công đoạn vẫn thực hiện ở Trung Quốc.
Nhờ đó, Apple tránh được thuế quan của Mỹ, nhưng sự phụ thuộc vào Trung Quốc vẫn còn nguyên.
Quốc An (theo NYTimes)
