Thị trường lao động chưa ổn định
Một bức tranh không mấy sáng sủa về thị trường lao động - việc làm vừa được Ban Chỉ đạo Điều tra lao động - việc làm Trung ương công bố chiều 17/11:
Một bức tranh không mấy sáng sủa về thị trường lao động - việc làm vừa được Ban Chỉ đạo Điều tra lao động - việc làm Trung ương công bố chiều 17/11:
Lực lượng lao động tăng, song chất lượng không tăng tương xứng; lao động trẻ tuổi thất nghiệp chiếm tỉ lệ cao; dạy nghề chưa đạt mục tiêu; tỉ lệ lao động làm công ăn lương thấp, chứng tỏ thị trường lao động phát triển chưa cao, thu nhập chưa ổn định...
Tỉ lệ qua đào tạo còn ít
Theo ông Nguyễn Trọng Phu - Uỷ viên thường trực Ban Chỉ đạo Điều tra lao động việc làm T.Ư - tại thời điểm điều tra (1.7.2005), lực lượng lao động (lực lượng lao động) của cả nước là gần 45 triệu người, tăng 2,6% so với một năm trước.
Đồng bằng sông Hồng và ĐBSCL là hai vùng có lực lượng lao động chiếm tỉ lệ cao nhất. Tỉ lệ mù chữ của lực lượng lao động cả nước là 4% (tỉ lệ cao ở Tây Bắc và Tây Nguyên); tốt nghiệp THCS 32,6%, THPT 21,2%.
Theo ông Phu, tỉ lệ lao động đã qua đào tạo cả nước là 24% (chỉ tăng thêm 2,2% so với một năm trước). Trong 8 vùng lãnh thổ, vùng có tỉ lệ lực lượng lao động đã qua đào tạo cao nhất là Đông Nam Bộ (37,4%) và thấp nhất là Tây Bắc (13,5%).
Về cơ cấu lao động, cả nước có 24,6 triệu người làm ở khu vực I (nông, lâm nghiệp và thuỷ sản - chiếm 56,8%), 7,7 triệu làm ở khu vực II (công nghiệp và xây dựng - chiếm 17,9%) và 11 triệu làm ở khu vực III (dịch vụ - chiếm 25,3%). Vùng có cơ cấu tiến bộ nhất là Đông Nam Bộ (lần lượt 27,8% - 30,9% - 41,3%), còn vùng có cơ cấu lạc hậu nhất vẫn là Tây Bắc và Tây Nguyên. Chia theo quan hệ lao động, cả nước có 11,1 triệu người làm công ăn lương (25,6%).
Thất nghiệp cao ở vùng trọng điểm
Theo kết quả điều tra, tỉ lệ thất nghiệp của lực lượng lao động trong độ tuổi lao động là 5,3% (giảm 0,3%), tuy nhiên tỉ lệ thất nghiệp của lực lượng lao động trẻ (15 - 24 tuổi) vẫn còn 13,4%. Tỉ lệ thời gian lao động được sử dụng ở khu vực nông thôn là 80,7%, tăng 1,6%.
Theo ông Nguyễn Trọng Phu, ở 3 vùng kinh tế trọng điểm (miền Bắc, miền Trung, miền Nam), tuy giữ vị trí đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội, thị trường lao động phát triển sâu rộng đòi hỏi chất lượng lao động cao, tuy nhiên do không ít ngành nghề đào tạo không phù hợp với yêu cầu của thị trường, lao động không nghề có tỉ trọng lớn nên ngày càng khó có cơ hội tìm việc làm.
Đây cũng là cơ sở để lý giải vì sao ở các vùng kinh tế trọng điểm tuy quy mô đầu tư lớn, tốc độ tăng trưởng cao nhưng tỉ lệ thất nghiệp của lực lượng lao động, đặc biệt là lao động ở độ tuổi 15-24 đang cao hơn so với tỉ lệ trung bình của cả nước và cao hơn hẳn so với các vùng kinh tế chậm phát triển.
Chưa đáp ứng yêu cầu
Đánh giá chung về thị trường lao động, ông Lê Duy Đồng, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Trưởng ban Điều tra lao động việc làm T.Ư, cho biết:
Điểm nổi bật nhất chính là lực lượng lao động cả nước vẫn tiếp tục gia tăng với tốc độ cao, tuy nhiên chất lượng lao động lại không tăng tương xứng. Lao động qua đào tạo có tăng, song đến nay tỉ lệ lao động qua đào tạo mới chỉ đạt 24,8% (chưa đạt được mục tiêu do Đại hội IX của Đảng đề ra là 30%), chất lượng đào tạo cũng chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động phát triển, đặc biệt là ở các vùng kinh tế trọng điểm và các khu đô thị tập trung (cả về cơ cấu ngành nghề cũng như kỹ năng tay nghề).
Nhiều ngành, nhiều địa phương còn rất thiếu lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, trong khi đó lao động đã qua đào tạo (kể cả cao đẳng, đại học) lại đang thất nghiệp với tỉ lệ không nhỏ.
Sự cách biệt về chuyên môn kỹ thuật của lực lượng lao động giữa thành thị và nông thôn còn lớn, đã, đang và sẽ gây bất lợi cho khu vực nông thôn. Tỉ trọng lao động làm việc trong khu vực II (công nghiệp, xây dựng) còn thấp hơn so với mục tiêu đề ra. Tỉ lệ lao động tham gia thị trường lao động (làm công ăn lương) chiếm tỉ lệ còn nhỏ, chứng tỏ thị trường lao động phát triển chưa cao, chưa ổn định.
Theo ông Lê Duy Đồng, có 3 vấn đề bức xúc nổi lên là: Số lượng, tỉ lệ cũng như chất lượng và cơ cấu ngành nghề của lao động đã qua đào tạo còn bất cập so với nhu cầu của thị trường lao động; sự cách biệt giữa thành thị với nông thôn, giữa các vùng kinh tế trọng điểm với các vùng khác có xu hướng gia tăng cả về chất lượng lực lượng lao động, cơ cấu và chất lượng việc làm cũng như thu nhập; sức ép về việc làm đối với lực lượng lao động trẻ ở khu vực thành thị vẫn còn lớn, do tỉ lệ thất nghiệp cao...
