Trượt đấu thầu vì... cổ phần hóa
Một DN có bề dày hơn 25 năm nhưng tất khi đi đấu thầu chỉ được ghi nhận kinh nghiệm hoạt động có 3 năm... tính từ thời điểm cổ phần hóa. Với cách tính này, DN đã bị xem là không đủ thời gian kinh nghiệm, không đủ năng lực và bị đánh trượt khi đấu thầu. Chuyện đúng là có một không hai.
Cổ phần hóa là hoạt động đổi mới và nâng cao năng lực của DN. Vì thế, nhà nước đã đẩy mạnh việc cổ phần hóa và thực tế chứng minh đa số DN sau cổ phần hóa đều có hoạt động tốt, năng lực được nâng cao. Tuy nhiên, với tình huống không ngờ trên, DN cũng không biết "khóc hay "cười" khi bị "mất năng lực vì cổ phần hóa".
Tại... cổ phần hóa!
Tháng 8/2011, Sở Giáo dục và đào tạo Hà Tĩnh (tỉnh Hà Tĩnh) mời thầu "Mua sắm máy tính để bàn và máy chiếu đa năng", mua sắm thiết bị theo hình thức đấu thầu cạnh tranh.
Theo hồ sơ mời thầu, nhà thầu phải có 2 hợp đồng tương tự như hợp đồng của gói thầu này đã thực hiện với tư cách là nhà thầu chính hoặc nhà thầu phụ trong thời gian 3 năm gần đây. Hồ sơ cũng quy định về "năng lực sản xuất và kinh doanh" là "tối thiểu có 10 người, trong đó có ít nhất 3 người trình độ từ đại học trở lên". Đồng thời, doanh thu trung bình hàng năm trong 2 năm gần đây (năm 2009, 2010) tối thiểu 7,3 tỷ đồng.
Với yêu cầu này, Công ty cổ phần Tập đoàn điện tử công nghiệp Việt Nam (CDC) tự tin tham gia đấu thầu vì cho rằng, xét về năng lực, CDC hoàn toàn có thể đáp ứng được yêu cầu vì doanh nghiệp này đã là một nhà thầu "lành nghề" trong lĩnh vực này.
Thực tế, CDC trước đây là một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Bộ Công Thương, hoạt động theo Đăng ký kinh doanh số 110782 ngày 29/5/1993 do Sở kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cấp. Sau đó, công ty chuyển đổi thành Công ty Cổ phần điện tử Công nghiệp thông qua cổ phần hóa theo quyết định số 2087/QĐ-BTC ngày 29/04/2009 của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Từ ngày thành lập, CDC đã tham gia nhiều gói thầu mang tầm quốc tế, quốc gia và đã có rất nhiều công trình về công nghệ thông tin có tầm cỡ với doanh thu hàng năm lên tới hàng trăm tỷ đồng.
Trong hồ sơ dự thầu của mình, CDC đã cung cấp đủ các tài liệu bao gồm quyết định số 2087/QĐ-BTC ngày 29/04/2009 của Bộ trưởng Bộ Công thương về việc cổ phần hóa; giấy đăng ký kinh doanh mới là Công ty Cổ phần điện tử công nghiệp; giấy đăng ký sau khi đổi tên thành Công ty Cổ phần Tập đoàn điện tử công nghiệp Việt Nam; báo cáo tài chính 3 năm 2008, 2009, 2010 có kiểm toán của nhà nước; bản sao các hợp đồng kinh tế về năng lực kinh doanh thiết bị máy tính từ năm 2007 - 2011.
Đến ngày mở thầu, khi CDC (Hà Nội) chào giá dự thầu là 4,689 tỷ đồng, đồng thời có thư giảm giá 150 triệu đồng, qua đó giá thực được chào là 4,539 tỷ.
Trong khi đó, Công ty Hải Nam (Nghệ An) có giá dự thầu là 5,033 tỷ đồng; Công ty Lam Hồng (Hà Tĩnh) có giá dự thầu là 4,889 tỷ đồng và Công ty Nam Phong có giá dự thầu là 4,891 tỷ đồng. Cả ba công ty này đều không có thư giảm giá. Với thực tế này, CDC tìn tằng mình sẽ trúng vì giá cả vượt trội, còn kinh nghiệm cũng được cho là hơn hẳn.
Tuy nhiên, không hiểu sao phía chủ đầu tư và nhà tư vấn là Công ty tư vấn và thẩm định giá Đông Á lại cho rằng công ty CDC không đủ năng lực và kinh nghiệm, và kết quả là CDC đã trượt thầu, thay vào đó là công ty Hải Nam! Tìm hiều, CDC được biết, mình bị loại vì không đủ năng lực, mà nguyên nhân chính gây nên việc này là do CDC đã cổ phần hóa vào năm 2009 và theo đăng ký kinh doanh mới (của công ty cổ phần) thì CDC... chưa đủ 3 năm kinh nghiệm!
Khó hiểu
Trao đổi với chúng tôi, đại diện CDC cho biết trong quá trình tham gia đấu thầu, lo lắng rằng mình có thể bị phân biệt đối xử, phía CDC đã làm công văn gửi tổng Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để "hỏi cho chắc" về trường hợp của mình.
Cục Quản lý đấu thầu phúc đáp theo công văn số 481/QLĐT - CS do ông Nguyễn Xuân Đào, Phó Cục trưởng Cục quản lý đấu thầu ký ngày 22/09/2011 thì "Trường hợp nhà thầu có tên mới do được đổi tên khi thực hiện cổ phần hóa thì kinh nghiệm của nhà thầu này được tính từ khi được thành lập, bao gồm cả quá trình trước khi nhà thầu được đổi tên".
Tiếc là khi CDC nhận được công văn này thì cũng là lúc họ nhận được Thông báo từ Sở Giáo dục Hà Tĩnh về việc... trượt thầu và doanh nghiệp này không có cách nào khác là phải viện tới các cơ quan chức năng đề nghị được làm rõ sự việc.
"Đấu thầu bị trượt là chuyện bình thường, nhưng trượt thầu một cách oan ức như chúng tôi thì không thể nào chấp nhận được. Chúng tôi là nhà thầu làm ăn chân chính và chỉ muốn được cạnh tranh một cách lành mạnh, công khai, bình đẳng trước pháp luật", đại diện của CDC bức xúc.
Theo Hồ sơ mời thầu do Sở Giáo dục và đào tạo Hà Tĩnh phát đi, có quy định rằng nhà thầu tham dự thầu có quyền kiến nghị về kết quả đấu thầu và những vấn đề liên quan trong quá trình đấu thầu khi thấy quyền, lợi ích của mình bị ảnh hưởng.
Vì thế, CDC đã có văn bản gửi Sở GD ĐT Hà Tĩnh kiến nghị xem xét lại hồ sở và kết quả đấu thầu. Văn bản gửi đi nhưng DCD vẫn không tự tin và chưa hết lo lăng vì với cách hiểu và hành xử như trên thì không biết sự việc có được xem xét 1 cách khách quan.
Gần đây, các vi phạm về đấu thầu diễn ra khá phổ biến, đến mức Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng mới đây đã phải có một chỉ thị về chấn chỉnh việc thực hiện hoạt động đấu thầu sử dụng vốn Nhà nước, nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các bộ ngành, địa phương và các doanh nghiệp nhà nước thực hiện đúng quy định của Luật Đấu thầu và các văn bản liên quan đến đấu thầu. Đồng thời, thủ tướng cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định của pháp luật về đấu thầu.
Lê Khắc
Diễn đàn kinh tế Việt Nam
