Từ chối nhận chuyển khoản - Chiêu trò không dễ "né thuế"
Đối với các trường hợp người nộp thuế cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, đầy đủ sẽ bị xử lý truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Nghị định 70/2025 về sửa đổi, bổ sung quy định về hóa đơn, chứng từ, từ ngày 01/06/2025, quy định các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên và doanh nghiệp có hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng như ăn uống, nhà hàng, khách sạn, siêu thị, bán lẻ… sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Chủ đề về thuế hiện đang trở thành tâm điểm bàn luận trên nhiều diễn đàn và mạng xã hội, thu hút sự quan tâm không chỉ của người kinh doanh mà cả người tiêu dùng.
Đáng chú ý, bên cạnh những thắc mắc chính đáng liên quan đến quy định mới, nhiều “chiêu trò” né thuế lại đang được chia sẻ một cách công khai, gây lo ngại cho cơ quan quản lý. Trên các hội nhóm bán hàng online, diễn đàn thương mại và thậm chí cả các hội nhóm mua bán… xuất hiện không ít bài viết “mách nước” lẫn nhau cách giảm thiểu doanh thu khai báo. Hình thức được nhắc nhiều nhất là các thủ thuật như: Yêu cầu khách hàng ghi nội dung chuyển khoản chung chung hoặc sai lệch bản chất như cho vay, trả nợ, chúc mừng sinh nhật…
Ngoài ra, một số cửa hàng còn khuyến khích khách hàng thanh toán bằng tiền mặt thay vì có thể thanh toán bằng chuyển khoản như trước đây.
Những hành vi này đang khiến cơ quan chức năng đứng trước thách thức lớn trong việc kiểm soát tính trung thực và xác thực doanh thu thực chất của các hoạt động kê khai thuế.
Không dễ che giấu doanh thu
Ông Lê Văn Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Kế toán thuế Keytas cho biết, hiện nay không ít người nộp thuế vẫn giữ quan niệm rằng nếu hạn chế sử dụng hình thức chuyển khoản và chỉ giao dịch bằng tiền mặt thì sẽ tránh được sự kiểm tra, giám sát từ cơ quan thuế. Tuy nhiên, đây là cách nghĩ phiến diện và chủ quan, không phù hợp với thực tế hoạt động nghiệp vụ hiện nay của ngành thuế.
Với các công cụ và phương pháp nghiệp vụ ngày càng hiện đại và đồng bộ, cơ quan thuế hoàn toàn có khả năng xác minh doanh thu thực tế của người bán, bất kể giao dịch được thực hiện qua hình thức nào. Cụ thể, dòng tiền chuyển vào các tài khoản ngân hàng, số lượng và giá trị giao dịch phát sinh, cũng như dữ liệu về hàng hóa đầu vào... đều là những nguồn thông tin quan trọng giúp cơ quan chức năng đối chiếu và đánh giá chính xác mức độ doanh thu. Ngay cả những cơ sở kinh doanh treo biển “chỉ nhận tiền mặt” cũng khó có thể nằm ngoài tầm kiểm soát của cơ quan thuế.
Ông Tuấn nhấn mạnh thêm rằng, việc che giấu doanh thu để trốn thuế không phải là chuyện dễ dàng. Trên thực tế, ngành thuế đã xử lý và phát hiện nhiều trường hợp cố tình giấu doanh thu để lẩn tránh nghĩa vụ thuế và nhiều trường hợp nghiêm trọng đã bị khởi tố hình sự.
Bên cạnh đó, ông Tuấn cũng cho biết thêm rằng thủ thuật sử dụng nhiều tài khoản ngân hàng khác nhau để phân tán dòng tiền từ hoạt động kinh doanh hiện nay cũng không còn là “vùng trống” để lách luật. Nhờ vào hệ thống định danh điện tử và cơ sở dữ liệu thuế ngày càng hoàn chỉnh, cơ quan chức năng có thể truy vết được toàn bộ dòng tiền liên quan.
Từ ngày 01/07/2025, quy định bắt buộc sử dụng mã số định danh cá nhân thay thế cho mã số thuế sẽ được áp dụng cho cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Thông tin người nộp thuế hiện đã được tích hợp trên hệ thống định danh VNeID, đồng thời được liên kết với tài khoản ngân hàng và ứng dụng eTax Mobile của ngành thuế.
Đối với cơ quan thuế, đó là nền tảng để thực hiện việc rà soát, kiểm tra và đánh giá nghĩa vụ thuế một cách đầy đủ, minh bạch và chính xác. Trong trường hợp người nộp thuế cố tình che giấu doanh thu, hành vi không xuất hóa đơn khi bán hàng có thể bị xử phạt hành chính 6 triệu đồng mỗi lần vi phạm. Sau khi bị phát hiện, phần doanh thu bị che giấu sẽ bị truy thu thuế, cộng thêm lãi chậm nộp 0.03% mỗi ngày và có thể bị áp dụng mức phạt 20% trên số thuế khai sai. Nếu số thuế bị trốn vượt 100 triệu đồng hoặc dù dưới ngưỡng này nhưng vi phạm lặp lại nhiều lần, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự.
Thu thêm tiền nếu thanh toán chuyển khoản là hành vi vi phạm pháp luật
Ngày 04/06/2025, Chi cục Thuế Khu vực 1 cũng có thư ngỏ gửi người nộp thuế về một số cơ sở kinh doanh chỉ nhận tiền mặt nhằm “né thuế”.
Theo Chi cục Thuế Khu vực 1, những ngày gần đây, mạng xã hội lan truyền nhiều thông tin liên quan đến các cửa hàng kinh doanh từ chối nhận thanh toán chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt nhằm “né thuế". Với những thông tin này, cơ quan thuế cho biết, theo quy định của pháp luật thuế, doanh thu tính thuế GTGT đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là doanh thu bao gồm thuế (trường hợp thuộc diện chịu thuế) của toàn bộ tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ mà hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
Hành vi treo biển “chỉ nhận tiền mặt" hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ - ví dụ "trả tiền mượn", "tiền cafe", "tiền ship"... để cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định doanh thu không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu. Đồng thời còn đi ngược với xu hướng “Xã hội số - Kinh tế số - Công dân số" và chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt của Nhà nước. Một số trường hợp người bán yêu cầu thu thêm tiền của người mua nếu thanh toán bằng hình thức chuyển khoản không những ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua mà còn là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Cơ quan thuế rất mong muốn các hộ, cá nhân kinh doanh hãy là những nhà kinh doanh tỉnh táo, tuân thủ quy định pháp luật, không nghe và làm theo những hành vi trái pháp luật như che giấu doanh thu, không minh bạch trong giao dịch kinh tế, thực hiện kê khai đúng và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hoá dịch vụ.
Cơ quan thuế luôn sẵn sàng hỗ trợ và khuyến khích các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chuyển đổi, phát triển lên doanh nghiệp để được hưởng các chính sách ưu đãi về đầu tư kinh doanh và thực hiện theo Nghị quyết số 198/2025/QH13 ngày 17/5/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Đối với các trường hợp người nộp thuế cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, đầy đủ sẽ bị xử lý truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
* Xóa bỏ thuế khoán: Tạo môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch
Cát Lam
