Evergrande sụp đổ: Bài học đắt giá từ một đế chế nợ
Đúng như tên gọi “Hằng Đại” (Vĩ đại bất diệt), China Evergrande luôn gắn liền với những kỷ lục “lớn nhất”: từ vị thế nhà phát triển bất động sản hàng đầu Trung Quốc, màn IPO lớn chưa từng có tại Hồng Kông năm 2009, cho đến việc trở thành công ty địa ốc nợ nần nhiều nhất thế giới.
Từ “con cưng” đến “kẻ bị ruồng bỏ”
Danh xưng lớn nhất đã theo Evergrande đến tận cuối hành trình, khi việc hủy niêm yết khỏi sàn chứng khoán Hồng Kông vào ngày 25/08 cũng sẽ là một trong những vụ có giá trị thị trường và khối lượng lớn nhất trong những năm gần đây.
Thế nhưng, đối với các nhà đầu tư của công ty, hành trình này chẳng hề lớn lao chút nào.
Từng có màn ra mắt thị trường đại chúng ấn tượng với giá trị vốn hóa 9 tỷ USD vào cuối năm 2009, giá trị của Evergrande đã tăng hơn 5 lần lên 51 tỷ USD chỉ sau 8 năm, trước khi lao dốc không phanh. Hiện tại, giá trị của công ty chỉ còn vỏn vẹn 282 triệu USD.
Hành trình từ vị thế “con cưng” của sàn chứng khoán đến một “kẻ bị ruồng bỏ” trên thị trường tài chính của Evergrande là một bài học đắt giá về sự bành trướng không kiểm soát bằng đòn bẩy nợ tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Từng đạt đỉnh ở mức 31.39 đô la Hồng Kông/cổ phiếu, mã cổ phiếu này đã rớt xuống chỉ còn 0.163 đô la Hồng Kông tại thời điểm giao dịch lần cuối cùng cách đây 19 tháng.
Cổ phiếu của nhà phát triển bất động sản nợ nhiều nhất thế giới, với số tiền phải trả hơn 300 tỷ USD, đã bị tạm ngưng giao dịch kể từ ngày 29/01/2024. Nguyên nhân là do công ty nhận được lệnh thanh lý sau khi vỡ nợ và không thể hoàn thành kế hoạch tái cấu trúc.
Theo một thông báo ngày 12/08, Evergrande sẽ bị hủy niêm yết khỏi Sàn giao dịch Chứng khoán Hồng Kông vì không thể khôi phục giao dịch trong thời hạn 18 tháng.
Những số phận khác tương tự Evergrande
Việc hủy niêm yết sẽ khép lại một chương trong cuộc khủng hoảng bất động sản chưa từng có của Trung Quốc, vốn bắt đầu từ năm 2021. Tuy nhiên, đây khó có thể là công ty cuối cùng chịu chung số phận, khi toàn ngành vẫn đang đối mặt với tình trạng thanh khoản bị siết chặt và nhu cầu sụt giảm.
Đầu tháng này, China South City đã trở thành nhà phát triển bất động sản được nhà nước hậu thuẫn đầu tiên nhận lệnh thanh lý từ Tòa án Tối cao Hồng Kông, nối dài danh sách các công ty tư nhân khác đã chịu chung số phận.
“Evergrande là một trong những ví dụ tiêu biểu cho sự sụp đổ của ngành bất động sản Trung Quốc vài năm trước”, ông Gary Ng, chuyên gia kinh tế cấp cao tại ngân hàng đầu tư Natixis, cho biết.
Mặc dù việc hủy niêm yết phần lớn mang tính biểu tượng, ông cho rằng nó vẫn đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ hoàng kim của ngành bất động sản Trung Quốc.
Vài năm qua, chính quyền Trung Quốc đã nỗ lực vực dậy ngành bất động sản, vốn từng đóng góp một phần tư GDP quốc gia. Trong khi đó, người mua nhà vẫn đang mòn mỏi chờ đợi nhận bàn giao những căn hộ chưa hoàn thiện, còn các chủ nợ thì hy vọng thu hồi được vốn.
Toàn cảnh nhìn từ trên cao một khu dân cư chưa hoàn thiện của Tập đoàn China Evergrande ở ngoại ô Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc - Ảnh: Reuters
|
“Sẽ rất khó để vực dậy nhu cầu tiêu dùng và tâm lý thị trường khi người dân đang ‘rỗng túi’”, ông Oscar Choi, Giám đốc Đầu tư của Oscar and Partners Capital Ltd (Hồng Kông), nhận định. Ông là người từng phụ trách phân tích cổ phiếu Evergrande trong nhiều năm tại một ngân hàng đầu tư.
Quá trình thanh lý
Theo giới phân tích, việc Evergrande bị hủy niêm yết diễn ra trong bối cảnh nhiều nhà phát triển khác cũng đang chật vật tồn tại và cố gắng thuyết phục các chủ nợ chấp thuận kế hoạch tái cấu trúc nợ để tránh bị thanh lý.
Sự trỗi dậy nhanh chóng lên đỉnh cao rồi sụp đổ đầy kịch tính của Evergrande cũng phản ánh chính số phận của nhà sáng lập Hứa Gia Ấn. Xuất thân từ một làng quê ở tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc và được bà nuôi nấng, ông Hứa đã khởi nghiệp từ vị trí kỹ thuật viên ngành thép để rồi trở thành một trong những người giàu nhất Trung Quốc.
Trong bữa tiệc mừng niêm yết ngập tràn sâm panh của Evergrande vào năm 2009, ông Hứa Gia Ấn đã tiếp đón nhiều tỷ phú Hồng Kông, bao gồm cố Chủ tịch của gã khổng lồ bất động sản New World Development Trịnh Dụ Đồng, và nhà sáng lập Chinese Estates Lưu Loan Hùng.
Tháng 3 năm ngoái, ông Hứa đã bị cấm tham gia thị trường chứng khoán vĩnh viễn và bị phạt 47 triệu Nhân dân tệ. Án phạt được đưa ra sau khi cơ quan quản lý cáo buộc công ty con chủ chốt của tập đoàn đã thổi phồng doanh thu, gian lận phát hành chứng khoán và không công bố thông tin kịp thời.
Kể từ khi bị tạm giữ vào năm 2023, ông Hứa không còn xuất hiện trước công chúng. Trong khi đó, các đơn vị thanh lý của công ty đang tiến hành các thủ tục pháp lý nhắm vào ông để đóng băng tài sản ở nước ngoài của ông và vợ cũ, đồng thời tìm cách thu hồi 6 tỷ USD đã được chi trả dưới dạng cổ tức và thù lao cho ông cùng các cựu giám đốc khác.
Giới luật sư dự đoán quá trình thanh lý sẽ kéo dài cả thập kỷ và tỷ lệ thu hồi nợ của các chủ nợ có thể sẽ rất thấp.
Tuần trước, đơn vị thanh lý của Evergrande cho biết họ đã thu hồi được khoảng 255 triệu USD từ việc bán các tài sản ở nước ngoài, bao gồm trái phiếu trường học, thẻ thành viên câu lạc bộ, tác phẩm nghệ thuật và các phương tiện cơ giới.
Con số này vô cùng nhỏ bé so với tổng giá trị các khoản bồi thường mà chủ nợ yêu cầu, lên tới 45 tỷ USD.
Hy vọng của một số người mua nhà và nhà đầu tư đã bỏ tiền vào các sản phẩm quản lý tài sản của Evergrande cũng đang vơi dần.
“Sau khi xem xét rất nhiều dự án, tôi đã chọn Evergrande vì tin rằng một nhà phát triển lớn như vậy sẽ không thể sụp đổ. Tôi đã lầm”, một người dùng Douyin, hiện đang chờ nhận nhà, chia sẻ trong một bài đăng trên mạng xã hội.
(Tỷ giá: 1 USD = 7.8 đô la Hồng Kông)
Quốc An (Theo Reuters)
