HSBC: Thuế quan chưa đánh gục Việt Nam nhưng chưa thể yên tâm
Xuất khẩu sang Mỹ tăng mạnh bất chấp mức thuế 20%, đưa thị phần của Mỹ trong cơ cấu xuất khẩu Việt Nam lên 32%. Tuy nhiên, HSBC cảnh báo rủi ro vẫn lớn khi Việt Nam chờ phán quyết cuối cùng về thuế trung chuyển 40% và thuế ngành bán dẫn.
Ngày 12/12, Bộ phận Nghiên cứu Đầu tư Toàn cầu của HSBC vừa công bố báo cáo Vietnam at a glance - Tác động trớ trêu của thuế quan, nhìn lại tác động ban đầu từ đợt áp thuế mới của Mỹ. Tháng 4/2025, Việt Nam từng đối diện mức thuế 46% trước khi đàm phán xuống 20%, tương đương các thị trường mới nổi trong ASEAN. Dữ liệu thương mại và FDI cho thấy các chỉ số vĩ mô của Việt Nam tích cực hơn dự báo.
Xuất khẩu sang Mỹ tăng mạnh so với năm 2024, đưa thị phần của Mỹ trong cơ cấu xuất khẩu Việt Nam lên 32%. HSBC đánh giá đây mới là giai đoạn đầu và vẫn cần theo dõi các diễn biến tiếp theo của thuế trung chuyển 40% và nhóm thuế ngành bán dẫn. Đây là 2 yếu tố có ý nghĩa lớn đối với thương mại Việt Nam.
PMI tháng 11 cải thiện, đơn hàng xuất khẩu mới tăng tốc, cho thấy triển vọng thương mại tích cực khi bước sang 2026.
 |
 |
Xuất khẩu sang Mỹ vượt khu vực, điện tử trở thành nền tảng chính
HSBC cho biết xu hướng giảm dần của hoạt động đẩy nhanh đơn hàng (frontloading) đã rõ rệt, nhưng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ vẫn tăng nhanh hơn phần lớn các nước ASEAN. Tính theo trung bình động 3 tháng, tăng trưởng xuất khẩu sang Mỹ duy trì quanh 30% so với cùng kỳ.
Các mặt hàng điện tử tiếp tục đóng vai trò chủ lực. Từ vị trí chỉ chiếm 13% kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ năm 2013, nhóm điện tử đã vượt hàng công nghiệp sản xuất nhẹ từ đầu 2025 để trở thành mặt hàng dẫn đầu. Điều này phản ánh tiến bộ của Việt Nam trong chuỗi giá trị công nghệ, nhờ dòng vốn FDI lớn vào sản xuất điện thoại và thiết bị điện tử trong hơn 1 thập kỷ qua.
Thặng dư thương mại song phương tăng trở lại, đạt 3 tỷ USD trong quý 3, sau khi giảm gần một nửa trong nửa đầu 2025. Dù hoạt động frontloading giảm tốc, xuất khẩu linh kiện điện tử vẫn tăng 62% tính theo trung bình động 3 tháng.
FDI - động lực quan trọng thúc đẩy xuất khẩu - giảm 8% so với cùng kỳ tính từ đầu năm 2025, nhưng vẫn duy trì quy mô lớn và xấp xỉ mức trung bình trước đại dịch. Cơ cấu FDI cho thấy sự dịch chuyển đáng kể: vốn từ Hàn Quốc giảm mạnh 72%, trong khi Trung Quốc đại lục và Mỹ tăng lên bù đắp một phần sự sụt giảm này.
 |
Dòng vốn vào lĩnh vực sản xuất vẫn giữ ở mức cao, củng cố vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng điện tử và bán dẫn.
HSBC nhận định tác động thực tế của thuế quan có phần nhẹ hơn lo ngại ban đầu nhưng rủi ro chưa chấm dứt. Việt Nam là nước có thặng dư thương mại với Mỹ lớn thứ 3 thế giới, nên luôn nằm trong nhóm rủi ro cao nhất ở ASEAN. Quyết định cuối cùng về thuế trung chuyển 40% và thuế ngành bán dẫn vẫn đang chờ đợi. Đây sẽ là yếu tố then chốt định hình triển vọng thương mại 2026.
Lạm phát tăng vì lương thực nhưng chỉ mang tính tạm thời
Bên cạnh tăng trưởng, lạm phát cũng là vấn đề đáng lưu ý. Đà tăng lạm phát chính trong tháng 11 tăng lên 0.5% so với tháng trước, tương đương với lạm phát 3.6% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức dự báo của thị trường (HSBC: 3.4%; Bloomberg: 3.4%). Nguyên nhân chính là bởi giá lương thực tăng cao, do tình hình lũ lụt gần đây làm gián đoạn nguồn cung lương thực, đặc biệt giá rau củ tăng 12% so với tháng trước.
HSBC cho rằng đây chỉ là yếu tố tạm thời và lạm phát quý 4 sẽ cao hơn các quý trước nhưng vẫn dưới ngưỡng 5% của Ngân hàng Nhà nước. Tổng cục Thống kê cũng đã cập nhật bộ dữ liệu lạm phát với năm tham chiếu mới là 2024, thay vì năm 2019 trước đây.
 |
Tùng Phong
