Không phải tài sản số, vốn mới là nút thắt Việt Nam cần tháo gỡ
Chuyên gia Thụy Sĩ cho rằng, điều Việt Nam cần tập trung giải quyết để trở thành trung tâm tài chính quốc tế không nằm ở công nghệ hay tài sản số, mà là cách tháo gỡ các rào cản với dòng vốn, nâng cấp quản trị ngân hàng và mở rộng năng lực quản lý tài sản.
Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam - Thụy Sĩ, ông Alfred Mettler - đại diện Viện Tài chính Thụy Sĩ (SFI) - đánh giá Việt Nam đang ở vị trí thuận lợi về công nghệ và lực lượng nhân sự trẻ, hoàn toàn có thể tham gia sân chơi tài sản số. Tuy nhiên, theo ông, điều đáng quan tâm hơn không phải là việc “có hay không có crypto”, mà là hệ thống tài chính trong nước đã sẵn sàng tới đâu để xử lý những thách thức cơ bản như kiểm soát nợ xấu, triển khai các chuẩn mực quốc tế, hay tháo gỡ giới hạn dòng vốn.
Ông Alfred Mettler. Nguồn: SFI
|
Ông chỉ ra rằng các khoản đầu tư lớn, các sáng kiến phát triển trung tâm tài chính, dù được thiết kế bài bản đến đâu, đều cần có dòng tiền vận hành trơn tru để hiện thực hóa. Nếu dòng vốn ra - vào vẫn bị kiểm soát chặt, khả năng thu hút nhà đầu tư và xây dựng một trung tâm tài chính có sức cạnh tranh sẽ rất hạn chế.
"Đây là điều mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sớm muộn cũng phải giải quyết ở thời điểm nào đó", ông nói.
Thực tế, Việt Nam đang sở hữu một lượng lớn cá nhân có tiềm lực tài chính, nhưng phần lớn dòng tiền đó lại chọn gửi sang các thị trường khác để quản lý, điển hình là Singapore. Điều này phản ánh rõ khoảng trống trong lĩnh vực quản lý tài sản - một mảng mà theo ông Mettler, các ngân hàng Việt Nam vẫn đang tìm kiếm hướng đi thông qua việc cử lãnh đạo cấp cao sang Thụy Sĩ học hỏi mô hình vận hành.
Đánh giá cao tiềm năng công nghệ của Việt Nam, ông Mettler cho rằng Việt Nam đã “nhảy cóc” được nhiều giai đoạn mà phương Tây mất hàng chục năm mới hoàn thiện. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng công nghệ chỉ là phần nổi, trong khi năng lực điều tiết, quy định pháp lý và chiến lược phát triển nhân lực mới là yếu tố quyết định sự bền vững của một trung tâm tài chính.
"Khi nói đến crypto hay tài sản số, tôi không lo ngại việc Việt Nam có tham gia được hay không, bởi tôi tin rằng điều đó sẽ đến một cách tự nhiên. Việt Nam có rất nhiều người được đào tạo bài bản về công nghệ, và đây sẽ là lợi thế lớn khi bước vào kỷ nguyên tài chính số", đại diện SFI tiếp lời.
"Vấn đề đặt ra là Việt Nam sẽ cho phép dòng vốn lưu thông đến mức nào, và mở cửa ra sao. Theo tôi, đây là những câu hỏi quan trọng hơn nhiều so với tranh luận quanh tài sản số hay tiền mã hóa, không phải vì chúng kém phần thiết yếu, mà bởi lẽ như tôi đã đề cập, Việt Nam thực tế đang ở vị thế khá tốt, thậm chí còn đi trước một số quốc gia phương Tây trong lĩnh vực này".
Các diễn giả thảo luận tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam - Thụy Sĩ. Ảnh chụp màn hình
|
Về khía cạnh thể chế, ông Phùng Anh Tuấn - đại diện VCI Legal cho biết khung pháp lý cho trung tâm tài chính quốc tế đã được Quốc hội đưa vào chương trình nghị sự và nhiều khả năng sẽ thông qua trong kỳ họp tháng 6. Theo đó, TPHCM và Đà Nẵng sẽ được chọn làm nơi thí điểm, với hàng loạt cải cách mang tính “tiền lệ” như thiết lập tòa án tài chính riêng, áp dụng nguyên tắc thông luật và cho phép thành lập sàn giao dịch tài sản số. Ông Tuấn đánh giá, đây là bước chuyển nhanh chưa từng thấy sau hơn 20 năm chỉ dừng lại ở bàn thảo.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng thể hiện quyết tâm đồng hành với tiến trình này. Theo ông Lê Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN đang phối hợp với các bộ, ngành để xây dựng cơ chế sandbox, cho phép thử nghiệm các mô hình mới như fintech, tài chính xanh hay tài sản mã hóa. Đặc biệt, các thành phố được chọn làm trung tâm tài chính sẽ được ưu tiên triển khai các chính sách linh hoạt, phù hợp với đặc thù công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Từ kinh nghiệm quốc tế, bà Eva Selamlar-Leuthold - Trưởng bộ phận Đổi mới Tài chính của Chính phủ Thụy Sĩ nhấn mạnh vai trò của một cơ chế “mở nhưng linh hoạt”. Bà cho biết, đổi mới không thể bị điều tiết cứng nhắc mà cần có môi trường thể chế thuận lợi để tự phát triển.
Theo bà, Thụy Sĩ thành công vì chú trọng kết nối giữa nhà nước - doanh nghiệp - học thuật, đồng thời quan tâm đến những yếu tố tưởng như rất nhỏ như thời gian cấp giấy phép, thủ tục thuế hay khả năng tiếp cận thị trường xuyên biên giới.
“Tốc độ chính là yếu tố sống còn. Một ý tưởng dù hay đến đâu nếu không triển khai được thì cũng mãi chỉ nằm trong ngăn kéo”, bà nói.
Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán của Ngân hàng Nhà nước tham gia trao đổi trực tuyến tại diễn đàn. Ảnh chụp màn hình
|
Ở góc độ nhà đầu tư, ông Loi Luu - cố vấn và nhà đầu tư của ngân hàng Sygnum cho rằng Việt Nam cần có kênh đối thoại chính thức giữa nhà quản lý và cộng đồng đổi mới. “Đổi mới luôn đi trước, còn chính sách thì chậm hơn. Nếu không có khuôn khổ giao tiếp rõ ràng, startup sẽ gặp khó khi muốn thử nghiệm mô hình mới”, ông nhận định. Theo ông, việc thành lập trung tâm tài chính là cơ hội để xây dựng lại cơ chế này từ đầu theo hướng mở và thân thiện với sáng tạo.
Đồng tình với quan điểm đó, bà Mai Fujimoto - nhà sáng lập INTMAX chia sẻ câu chuyện bản thân phải rời Nhật để sang Thụy Sĩ khởi nghiệp vì hệ thống pháp lý nước nhà không bắt kịp với tốc độ phát triển của ngành dù Nhật là nước đi đầu trong việc tạo ra khung pháp lý cho tiền mã hóa.
Bà nhấn mạnh, quy định cần được thiết kế để vừa bảo vệ người dùng, vừa không bóp nghẹt sáng tạo; đồng thời cho rằng Việt Nam đang có lợi thế lớn với lực lượng kỹ sư trẻ, nhưng cần hành động sớm để không đi sau trong cuộc đua toàn cầu.
Từ câu chuyện của các quốc gia đi trước và những cải cách đang diễn ra, có thể thấy Việt Nam đã sẵn sàng về quyết tâm chính trị và năng lực công nghệ. Tuy nhiên, để trung tâm tài chính thật sự hình thành, dòng vốn cần được lưu thông, quản trị ngân hàng cần được chuẩn hóa, và thị trường tài chính cần có chiều sâu. Như cách ông Mettler khẳng định: tài sản số rồi sẽ đến, nhưng chính sách về vốn mới là thứ quyết định Việt Nam có đủ sức tạo nên một trung tâm tài chính hay không.
Tử Kính
