Siết chặt quản lý vàng: Xóa độc quyền, xử lý nghiêm vi phạm
Chiều ngày 9/9, NHNN đã tổ chức cuộc họp với các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp để quán triệt chỉ đạo của Thủ tướng tại Phiên họp thường kỳ tháng 8/2025 và Công điện số 159/CĐ-TTg ngày 7/9/2025.
Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng: NHNN yêu cầu các TCTD kiểm tra, kiểm soát nội bộ, kịp thời phát hiện dấu hiệu thao túng giá, liên kết nâng giá (nếu có) - Ảnh: VGP/HT
|
Tăng hiệu quả thanh tra, kiểm tra
Nội dung cuộc họp tập trung vào định hướng điều hành chính sách tài khóa, tiền tệ, thị trường vàng và triển khai Nghị định 232/2025/NĐ-CP.
Theo lãnh đạo NHNN, cơ quan này đang gấp rút ban hành văn bản hướng dẫn, trong đó quy định cụ thể hồ sơ đăng ký để cấp phép nhập khẩu vàng, sản xuất vàng miếng. Việc này nhằm giúp doanh nghiệp và ngân hàng thương mại nhanh chóng tham gia thị trường, đưa nghị định mới vào thực tiễn.
Đồng thời, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan trong công tác thanh tra, kiểm tra, bảo đảm thị trường vàng vận hành an toàn, lành mạnh, không để biến động giá gây ảnh hưởng đến ổn định tài chính, tiền tệ và kinh tế vĩ mô.
NHNN đã chỉ đạo giám đốc chi nhánh khu vực phối hợp với các cơ quan chức năng tại địa phương triển khai thanh tra, kiểm tra đột xuất một số doanh nghiệp kinh doanh vàng. Nội dung tập trung vào việc chấp hành pháp luật về kinh doanh vàng, chế độ kế toán, hóa đơn chứng từ, phòng chống rửa tiền và ngăn chặn các hành vi thao túng, găm hàng, buôn lậu, đầu cơ trục lợi.
Đại diện Thanh tra NHNN cho biết thêm, hoạt động này được triển khai theo ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ, trong đó có nội dung liên quan đến công tác thanh tra đột xuất tại TPHCM và Đồng Tháp. Lãnh đạo NHNN đã ký công văn chỉ đạo giám đốc NHNN các khu vực phối hợp với đơn vị chức năng tổ chức thanh tra, kiểm tra.
Thời gian thực hiện từ tháng 9, kết quả sẽ được báo cáo về NHNN trong tháng 10. Mục tiêu nhằm phát hiện, chấn chỉnh và xử lý nghiêm vi phạm, đồng thời bảo đảm thị trường vàng minh bạch, ổn định, tuân thủ pháp luật, qua đó hỗ trợ công tác điều hành chính sách tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô.
Do đó, lãnh đạo NHNN đã yêu cầu đối với doanh nghiệp và tổ chức tín dụng, doanh nghiệp kinh doanh vàng cần nghiêm chỉnh chấp hành quyết định thanh tra, kiểm tra của NHNN và Thanh tra Chính phủ.
Bên cạnh đó cũng cần cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin, tài liệu theo yêu cầu, chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực. Phối hợp chặt chẽ với đoàn thanh tra, kiểm tra trong suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Đối với các tổ chức tín dụng nói chung và tổ chức tín dụng có hoạt động mua bán vàng, NHNN yêu cầu thực hiện nghiêm các nhóm nhiệm vụ cụ thể. Theo đó, cần đẩy mạnh công tác xử lý, thu hồi nợ xấu; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó có kinh doanh vàng. Thực hiện nghiêm các quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng; nghiêm cấm hành vi thao túng, găm hàng, buôn lậu, đầu cơ, trục lợi trái phép gây bất ổn thị trường. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ, kịp thời phát hiện dấu hiệu thao túng giá, liên kết nâng giá, tạo khan hiếm giả tạo. Chấp hành nghiêm chế độ thông tin, báo cáo số liệu mua bán vàng miếng; niêm yết giá mua bán vàng; quản lý hoạt động thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ số; thực hiện đầy đủ các quy định về phòng chống rửa tiền, kế toán, hóa đơn chứng từ, nghĩa vụ thuế.
Đặc biệt, lãnh đạo NHNN đã chỉ đạo các ngân hàng, doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với Công an, Hải quan, Thuế, Quản lý thị trường khi được yêu cầu để ngăn chặn hoạt động buôn lậu, găm hàng, đầu cơ, kinh doanh vàng trái phép.
Lãnh đạo NHNN chỉ đạo các ngân hàng, doanh nghiệp phối hợp chặt chẽ với Công an, Hải quan, Thuế, Quản lý thị trường để ngăn chặn hoạt động buôn lậu, găm hàng, đầu cơ, kinh doanh vàng trái phép - Ảnh: VGP/HT
|
Xóa bỏ độc quyền, tăng trách nhiệm đơn vị cung cấp
Trước đó, ngày 26/8/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Nghị định mới bám sát các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Thông báo số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025 về việc xóa bỏ cơ chế độc quyền Nhà nước một cách có kiểm soát, trên nguyên tắc Nhà nước vẫn trực tiếp quản lý sản xuất vàng miếng.
Một trong những điểm nổi bật của nghị định là chấm dứt cơ chế Nhà nước độc quyền thương hiệu vàng miếng. Theo đó, doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đủ điều kiện sẽ được phép sản xuất vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu. Chính sách này giúp nguồn cung trên thị trường đa dạng hơn, người dân có nhiều sự lựa chọn, đồng thời thúc đẩy cạnh tranh minh bạch. Đây cũng là giải pháp nhằm thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước với giá thế giới, cũng như giữa các thương hiệu vàng trong nước.
Với thị trường vàng miếng, nghị định quy định rõ: doanh nghiệp và ngân hàng thương mại được cấp phép nhập khẩu chỉ được phép nhập khẩu vàng miếng, nguyên liệu có hàm lượng từ 99.5% trở lên. Các đơn vị phải công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng của vàng miếng và vàng nguyên liệu nhập khẩu, đồng thời chịu trách nhiệm trước pháp luật về độ chính xác của thông tin công bố.
Doanh nghiệp và ngân hàng thương mại cũng phải chịu trách nhiệm toàn diện về sản phẩm vàng miếng do mình sản xuất, thực hiện bảo hành cho khách hàng theo quy định. Đồng thời, dữ liệu sản xuất vàng miếng phải được lưu trữ chính xác, bao gồm thông tin nguyên liệu đầu vào, thời gian sản xuất, sản phẩm đầu ra. Hệ thống thông tin này cần kết nối với NHNN theo quy định của Thống đốc.
Trong hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp và tổ chức tín dụng phải xây dựng quy định nội bộ về giao dịch mua bán vàng miếng, công khai quyền và nghĩa vụ của khách hàng, niêm yết tại trụ sở hoặc đăng tải trên website. Toàn bộ dữ liệu giao dịch phải được lưu giữ đầy đủ, minh bạch.
Nghị định 232/2025/NĐ-CP quy định đầy đủ trách nhiệm của doanh nghiệp và ngân hàng thương mại từ khâu nhập khẩu, sản xuất đến kinh doanh vàng miếng. NHNN khuyến cáo người dân chỉ mua bán tại đơn vị được cấp phép, yêu cầu hóa đơn điện tử và giấy tờ liên quan để bảo đảm quyền lợi chính đáng.
Đối với vàng trang sức, mỹ nghệ, nghị định cho phép doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đáp ứng điều kiện được nhập khẩu vàng nguyên liệu. Quy định này giúp tăng nguồn cung vàng chính ngạch, gia tăng sự minh bạch và ổn định thị trường, tạo điều kiện để các doanh nghiệp chế tác vàng trang sức, mỹ nghệ yên tâm đầu tư lâu dài. Với sự tham gia của các đơn vị có tiềm lực, việc nhập khẩu và phân phối vàng nguyên liệu sẽ trở nên chuyên nghiệp, minh bạch và đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước.
Nghị định 232/2025/NĐ-CP cũng bổ sung trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, bộ ngành và chính quyền địa phương trong quản lý thị trường vàng. NHNN sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan thiết lập hệ thống thông tin, lưu trữ dữ liệu thị trường vàng, nhằm nâng cao tính minh bạch và hỗ trợ hiệu quả công tác quản lý.
Ngoài ra, NHNN cùng Bộ Tài chính và các bộ, ngành khác sẽ tiếp tục nghiên cứu cơ chế, chính sách đồng bộ để thúc đẩy phát triển thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ. Đồng thời, cơ quan này cũng đề nghị xem xét giải pháp phát triển các kênh đầu tư thay thế để huy động nguồn lực vàng trong dân vào phát triển kinh tế - xã hội. Chính sách thuế phù hợp với giao dịch mua bán vàng cũng sẽ được nghiên cứu nhằm nâng cao tính minh bạch và phục vụ công tác quản lý.
Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Thông báo kết luận số 211-TB/VPTW, NHNN đang khẩn trương tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất phương án thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép vàng được giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa; hoặc lập sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Nhật Quang
