Vật liệu xanh mở ra hướng đi mới cho ngành xây dựng
GS. TS. Đặng Mậu Chiến, Chủ tịch Hội đồng Liên ngành Khoa học và Công nghệ Vật liệu, Đại học Quốc gia TPHCM cho biết, doanh nghiệp xây dựng hoàn toàn có thể chủ động giảm phát thải thông qua việc lựa chọn vật liệu xanh, bởi đây là yếu tố có thể kiểm soát và lựa chọn được ngay từ khâu ban đầu.
Tại Diễn đàn phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam - VSCF 2025, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường cho biết, Thành phố hiện đóng góp khoảng 20 - 22% GDP cả nước, là nơi tập trung mật độ xây dựng cao, tốc độ đô thị hóa nhanh và nhu cầu phát triển hạ tầng rất lớn.
Do đó, phát triển bền vững ngành xây dựng không chỉ là yêu cầu khách quan, mà còn là lựa chọn chiến lược để Thành phố nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng sống và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, quá trình phát triển bền vững ngành xây dựng vẫn đối mặt với thách thức như về hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật, bài toán cân đối chi phí đầu tư ban đầu với lợi ích dài hạn, và năng lực ứng dụng công nghệ, vật liệu mới. “Việc thúc đẩy công trình xanh và vật liệu thân thiện môi trường sẽ quyết định chất lượng tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế”, Phó Chủ tịch UBND Thành phố chia sẻ.
Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường phát biểu tại diễn đàn
|
Theo Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Lê Ngọc Tuấn, ngành xây dựng và vận hành công trình hiện chiếm khoảng 37% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và tiêu thụ 34% năng lượng thế giới. Điều này đòi hỏi ngành xây dựng phải tái định hình theo hướng xanh hơn, thông minh hơn và thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu.
Rào cản nhận thức
PGS. TS. Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tuần hoàn, Đại học Quốc gia TPHCM nhận định, kinh tế tuần hoàn là không gian lớn để tạo ra giá trị kinh tế đi kèm với giá trị môi trường và xã hội nếu doanh nghiệp biết sáng tạo lồng ghép.
Riêng với ngành xây dựng, cần chú trọng các giải pháp dựa vào tự nhiên để liên kết không gian công trình với cảnh quan, giúp thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, Doanh nghiệp nên lồng ghép các giá trị liên quan đến văn hóa, con người vào các chương trình của Nhà nước về nâng cấp đô thị và đổi mới sáng tạo.
Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là sự thiếu đồng thuận trong nhận thức của các cán bộ quản lý và nhà đầu tư về hạ tầng xanh, khiến việc triển khai trên thực tế gặp nhiều khó khăn.
TS. Nguyễn Phương Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Xanh TPHCM thông tin, ngành xây dựng chiếm tới 40% lượng khí thải CO2 toàn cầu, trong đó riêng ngành xi măng tại Việt Nam chiếm từ 12-15%.
Do đó, việc xác nhận một dự án xanh trong xây dựng phải đáp ứng đồng thời hai tiêu chí, gồm giấy chứng nhận công trình xanh trong nước hoặc quốc tế, và đáp ứng yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính theo quy định.
Về huy động vốn xanh, ông Nam đưa ra 4 khuyến nghị như phải tuân thủ các phân loại xanh như quyết định 21/2025/QĐ-TTg của Chính phủ, khung trái phiếu xanh theo chuẩn mực quốc tế; lựa chọn vật liệu xanh; áp dụng tiên phong tiêu chuẩn xanh và sẵn sàng thông tin định lượng có kiểm chứng.
“Doanh nghiệp cần coi chứng chỉ xanh là đầu tư dài hạn cho thương hiệu chứ không chỉ là chi phí tuân thủ, và phải sẵn sàng dữ liệu định lượng có kiểm chứng để thuyết phục nhà đầu tư” ông Nam nhấn mạnh.
Gỗ sẽ là vật liệu xây dựng tương lai
Ông Nguyễn Quốc Khanh - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, sử dụng gỗ rừng trồng không phá hoại môi trường mà còn giúp nông dân tái tạo rừng; đặc biệt gỗ là vật liệu duy nhất có khả năng tái tạo, việc xây nhà bằng gỗ tiêu thụ năng lượng rất thấp so với bê tông cốt thép.
Hiện nay thế giới đã có những công trình gỗ cao tới 15-28 tầng, thậm chí có dự án tòa nhà gỗ tại Nhật, dự kiến cao 350m (70 tầng) hoàn thành vào năm 2041, điều này chứng minh gỗ sẽ là vật liệu trong tương lai để thay thế sắt, thép trong năng lượng tái tạo.
Ông Khanh khẳng định gỗ làm vật liệu xây dựng hiện nay đã khác, được xử lý và có sức chịu đựng tốt. Ngoài ra, lượng gỗ hiện nay rất nhiều, Mỹ hiện là nước xuất khẩu gỗ hàng đầu trên thế giới. Tại Việt Nam đã có khung pháp lý và ký hiệp định VPA với Châu Âu để đảm bảo nguồn gỗ hợp pháp và bền vững. Ngành gỗ cũng đặt mục tiêu xuất khẩu 25 tỷ USD vào năm 2030.
Các diễn giả trình bày tham luận và thảo luận tại diễn đàn
|
Liên quan đến mục tiêu Net Zero, GS. TS. Đặng Mậu Chiến, Chủ tịch Hội đồng Liên ngành Khoa học và Công nghệ Vật liệu, Đại học Quốc gia TPHCM, cho rằng Net Zero không đồng nghĩa với việc không phát thải, mà là phát thải bao nhiêu thì phải có trách nhiệm loại bỏ hoặc thu hồi tương ứng.
Do đó, doanh nghiệp xây dựng hoàn toàn có thể chủ động giảm phát thải thông qua việc lựa chọn vật liệu xanh, carbon thấp, bởi đây là yếu tố có thể kiểm soát và lựa chọn được ngay từ khâu ban đầu.
Đồng thời, cần xây dựng bộ tiêu chí xanh để xác định tỷ lệ xanh của vật liệu sử dụng. Ngoài ra, việc kiểm kê khí nhà kính nên thực hiện định kỳ (6 tháng/lần) để theo dõi tiến độ và hiệu quả giảm phát thải theo từng giai đoạn thi công của công trình.
Thanh Tú
