Thấy gì từ giá tiêu dùng năm nay?
Theo Tổng cục Thống kê, giá tiêu dùng tháng 11/2005 so với tháng 10/2005 tăng 0,4%; so với tháng 12/2004 - tức là sau 11 tháng - tăng 7,6%...
Theo Tổng cục Thống kê, giá tiêu dùng tháng 11/2005 so với tháng 10/2005 tăng 0,4%; so với tháng 12/2004 - tức là sau 11 tháng - tăng 7,6%.
So với tháng 11/2004 - tức là sau một năm, giá tiêu dùng tháng 11 cũng đã tăng 8,5%. Tính bình quân 11 tháng năm 2005 so với bình quân 11 tháng năm 2004 - tức là mặt bằng giá tính theo năm theo thông lệ quốc tế, chỉ số giá tiêu dùng đã tăng 8,2%.
Từ các chỉ số trên, có thể rút ra một số nhận xét đáng lưu ý.
Thứ nhất, tốc độ tăng giá tiêu dùng tính theo tháng (tháng sau so với tháng trước) đã có xu hướng cao hơn cùng kỳ năm trước: tháng 9 là 0,8% so với 0,3%, tháng 10 là 0,4% so với 0%, tháng 11 là 0,4% so với 0,2%. Nếu xu hướng này lặp lại thì tháng 12/2005 có thể sẽ tăng cao hơn tốc độ tăng 0,6% của tháng 12/2004.
Điều đó chứng tỏ, các năm trước năm 2004 giá tăng thấp và giảm, đến 2004 giá tăng cao đột biến, nên đã được Chính phủ và các ngành, các cấp dùng mọi biện pháp, kể cả biện pháp hành chính để kìm giữ giá một số mặt hàng trong nước nhằm kiềm chế chỉ số giá tiêu dùng không vượt quá một con số (dưới 10%).
Bước sang năm 2005, các biện pháp đó tiếp tục được áp dụng, nhưng những biện pháp này không thể kéo dài, vì không phù hợp với kinh tế thị trường và vượt quá khả năng kinh tế của Nhà nước. Hơn nữa, cũng cần làm cho doanh nghiệp và nhân dân phải nâng cao năng lực thích nghi với môi trường kinh doanh có những biến động bất thường về giá cả, nhất là trong điều kiện hội nhập sâu, rộng hơn với kinh tế thế giới; ngoài ra, để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao hơn, số vốn đầu tư phải đưa ra nhiều hơn, nên tốc độ tăng giá các tháng cuối năm nay sẽ cao hơn cùng kỳ năm trước.
Thứ hai, tốc độ tăng giá tiêu dùng sau 11 tháng (tức là tháng 11/2005 so với tháng 12/2004) tuy cao hơn tốc độ tăng dưới 6,5% theo mục tiêu do Quốc hội đề ra cho cả năm 2005, nhưng đã thấp hơn tốc độ tăng 8,8% của 11 tháng năm 2004.
Khả năng cả năm 2005, tốc độ tăng giá tiêu dùng sẽ ở mức trên 8,5%, tuy thấp hơn tốc độ tăng 9,5% của năm 2004, nhưng cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế dự ước 8,4% của năm 2005.
Thứ ba, nếu tính theo các tháng so với cùng kỳ năm trước- tính theo năm theo thông lệ quốc tế- thì: tháng 1 tăng 9,7%, tháng 2 tăng 9,1%, tháng 3 tăng 8,4%, tháng 4 tăng 8,5%, tháng 5 tăng 8,1%, tháng 6 tăng 7,6%, tháng 7 tăng 7,5%, tháng 8 tăng 7,3%, tháng 9 tăng 7,0%, tháng 10 tăng 8,3%, tháng 11 tăng 8,5%.
Bình quân 11 tháng 2005 so với bình quân 11 tháng năm 2004 đã tăng 8,2%, cao hơn tốc độ tăng bình quân 7,3% của 11 tháng năm 2004 so với 11 tháng năm 2003. Điều đó chứng tỏ mặt bằng giá 11 tháng năm 2005 cao hơn mặt bằng giá 11 tháng năm 2004 với tốc độ lớn hơn, làm cho số tiền bỏ ra để chi tiêu cho đời sống của người tiêu dùng mất nhiều hơn cùng kỳ năm trước.
Điều đó cũng lý giải vì sao diễn biến giá tiêu dùng năm nay đã làm cho người tiêu dùng cảm thấy khó khăn hơn so với diễn biến giá tiêu dùng của năm 2004.
Thứ tư, trong 10 nhóm hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng 11 tháng qua, tăng cao hơn tốc độ chung có giá của phương tiện đi lại, bưu điện (tăng 10,3%), tiếp đến là giá lương thực - thực phẩm (tăng 9,3%, riêng thực phẩm tăng 10,1%), giá nhà ở và vật liệu xây dựng (tăng 9,2%).
Đây là những loại hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng vừa thiết yếu, vừa chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi tiêu cho đời sống của người tiêu dùng, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp.
Thứ năm, giá cả nói chung và giá tiêu dùng tăng cao, có nguyên nhân quan trọng do giá nhập khẩu (giá quốc tế) tăng cao. Mười tháng năm 2005 so với 10 tháng 2004, giá xăng dầu tăng 36,7%, làm tăng 1.123 triệu USD; giá sắt thép tăng 11,4%, làm tăng 258 triệu USD; giá chất dẻo tăng 20,2%, làm tăng 204 triệu USD; giá giấy tăng 23,1%, làm tăng 55 triệu USD; giá phân bón tăng 10,7%, làm tăng 46 triệu USD; giá sợi dệt tăng 7%, làm tăng 19 triệu USD.
Chỉ với 6 mặt hàng trên, do giá tăng đã làm tăng 1.705 triệu USD, tương đương với 27 nghìn tỷ VND, vừa đẩy chi phí sản xuất và phí lưu thông lên cao, làm giảm hiệu quả và sức cạnh tranh của sản xuất, đẩy giá hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng lên cao.
Tuy nhiên, cũng trong điều kiện trên, nhưng giá tiêu dùng 10 tháng của Trung Quốc chỉ tăng 2,9%, của Mỹ còn thấp hơn..., trong khi nước ta đã phải giảm thu (giảm thu thuế nhập khẩu, giảm thu hoặc bù lỗ đối với nhiều mặt hàng) để chia sẻ với doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Lý giải tình hình này, các chuyên gia cho rằng cơ cấu kinh tế của nước ta về sản xuất còn mang nặng tính gia công, về thương mại còn mang nặng tính đại lý, nên phụ thuộc vào giá cả bên ngoài; mạng lưới bán lẻ và việc quản lý giá còn có vấn đề cần hoàn thiện...
TBKTVN
