Không để “khoảng trống” pháp lý làm gián đoạn phát triển sau sáp nhập tỉnh, thành
Ngày 09/07, tại tọa đàm Cải cách hành chính – Kiến tạo không gian phát triển, TS. Phạm Trần Hải thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM chia sẻ về định hướng quy hoạch không gian và chiến lược phát triển của các địa phương sau sáp nhập, trong đó TPHCM là điển hình trọng điểm.
Theo ông Hải, một trong những nguyên tắc quan trọng khi thực hiện sáp nhập các tỉnh, thành là phải đảm bảo không tạo ra "khoảng trống" pháp lý, tránh những gián đoạn không cần thiết đối với các hoạt động kinh tế - xã hội, đặc biệt là hoạt động đầu tư công.
Ông cho biết, các quy hoạch cấp tỉnh được phê duyệt trước ngày 01/07/2025 vẫn tiếp tục có hiệu lực cho đến khi được điều chỉnh hoặc thay thế theo quy định pháp luật, do đó sẽ không phát sinh các khoảng trống pháp lý trong giai đoạn chuyển tiếp. Tuy nhiên, ở cấp quy hoạch chung đô thị, một số vấn đề pháp lý có thể nảy sinh sau sáp nhập và cần được xử lý kịp thời.
Cùng với việc đảm bảo tính liên tục của hệ thống quy hoạch, TPHCM (sau sáp nhập) cũng cần rà soát, điều chỉnh lại quy hoạch không gian nhằm khắc phục các điểm bất hợp lý, loại bỏ tình trạng chồng chéo và cạnh tranh không cần thiết giữa các khu vực, tránh gây lãng phí nguồn lực và làm suy giảm hiệu quả phát triển. Đây là cơ hội để phát huy tối đa những lợi thế chiến lược từ việc sáp nhập địa giới hành chính, bên cạnh mục tiêu cắt giảm chi tiêu thường xuyên mà Chính phủ đã đặt ra.
Tiến sĩ Phạm Trần Hải
|
Cần điều chỉnh lại danh mục dự án ưu tiên đầu tư công sau sáp nhập
Cũng trong phần trình bày, ông Hải nêu ra một số định hướng chiến lược nhằm tái cấu trúc không gian phát triển kinh tế - xã hội của TPHCM mới với mục tiêu hướng tới tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và chuyển đổi số toàn diện.
Trước hết, TPHCM cần xác lập một chiến lược phát triển kinh tế mới, dựa trên ba động lực tăng trưởng mang tính đột phá. Thứ nhất là công nghiệp công nghệ cao và sản xuất thông minh gắn liền với mô hình đô thị đại học, cùng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo “bốn xoắn ốc” gồm Nhà nước, trường đại học, doanh nghiệp và cộng đồng.
Thứ hai là phát triển các dịch vụ chất lượng cao, trong đó tài chính quốc tế và công nghệ đóng vai trò nòng cốt.
Thứ ba là phát triển kinh tế biển, với các trụ cột gồm cảng nước sâu, logistics, năng lượng và du lịch sinh thái. Các động lực này sẽ được hỗ trợ đồng bộ từ hạ tầng vật lý đến hạ tầng số, qua đó tạo nền tảng vững chắc cho một nền kinh tế số và phát triển bền vững.
Dựa trên định hướng đó, TPHCM sẽ hình thành 5 khu vực phát triển kinh tế trọng điểm: khu công nghiệp tập trung tại các xã, phường thuộc tỉnh Bình Dương trước đây; khu công nghệ cao và đổi mới sáng tạo tại khu vực Tăng Nhơn Phú, Đông Hòa, Bình Dương và Nhà Bè; khu trung tâm tài chính – công nghệ đặt tại phường Sài Gòn và Thủ Thiêm; khu logistics và công nghiệp, hàng hải chuyên sâu ở khu vực Phú Mỹ, Tân Phước; và khu vực phát triển không gian biển, du lịch sinh thái tại Vũng Tàu, Tam Thắng, Phước Thắng, Phước Hải, Hồ Tràm, Cần Giờ và Côn Đảo.
Bên cạnh việc xác định động lực tăng trưởng mới, chiến lược phát triển của TPHCM sau sáp nhập cũng cần tập trung tái cấu trúc lại các khu vực phát triển nhằm phát huy thế mạnh riêng của từng địa phương trước khi sáp nhập. Điều này giúp hạn chế tình trạng các dự án cạnh tranh trực tiếp với nhau trong cùng một không gian hành chính mới, đồng thời đảm bảo các nguồn lực được phân bổ hợp lý, tránh dàn trải và tăng hiệu quả đầu tư.
Việc kết nối các khu vực phát triển cũng được xem là yếu tố then chốt. ông Hải nhấn mạnh rằng cần đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng giao thông hiện đại và phát triển chính quyền số, xã hội số, kinh tế số để rút ngắn khoảng cách địa lý giữa các vùng sáp nhập, thúc đẩy sự liên thông và gắn kết giữa các trung tâm kinh tế mới hình thành.
Song song đó, chiến lược phát triển hạ tầng cũng cần được điều chỉnh toàn diện. Cụ thể, TPHCM cần tăng cường sự chia sẻ trong khai thác, vận hành các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật và xã hội giữa các khu vực thuộc các địa phương trước sáp nhập. Đồng thời, cần bảo đảm sự đồng bộ về phát triển hạ tầng giữa các vùng để giảm thiểu khoảng cách phát triển, tạo sự cân bằng và ổn định trong tổng thể không gian đô thị mới.
Mặt khác, ông Hải đề cập đến việc điều chỉnh danh mục các dự án ưu tiên đầu tư công. Theo đó, các dự án đã nằm trong danh mục quy hoạch trước đây cần được rà soát, phân loại thành hai nhóm: nhóm dự án có tính cấp thiết gia tăng sau sáp nhập, cần ưu tiên bố trí vốn trong giai đoạn đến năm 2030; và nhóm các dự án giảm tính cấp thiết hoặc không còn phù hợp, cần giảm mức độ ưu tiên hoặc đưa ra khỏi danh mục.
Đồng thời, TPHCM cũng cần sớm bổ sung các dự án mới phát sinh do quá trình sáp nhập nhưng có tính cấp thiết cao vào danh mục ưu tiên đầu tư, đảm bảo tiến độ triển khai và đáp ứng nhu cầu phát triển của thành phố mở rộng.
Hà Lễ
