Tình trạng dư cung đậu nành ở Trung Quốc có thể dập tắt hy vọng xuất khẩu của Mỹ
Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa đậu nành sau nhiều tháng nhập khẩu kỷ lục, qua đó làm lu mờ triển vọng xuất khẩu của Mỹ. Tình hình này diễn ra bất chấp thỏa thuận thương mại gần đây, trong đó Washington tuyên bố Bắc Kinh đã cam kết nối lại các thương vụ mua hàng quy mô lớn.
Đậu nành được đổ vào silo chứa trong mùa thu hoạch tại cơ sở lưu trữ ngũ cốc Deerfield AG Services ở Massillon, Ohio, Mỹ, ngày 07/10/2021. Nguồn: REUTERS/Dane Rhys/File Photo
|
Giới giao dịch và phân tích cảnh báo rằng trữ lượng khổng lồ tại các cảng và trong kho dự trữ quốc gia, cùng với biên lợi nhuận ép dầu thấp, đang hạn chế nhu cầu mua thêm từ Bắc Kinh.
“Các công ty nhà nước có thể đang chờ biên lợi nhuận phục hồi trước khi thực hiện các giao dịch mua quy mô lớn”, ông Johnny Xiang, người sáng lập công ty tư vấn AgRadar tại Bắc Kinh, cho biết. “Ngay cả khi được miễn thuế, biên lợi nhuận vẫn âm và đậu nành Brazil vẫn rẻ hơn”.
Sau cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 10/2025, giới chức Washington cho biết Trung Quốc đã đồng ý mua 12 triệu tấn đậu nành của Mỹ vào cuối năm nay và 25 triệu tấn mỗi năm trong ba năm tới.
Trung Quốc chưa công khai cam kết về các giao dịch này, dù đã đình chỉ thuế quan trả đũa đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ. Trong khi đó, theo giới giao dịch và phân tích, công ty thu mua quốc doanh COFCO chỉ đặt một vài lô hàng giao vào tháng 12 và tháng 1.
Tồn kho tăng vọt, biên lợi nhuận thu hẹp
Đầu năm nay, các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã đẩy mạnh mua đậu nành từ Nam Mỹ và né tránh hàng hóa của Mỹ do lo ngại thiếu hụt nếu cuộc chiến thương mại với Washington kéo dài. Điều này đã dẫn đến tình trạng dư cung.
Dữ liệu từ Sublime China Information cho thấy, tính đến ngày 07/11, lượng tồn kho đậu nành tại các cảng của Trung Quốc đã đạt mức kỷ lục 10.3 triệu tấn, tăng 3.6 triệu tấn so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, các nhà máy chế biến (còn gọi là nhà máy ép dầu) đang nắm giữ 7.5 triệu tấn, mức cao nhất kể từ năm 2017.
Theo dữ liệu của Mysteel, giá khô dầu đậu nành giao ngay - một thành phần thức ăn chăn nuôi quan trọng tại quốc gia sản xuất thịt heo lớn nhất thế giới - đã giảm hơn 20% so với mức đỉnh hồi tháng 4. Tại các vùng ven biển trọng điểm, giá đang dao động quanh mức 3 ngàn nhân dân tệ (421 USD)/tấn.
Các khu vực này bao gồm Thiên Tân ở phía bắc, các tỉnh Sơn Đông và Giang Tô ở phía đông, và tỉnh Quảng Đông ở phía nam.
Các nhà máy ép dầu của Trung Quốc đã thua lỗ kể từ giữa năm. Biên lợi nhuận trong tuần này tại trung tâm chế biến Nhật Chiếu ghi nhận mức âm khoảng 190 nhân dân tệ/tấn. Giới giao dịch dự báo tình trạng biên lợi nhuận âm sẽ còn kéo dài ít nhất cho đến tháng 3 năm sau.
“Trung Quốc không còn nhiều dư địa để tăng nhập khẩu đậu nành”, một nhà giao dịch tại một công ty quốc tế điều hành các đơn vị chế biến hạt có dầu cho biết. “Tồn kho đậu nành rất lớn và nhu cầu từ ngành thức ăn chăn nuôi đang rất chậm”.
Ít dấu hiệu về các giao dịch lớn
Kỳ vọng của thị trường về việc các nhà nhập khẩu ngũ cốc quốc doanh như COFCO và Sinograin sẽ sớm nối lại các thương vụ lớn như một cử chỉ thiện chí sau đàm phán thương mại đã không thành hiện thực.
Tuy nhiên, vẫn còn khả năng các doanh nghiệp nhà nước sẽ thực hiện những giao dịch lớn bất chấp điều kiện thị trường.
“Chính quyền kỳ vọng các đối tác thương mại của chúng tôi sẽ tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận”, một quan chức Mỹ nói với Reuters.
“Tổng thống có quyền điều chỉnh thuế suất, kiểm soát xuất khẩu và các nhượng bộ khác để yêu cầu các đối tác thương mại của chúng tôi chịu trách nhiệm về các cam kết trong thỏa thuận của họ”.
Dự trữ ngũ cốc và hạt có dầu của Trung Quốc là bí mật quốc gia, nhưng ít nhất hai nhà giao dịch ước tính lượng tồn kho đậu nành do các doanh nghiệp nhà nước nắm giữ vào khoảng 40 đến 45 triệu tấn.
Con số này cao gấp đôi lượng nhập khẩu của Trung Quốc từ Mỹ trong năm ngoái và đủ để đáp ứng nhu cầu trong 5 tháng đầu của một năm thông thường.
Các nhà nhập khẩu tư nhân vẫn tiếp tục đặt hàng các lô hàng từ Brazil giao trong tháng 12. Đậu nành Brazil giao tháng 1 được báo giá khoảng 480 USD/tấn (bao gồm chi phí và cước vận chuyển đến Trung Quốc), so với mức 540 đến 550 USD/tấn đối với hàng hóa của Mỹ.
Theo giới giao dịch, các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã đặt khoảng 2 triệu tấn đậu nành giao trong tháng 12, đáp ứng hơn 40% nhu cầu dự kiến của tháng. Trong khi đó, các đơn hàng cho tháng 1 vẫn còn khá chậm.
“Có rất ít dấu hiệu cho thấy các nhà thu mua nhà nước đang tham gia vào chương trình mua 12 triệu tấn trước cuối năm nay, chứ chưa nói đến việc mua thêm 25 triệu tấn cho năm dương lịch 2026”, ông Arlan Suderman, Kinh tế trưởng về hàng hóa tại StoneX, viết trong một ghi chú ngày 11/11.
(1 USD = 7.12 nhân dân tệ)
Quốc An (theo Reuters)
