Chính sách kinh tế đang đẩy giá cả tăng cao?
Việc chỉ số giá cả CPI trong nước tăng cao không hoàn toàn do tác động của xu hướng tăng giá chung bị quy định bởi giá dầu mà còn do kỹ thuật tính toán và đặc biệt là các vấn đề kinh tế hiện nay...
Việc chỉ số giá cả CPI trong nước tăng cao không hoàn toàn do tác động của xu hướng tăng giá chung bị quy định bởi giá dầu mà còn do kỹ thuật tính toán và đặc biệt là các vấn đề kinh tế hiện nay.
Chính sách kinh tế trong nước đã và đang đẩy CPI tăng cao
Hội thảo "Kiểm soát lạm phát trong điều kiện mặt bằng giá thế giới mới" đã diễn ra sáng qua (16/8) tại Hà Nội. Tiến sĩ Nguyễn Văn Lịch - Viện trưởng Viện nghiên cứu thương mại cho rằng, chỉ số CPI của Việt
"Có thể khẳng định chắc chắn rằng, việc CPI trong nước tăng cao không hoàn toàn do tác động của xu hướng tăng giá trên thị trường thế giới mà còn do các vấn đề thuộc về kỹ thuật tính toán CPI và đặc biệt là các vấn đề kinh tế hiện nay", ông Lịch nói.
Tại hội thảo, các chuyên gia đến từ Viện nghiên cứu khoa học thị trường giá cả, Viện nghiên cứu thương mại, Học viện Tài chính, Đại học Kinh tế quốc dân, Ban nghiên cứu của Thủ tướng, Văn phòng Trung ương Đảng... cũng đồng tình rằng chỉ số giá tiêu dùng của nhiều quốc gia và khu vực cũng đã tăng lên kể từ năm 2003 đến nay. Riêng với Việt
Quan điểm gây khá nhiều tranh cãi tại Hội thảo này là các chính sách kinh tế trong nước đã và đang đẩy CPI tăng cao. Điều quan trọng ở đây là những tác động đến CPI từ các vấn đề kinh tế trong nước lại xảy ra khá trùng hợp với xu hướng biến động tăng giá trên thị trường thế giới.
Theo ông Lịch, những vấn đề kinh tế trong nước gây tác động mạnh đến CPI của năm 2004 bao gồm: Chính sách kích cầu được thực hiện từ giữa năm 1999 (do độ trễ); Tình trạng gia tăng nhanh của xuất khẩu Việt Nam từ năm 1999; Chính sách tiền lương mới được thực hiện năm 2004 gây tác động tâm lý) và sau đó là hiệu ứng "đôminô" đến lương của khu vực tư nhân; Cung tiền và tín dụng trong 6 tháng đầu năm 2004 tăng mạnh để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng trên 8%.
Bên cạnh đó, còn có nhiều cách giải thích khác nhau.
Hệ quả của hội nhập: giá dầu tăng và cơ cấu xuất nhập khẩu
Trước hết, do mức độ mở cửa và hội nhập nhanh của nền kinh tế Việt
Thứ hai, do cơ cấu hàng hoá xuất - nhập khẩu của Việt
Bên cạnh đó, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam tuy thuộc nhóm có mức độ tăng giá trung bình, nhưng trong đó hoặc là thuộc loại nguyên liệu thô, sơ chế, hoặc thuộc loại sử dụng qui mô lao động lớn, hoặc thuộc loại có tính mùa vụ cao.
Vì vậy, khi nhu cầu xuất khẩu tăng lên đã làm cho mức giá trong nước của các mặt hàng này tăng, tuy mức tăng không lớn nhưng có tác động lan truyền cao và diễn ra trên diện rộng. "Tuy nhiên, cũng có những yếu tố chống lại cách lý giải này. Đó là việc Nhà nước thực hiện chính sách qui định giá bán lẻ đối với mặt hàng xăng dầu, giảm thuế nhập khẩu thép, quản lý giá phân bón... Đó là giá xuất khẩu của Việt
Thứ ba, do khả năng ngăn chặn các cú sốc bên ngoài của nền kinh tế Việt
Cách tính CPI bất hợp lý?
Thứ tư, việc CPI của Việt Nam tăng cao hơn CPI của các nước trong khu vực chính là do sự bất hợp lý trong cơ cấu của "rổ hàng hoá", trong đó các mặt hàng lương thực - thực phẩm chiếm tới 47,8% trong rổ hàng hoá. Đồng thời, phương pháp tính toán CPI dựa vào công thức Laspeyres - sử dụng quyền số cố định không còn phù hợp với tính chất của nền kinh tế mở.
Mặt khác, nguyên nhân tăng giá lương thực - thực phẩm trong nước vừa qua không chỉ do xu hướng tăng giá trên thị trường thế giới, mà còn do nguyên nhân bên trong mà cụ thể là hạn hán và dịch cúm gia cầm.
Các chuyên gia cho rằng, xu hướng tăng giá hàng hoá trên thị trường thế giới đã và sẽ gây tác động đến giá cả thị trường trong nước và gây sức ép lên lạm phát của nền kinh tế. Thêm vào đó, những vấn đề kinh tế trong nước hiện nay, đặc biệt là vấn đề đảm bảo thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% trong năm 2005 có thể sẽ gây ra tác động cộng hưởng làm tăng sức ép lên lạm phát ở mức cao hơn.
Lạm phát theo CPI có đáng lo?
Câu hỏi đặt ra là biểu hiện lạm phát theo CPI của Việt
Theo đó, chính sách tiền tệ của mỗi nước có liên quan chặt chẽ với tình trạng sức mua của đồng tiền và tình trạng lạm phát của quốc gia đó. Do đó, một số nước đã tính chỉ số phụ của CPI (gọi là chỉ số lạm phát cơ bản) để xác định mức độ lạm phát, cũng như xác định lạm phát mục tiêu trong chiến lược phát triển. Trong chỉ số cơ bản đó chỉ bao gồm những hàng hoá mà chính sách tiền tệ có tác động trực tiếp.
Các hàng hoá được loại bỏ bớt trong rổ hàng hoá (khi tính CPI) để tính chỉ số lạm phát cơ bản thường là các mặt hàng lương thực - thực phẩm và năng lượng. Như vậy, CPI của Việt
Đồng thời, với nguyên nhân tăng giá cả hàng hoá trên thị trường trong nước chủ yếu là do xu hướng tăng giá trên thị trường thế giới, nên khi chỉ số CPI trong nước tăng nhanh trong năm 2004, Ngân hàng Nhà nước có lý để nói rằng, việc CPI tăng nhanh không phải do chính sách tiền tệ gây ra. Tuy nhiên, những nghiên cứu về mức cung tiền và tín dụng lại cho thấy có tác động của chính sách tiền tệ trước đó đến CPI trong năm 2004.
Mặt khác, ngược lại với mối lo về lạm phát do CPI tăng cao, quan điểm lạc quan hơn lại cho rằng, sự tăng giá của các mặt hàng lương thực - thực phẩm kể từ năm 2004 đến nay tuy làm cho CPI của Việt Nam tăng cao hơn các nước trong khu vực, nhưng điều này lại có lợi hơn cho nông dân và làm cho giá cả giữa các sản phẩm nông nghiệp và hàng phi nông nghiệp trở nên hợp lý hơn.
Tuy nhiên, điều này theo một số người cũng chỉ là suy luận định tính và có phần hời hợt. Bởi vì nông dân cũng là người tiêu dùng lương thực - thực phẩm, thậm chí tỷ trọng chi cho tiêu dùng các mặt hàng này trong cơ cấu chi tiêu còn cao hơn so với khu vực thành thị. Thêm vào đó, do qui mô sản xuất nên khối lượng nông sản hàng hoá mà mỗi hộ nông dân bán ra thường là khá nhỏ. Lợi ích thu được thêm của nông dân do tăng gía bán không thể bù đắp được sự tăng giá của các mặt hàng họ cần mua.
VNN
